E. M. Hacizadə

 
 
sürdüyü iqtisadi sistem. Daha çox Avropa, ABŞ, Yaponiya, Avstraliyada intişar tapmışdır. 
Kapitalizm termini digər iqtisadi termin kapitaldan  başlanğıc alır. Onun ilk əlamətləri Qədim 
Romada müşahidə olunmuş və ticarətin, sənayeləşmənin, bank işinin təşəküllü ilə XV əsrdə daha 
təzahürlü gerçəkliyə çevrilmişdir. XVII əsrin sənaye inqilabı kapitalist münasibətlərinin 
əb
 - iqtisadi nəzəriyyənin kamilləşdiyi, metodoloji prinsip aldığı  təlimlər sistemi. 
teristikasına görə iqtisadi 
əmiyyət ayrı-ayrı  fərdlərin 
 Əmək bütün iqtisadi proseslərin əsası, istehsal nəzəriyyəsi mübadilə nəzəriyyəsini 
imləri Ç.Kobb və P.Duqlasın ABŞ-ın XX əsrin 20-ci 
 hesablanaraq - istehsal həcminin istehsalın  əsas faktorları:  əmək və 
ikdə, əlaqəli merx/mercisrı/ əmtəə və xidmətlər ticarəti. 
əmiyyət. Əsas prinsipi «hər kəsə bacarıq və tələbinə görə». 
 
lərin iqtisadi fəaliyyəti haqqında məsləhət vermə 
sərrüfat 
 digər üzvünə əks olan tərəfdaş. 
luq və son qeyri-bərabərliklə ölçülən insan təhkimçiliyinin soial, iqtisadi 
ək  şərtilə pul və ya əmtəə 
inkişafında yeni amil olmuşdur. Kapitalizm azad sahibkarlıq və yaxud «xalis kapitalizm» 
formasında nisbətən XIX əsrdə Böyük Britaniya iqtisadiyyatında görünmüşdür. 
 
Karbohidrogen erası
 - karbohidrogen resurslarının texnikanın qaynaq elementinə çevrildiyi 
sivilizasion mərhələ. 
 
Klassik məkt
adlanan istiqamət formalaşdı. Klassik məktəbinin ümumi xarak
proseslər insan təbiətindən və onun şəxsi maraqlarından doğur və  c
məcmusu olaraq onların maraqlarını  əks etdirir. Tarixin hərəkətverici qüvvəsi təbii güclərdən 
qaynaqlanır.
doğurur.  İqtisadiyyatın inkişafı prosesində demoqrafik faktora istinadən sərvətlər özləri 
sərhədləri müəyyən edirlər. Klassik məktəbi A.Smit, və D.Rikardo təlimləri də adlandıraırlar. 
 
Klirinq
  -  qarşılıqlı  tələb və öhdəliklərin hesablanması yolu ilə nağdsız hesablamalar sistemi. 
Ölkə daxilində klirinq, hesablama ödəmələri vasitəsilə yerinə yetirilən banklar arasında nağdsız 
hesablamalar sistemini özündə əks etdirir. 
 
Kobba-Duqlas funksiyası
  - Amerikan al
illərində emal sənayesinə
kapitaldan aslılığını ifadə edir. Bu funksiyaya görə istehsal həcmi iki faktorla istifadə olunan 
istehsal vasitələri kapital və əməyin miqdarı ilə təyin olunur. 
 
Kommersiya
 - /latınca com - birl
 
Kommunizm 
-  tam bərabərlik, istehsal vasitələri üzərində ictimai mülkiyyət üzərində qurulan 
hipotetik ictimai-iqtisadi c
 
Kompaniya
 - /latınca som-s, birlikdə + panis - çörək/ iqtisadi termin, firma təşkilat. 
Konsaltinq
  -  satıcı  və alıcılara müəssisə
mənasında işlədilir. 
 
Konsorsium
 - kommersiya iştirakçılarının təşkilati-hüquqi birlikləri formalarından biri. 
 
Konsessiya
  - dövlət və  bələdiyyəyə  mənsub təbii sərvətlərin, müəssisə  və digər tə
obyektlərinin təsibit olunmuş müddətdə müqavilə əsasında istismara verilməsi forması. 
 
 
 
 
 
Konturagent
 - partnyor, sazişin
 
Kommersiya
 - əmtəə və xidmətlər ticarəti. 
 
Konformist
 - həqiqətə yaxın olan yanılmağı, onu təkzib etməkdən təhlükəli bilən insan. 
 
Korrelyasiya
 - iki təsadüfü ölçünün qarşılıqlı aslılıq səviyyəsi. 
 
ləlik
 - tam hüqüqsuz
Kö
və hüquqi forması. 
 
Kredit
  -  /latınca creditum - o, inanır, o borc verir/ faiz ödəm
formasında verilən borc. 
 
Qartal effekti
 - yaxın insanları az tanış olan insanlara nisbətdə pis anlamaqın psixoloci 
paradoksu. 
 
204

---

 
 
 
Qaçqınlar
 - məcburi miqrasiya kateqoriyası. 
 
