E. M. Hacizadə

 
 
qaynaqlanan liberalizm təşkil edən XVIII əsrdə yananmış iqtisadi təlim. Görkəmli 
irabo. 
ızların alqı-satqısının həyata keçirildiyi bazar. 
çün xüsusi olaraq təlim 
əyyən məbləqdən yuxarı 
i
 - çatdırılma müddətləri müəyyən edilən müqavilə forması olaraq real malın mütləq 
ərin diferensasiyası
 - məcmui gəlirirn adambaşına düşən orta ölçüdə  əhali arasında 
nəzəriyyəsinə əsaslanan iqtisadi fenomen. Praktik müstəvidə 
pirik 
ı 
 
ə
Holland sindromu gerçəkdən ayrı-ayrı 
- milli iqtisadiyyatın real göstəricisi kimi il ərzində istehsal və istehlak 
nümayəndələri F.Kene, A.Türqo, V.M
 
Fluktuasiya
 - iqtisadi piramidanın titrəyişi. 
 
Fond bircası
 - qiymətli kağ
 
Formal nəzarət agentləri
 - nəzarət funksiyalarını yerinə yetirmək ü
görmüş və məvacib alan şəxslər. 
 
Fors-macor
  - müqavilələrə daxil olan və  nəzərdə tutulmayan səbəblər üzündən öhdəliyi yerinə 
yetirmədiyinə görə məsuliyyətdən azad olmağı öncədən nəzərdə tutan şərtdir. 
 
Forvard
 - çatdırılma müddətindən asılı olmayaraq qiymətləri təsbit edilən müqavilə forması. 
 
Franşiza
  -  sığorta müqaviləsinin  şərti, buna əsasən sığortaçı mü
ayaraq zərərin əvəzini ödəməkdən azad edilir. 
olm
 
Friksion işsizlik
  -  zəruri və müəyyən mənada arzu olunan işsizlikdir. Adətən, iş axtaranlar və 
əmək qabiliyyətli olanlar aid edilir. 
 
Fri-rayderlik
 - vicdansız müştəri, pul ödənişini gecikdirən. 
 
Fyuçer saziş
alınmasını nəzərdə tutmayan əmtəə bircasında bağlanan razılaşma. 
 
Gendr
 - sosial cins. 
 
Gəlirlər
 - təsbit olunmuş  təqvim mərhələsində daxil olan pul vəsaitləri /əmək haqqı, təqayüd, 
renta, müavinət, aliment, qononar və sair/. 
 
Gəlirl
bölgüsü. 
 
Hetro
 - /yunanca - özgə, yad/ başqa. 
 
Həyatın dəyəri
 - müvafiq vaxt çevrəsində orta ev təsərrüfatında fəktiki istehlak olunan xidmət və 
nemətlərin pul dəyəri. 
 
Həll ağacı
 - qəbul olunacaq qərar alternativləri və addımları məhdud olduqda tətbiq edilir. Çox 
addımlı qərar qəbulu prosesinin optimallaşdırılması həll strukturu, sxemi. Struktur problemlərin 
həllin təhlilində qəbul olunur. 
 
Hipoteza 
- tam əsaslandırılmamış ehtimal. 
 
Holdinq
 - vahid strukturun birləşməsi, müəssisələrin səhmlər paketinə  nəzarəti həyata keçirən 
idarəetməni təmin edən təşkilat formasıdır. Belə təşkilatın səciyyəvi xüsusiyyəti onun çoxamilli, 
kompleksli təsisat olunmasındadır. Holdinq dövləti və qeyri-dövləti sistem əsasında yaradılır. 
 
olland sindromu
 - Xekşer-Olinin 
H
böyük neft hasilatçısı olan bir sıra ölkələrdə, daha qabaritli formada isə Niderlandda em
sınaqdan keçmişdir.  İzafi qaz potensialını ixracata yönəltməklə büdcəni və iqtisadiyyatın
bilmərəkdən müvafiq resursun inhisarına buraxan Hollandiyada gəlir artımı qeyri-ticari əmtəənin
istehsal tələbinin genişlənməsin  gətirmiş, ənənəvi ixracatyönümlü emal sənayesi sahələrində isə 
istehsalın məhdudlaşmış  və  nəticə ölkədə çatışmayan  əmtəələrin idxalının yüksəlişinə  səbəb 
olaraq davamlı böhranla müşaiyət olunmuşdur. 
zamanlarda müxtəlif səviyyədə Norveç, İngiltərə, Meksikada yaşanmışdır. 
 
 
əhsul /XMM/
   
Xalis Milli M
etdiyi əmtəə və xidmətlərin dəyərini əks etdirir. 
 
200

---

 
 
 
Xarici effektlər
 - üçüncü tərəfə xeyir və zərər gətirən fəaliyyət. 
 
