Ərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyası
Yüklə 3,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bolero
- Boru ağzı
- Böyütm ə, artırma
- Caz, caz orkestr, caz-band
- Çalğı alətlləri fəsiləsi
- Çanaq
Əfrasiyab Bədəlbəyli. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti 169
Birinci harmoniya – harmoniyada t ədris kursunun birinci bölməsi; harmoniya qanunauyğun- luqları bir tonallıq çərçivəsində (modulyasiyasız) öyrənilir.
– simli v ə ya simfonik orkestrdə birinci səsi - ən ifadəli və mühüm əhəmiy- y ətli melodik xətti ifa edən skripkalar qrupu. Orkestrd ə birinci skripkalar ümumi sayına görə üstünlük təşkil edir və dirijordan sol t ərəfdə əyləşirlər.
– musiqinin ifad ə tərzi; bir ifaçı və ya bir alət tərəfindən ifa olunan melodiya. Bitm əmiş modulyasiya – bir tonallıqdan digərinə keçidlə şərtlənən, lakin yeni tonallığın möhkəm- l əndirilmədiyi modulyasiya növü.
– musiqi fikrinin tamamlanmasını bildirən melodik və harmonik ibarə. Akkordların əsas növlərinin ardıcıllığından istifadə olunaraq, əsas tonun t əsdiqi ilə və tonika üçsəslisi ilə bitir. Bax: Kadans Bitmiş modulyasiya – bir tonallıqdan digərinə keçərək, yeni tonallığın möhkəmləndirildiyi modulyasiya növü. Bax: Modulyasiya
(isp. bolero) əqsi, XVIII əsrdən yayılmışdır; kastanyetlərlə müşayiət olunur.
– açıq sim. Simli alətlərdə qrifə sıxılmayan və bütün uzunluğu boyu ehtiza- za g ələrək səslənən sim. Musiqi terminl əri
170 Boru ağzı – n
əfəsli alətlərdə borunun müəyyən qədər genişlənən qurtaracağı.
– b ərabər temperasiyalı səsdüzümünün bir hissəsi. B. oktavanın səsləri bas açarında yazılır.
ə, artırma – mövzunun t əkrarı zamanı hər bir notun və pauzanın ritmik uzunluğunun ikiqat artırılması. bax: İmitasiya Bütöv not – ritmik uzunluğun əsas göstəricisi; orta tempdə dörd zaman sayına b ərabərdir. B. not iki yarım nota, dörd çərək, səkkiz səkkizlik nota bölünür; boş çevrə ilə işarə olunur.
– uzunluğuna görə bütöv nota bərabər olan pauza. Müddətinə görə 4 saya b ərabərdir; not sətrində dördüncü xəttin altında qalın cizgi ilə göstərilir. Bütov ton – b
ərabər temperasiyalı səssırasında iki yanaşı səs arasında iki yarımtona b ərabər məsafə, başqa sözlə, ton. Bütövtonlu qamma – bütövtonlarla (böyük sekunda v ə əksildilmiş tersiyalarla), yəni bütövtonlu s əssırası əsasında yüksələən və enən hərəkətli qamma. Əfrasiyab Bədəlbəyli. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti 171
C Cavab – fuqada mövzunun ikinci d əfə keçirilməsi; dominanta tonallığında imita- siyası.
Cavabın növləri: real cavab – mövzunun interval t ərkibini dəqiqliklə təkrarlayır; tonal cavab – mövzunun interval t ərkibi dəyişikliyə uğrayır. Cavab cüml ə - periodun tam bitmiş kadensiya ilə yekunlaşan ikinci cümləsi.
(ing.) – orkestrin xüsusi növü. Birinci dünya müharib əsinin (1914-1919) əvvəl- l ərində Amerikada yaranmış və tezliklə Qərbi Avropada yayılmışdır. Adı – ilk ansamblın təşkilatçısı və rəhbəri Cazbo Brounun adından götürül- müşdür. Caz orkestr əsasən nəfəsli alətlərdən, o cümlədən, mis nəfəsli alət- l ərdən və saksofondan, zərb alətləri və royaldan ibarət olur. Bəzi halda solo skripka, akkordeon, gitara, banco v ə b. alətlər də bu orkestrə daxil edilir.
- musiqid ə ən kiçik quruluş; müəyyən kadensiya ilə yekunlaşır.
– simfonik orkestrin t ərkibi; hər bir alətdən iki ədəd daxil edilir (2 fleyta, 2 hoboy, 2 klarnet, 2 faqot v ə s. bu kimi). Musiqi terminl əri
172 Ç Çakona (ital. ciaccona; fr. chaconne) – polifonik variasiyalar formasında instrumental pyes; dəyişməz harmonik əsasa və ya basso ostinato formasına malikdir. Qədim ispan rəqsindən törəmişdir.
– eyni quruluşa və səsçıxartma prinsipinə malik, lakin ölçüsünə görə fərqlə- n ən alətlər qrupu; bu tip alətlər oxşar tembrli olsa da, səssıraları müxtəlif registri əhatə edir. M əs., fleyta, hoboy, klarnet, faqot və s. alətlər fəsiləsi vardır. Çanaq – simli al ətlərin gövdəsi; onun üzərinə simlər çəkilir; simlərin dartılmasın- dan alınan səslərin rezonansını artırır.
(mac. csardas, csarda – meyxana, x ərabat) – macar xalq r əqsi; iki hissədən, yavaş tempdə melanxolik girişdən və dəqiq ritmik
əsasa malik, tez templi, oynaq xarakterli əsas hissədən ibarətdir. Giriş hiss
ədə kişilərin rəqsi, əsas hissədə isə cütlüklərin rəqsi verilir.
– harmoniyada yanaşı yerləşən akkordlarda eyni bir s əsin müxtəlif işarələrlə verilməsindən yaranan üsul; k əskin və xaric səslənmə əmələ gətirir. Yüklə 3,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|