Qarışıq iqtisadiyyat
 - çoxukladlılı,  əksərən bazar iqtisadiyyatının variyasiyası. Qarışıq 
iqtisadiyyat özü-özlüyündə ictimaiyyətin sosial problemlərinin həlli istiqamətində bir sıra 
məxsusi tipoloji - liberal, sosial orientasiyalı və sosial-demokratik modelləri ehtiva edir. 
 
eyri-bazar sektoru
 - bazar sferasına istinad olunan qeyri-səmərəli təşkilatlar, z
Q
ərərlə işləyənlər 
tləri
 - dostlar və tanışlar. 
triyası  məhşur maliyyəçi və inhisarçılar Rokfeller, 
 onun böyük hissəsinə olan nisbəti, 
ppollon 
əli Parfeon və ümumiyyətlə əksər kitabların perepletu qızıl kəsimdədir. 
ası, dünya 
n,  əmtəə  və xidmətlərin, kapital və  işçi qüvvəsinin, biliyin təcəssümündə vahid 
ə lokal /regional/ vəhdət. 
ant 
- /qrant – ingiliscə dotasiya, subsidiya və  hətta təqayüd/  müvaiq layihələri 
un bazar qiyməti ilə balans dəyərinin fərqi. 
nı, yaxud 
ğızlara kapital qoyuluşuna, əmtəə 
ə  fəaliyyətinin nəticələrinin nisbi dəyişməsinə  təsir edən iqtisadi alət 
ə yanaşılır. Çoxnövlü olmasına baxmayaraq, əsasən üç - istehsal, maliyyə  və maliyyə-
ının bütün sferasını: qablaşdırma, hazır məhsul, istehlakçıya çatdırma 
anın tərkib hissəsini olan təlimdir. Loqistik xərclər, loqistik zəncir, loqistik 
mənfi yönümlü əlavə dəyər yaradanları əhatə edir. 
 
zarət agen
Qeyri-formal nə
 
Qeyri-maddi aktivlər
 - uzun müddətli istifadə üçün nəzərdə tutulmuş  hər bir material-əşya 
mahiyyətinə malik olmayan, lakin dəyər qiyməti olan gəlir gətirən hüquqi vəsaitlər: elmi 
nailiyyət,  ədəbiyyət, incəsənət üzrə müəlliflik və  şəriklilik hüququ, elektron-hesablayıcı 
kompyter proqramları, patent ixtira, seleksiya nailiyyətləri, faydalı modelləşdirmə hüququ, 
ticarət-xidmət nişanları, lisenziyalar, «Nou-xau» torpaq sahələrindən, təbii ehtiyatlardan istifadə 
hüquqları, təşkilatı xərclər, firmanın qiyməti və sair. 
 
Qiymət
 - əmtəənin dəyərinin pulla ifadəsidir. 
 
Qızıl  əsr
 - 1870-1914-cü illəri  əhatə edir. Məzh bu zaman kəsiyində neft sənayesi, dəmir 
yollarının geniş  çəkilişi, avtomobil indus
Qould, Ford, Vanderbilt, Karneqi, Morqan, Friq Rotşild kimlərin  əzm və  səyləri nəticəsində 
yüksək inkişaf tapmışdır. Bu sərmayçilər Vəhşi Qərb çöllərində intəhasız investisiyalar qoyaraq 
öz rəqiblərini sıradan çıxarmış xələfləri üçün saysız-hesabsız kapital qoyub getmişlər. 
 
Qızıl kəsim
 - «ilahi proporsiya». Parçanın bütün uzunluğunun
onun da böyük hissəsinin kiçiyinə nisbətinə  bərabərdir. 0,618 və ya təxminən 5\8. A
Belvoderskiyin heyk
 
Qloballaşma  /kürəsəlləşmə/
  - /latınca globus - kürə/ beynəlmilləşmənin yüksək faz
təsərrüfatını
bazara çevrilməsi prosesi. 
 
Qlobalistika
 - qloballaşmanı tədqiq edən elm sahəsi. 
 
a
 - qlobal v
Qlokoloizasiy
 
nunu
  - XVI əsr ingilis dövlət və maliyyəçisi Qreşmanın adı ilə bağlı qanun. Pis 
Qreşman qa
keyfiyyətli pullar yaxşı keyfiyyətliləri dövriyyədən çıxarır. 
 
 
 
Qr
gerçəkləşdirmək üçün ayrılan pul və material vəsaiti. 
 
Qudvil
 - firmanın işgüzar reputasiyası və ya on
 
Laq 
- vaxt etibarı ilə bir hadisənin onunla bağlı digər hadisəyə nisbətən geridə qalması
onu ötüb keçməsini əks etdirən göstəricidir. 
 
Leveric 
- təsbit olunmuş və olunmamış gəlirlərdə, qiymətli ka
ehtiyatlarının kapital məbləğinə, xüsusi kapitalın borc kapitalına nisbəti. Praktiki prizmada 
levericə istehsal-maliyy
kimi d
istehsal formasında çıxış edir. 
 
terial təminat
Loqistika
 - ma
və sair əhatə edən nəqliyyat, təchizat, ehtiyatlara nəzarət informasiyaların işlənməsi sahəsində 
planlaşdırılm
 
205

---