Xarici ticarət balansı
  -  müəyyən müddət
ətini xarakterizə edir. 
ə ölkəyə ixrac və idxal edilən malların dəyərinin 
eyd etmək üçün bank, 
modeli istehsal və  məhsul bölgüsünün sahələrarası balansına, 
 
tdiyi korparotiv dəyərlər yaratmaq; işçilərlə 
un genişləndirilmiş forması.  İdarəetmə uçotunun məqsədi 
masiyalarla təmin etməsi təşkil 
lə məhv olurlar. 
t səviyyəsinin yüksəldilməsinə imkan verən, kəmiyyətcə çox və keyfiyyətcə 
tdirir. 
kişaf konsepsiyasına üstünlük verən XIX əsrin ortalarında Almaniyada yaranmış 
n biri. Görkəmli nümayəndələri A.Müller, F.List, V.Roşer, 
ə olunması  səviyyəsinə görə, həmçinin cəmiyyət və onun 
təsərrüfatı, ovçuluq, balıqçılıq. 2.Sənaye və tikinti. 
ət 
tələb. 
nisb
 
cirləmə
  -  valyuta riskinin sığorta edilməsinin müxtəlif metodlarını q
Xe
birca və kommersiya təcrübəsində istifadə olunan termindir. 
 
ərclər-buraxlış
 - riyazi-iqtisadi 
X
konkret olaraq isə  məhsulun dəyəri ilə onun buraxlışının pul ifadəsində  xərclər məbləğinin 
müqayisəsinə əsaslanır. 
 
Xraizmatik liderlər
 - imkanları transsaksion rəhbərlərdən üstün olan bu tip liderlər işçiləri adi
səviyyədən çox daha intensiv əməklə yüksəltmək bacarığına malikdirlər. Xraizmatik liderliyin 
mənbəyini  əsas üç prinsip təşkil edir ki, bunlar da aşağıdakılardır: işçilərə  gələcək görünüşün 
dəqiq bölgüsünü vermək; kollektivin müdafiə e
qarşılıqlı etibarı təlim etmək. 
 
İdarəetmə uçotu
 - maliyyə uçotun
rəhbərliyi idarəetmə  qərarlarının qəbul edilməsində lazımi infor
edir. 
 
İctimai təkamül
 - sosial dəyişmələr yolü, hansı kı, rəqiblər təbii ölüm
 
İqtisadi artım
 - həya
yaxşı əmtəə və xidmətlərin istehsalı nəzərdə tutulur. İqtisadi artım mahiyyətcə müəyyən müddət 
ərzində istehsal edilmiş ümumi milli məhsulun və ya xalis milli məhsulun faizlə artımını və ya 
onların adambaşına düşən kəmiyyətini əks e
 
İqtisadi nəzəriyyənin tarixi məktəbi
  - induktiv tarixi itədqiqat metodlarına  əsaslanaraq milli 
iqtisadi in
iqtisadi fikrin mühüm cərəyanlarında
t. 
K.Knist, B.Qildebran
 
İqtisadi sistem
  - iqtisadiyyatın başlıca probleminin həllinin təşkili və idarə edilməsinə görə, 
əhdud resurslardan istifad
mövcud m
üzvlərinin tələbatının ödənilməsinə görə, bir-birindən fərqlənən iqtisadi şəraitin və amillərin 
məcmusudur. İqtisadi sistemin dörd növünü - bazar, inzibati-amirlik, qarışıq və ənənəvi növlərini 
fərqləndirirlər. 
 
İqtisadiyyatın sektorları
 - 1.Kənd, meşə 
3.Xidmətlər, ticarət, nəqliyyat, rabitə, təhsil, elm və sair. Çox vaxt birinci və ikinci sektorlar 
material istehsal sektoru adlanır. Bunula belə sektorlar real və maliyyəyə bölünür. Real sektor 
əmtəə və xidmətləri əhatə edir. Beynəlxalq çevrədə iqtisadiyat digər 3 sektorda tərənnüm olunur. 
ət. 2.Özəl-kommersiya. 3.Mənfəət götürməyən üçüncü sektor adlanan qeyri-hökum
1.Dövl
təşkilatları qrupu. 
 
İmitasiya
 - bədəl, bənzətmə, saxta. 
İmport
  /
İdxal
/ - /latınca importo - daxil edirəm/  əmtəə  və xidmətlərin idxalı, Görünən, 
görünməyən və kapitalın importu adlanan üç böyük kateqoriyaya ayrılır. 
 
İmic -
 şəxsiyyətin və ya təşkilatın ictimai portreti -reputasiyası. 
 
İmperativ
 - /latınca –imperativus təsiredici/ vacib və mühüm, qeyri-şərtsiz 
 
İndustial cəmiyyət
 - XIX əsrin 40-cı illərində yaranan sosial-iqtisadi nəzəriyyə. Lideri amerikan 
iqtisadçısı və sosioloqu P.Draker hesab olunur. Nəzəriyyə görə industrial cəmiyyətin yaranışını 
 
201

---