Tanrı İnancı, Dinler ve Evrim Teorisi
385
mükâfatı, uymamanın ise cezayı gerektiriyor olması, tektan-
rılı dinlerin inananlarını bu buyruklara uymaya etkili bir bi-
çimde sevk eder. Tanrı’nın her an her şeyi görüyor olması da
bu buyrukların mutlaka, kaçınılmaz olarak yerine getirilme-
lerini gerektirir.
Sayılan tüm bu nedenlerden dolayı, hiçbir sistemin ahlaki
kuralları, tektanrılı dinlerin ahlaki buyrukları kadar güçlü
değildir. Bütün bu nedenler ise Tanrı’nın varlığına bağlıdır.
Tanrı’nın varlığını reddeden sistemler, doğal olarak tektan-
rılı dinlerin ontolojiye dayalı etik kurgusunu da reddederler.
Tanrı’nın varlığına, kimileri ontolojik delille, kimileri şahsi
tecrübeyle, kimileriyse bir delile ihtiyaç duymadan fideist
bir yaklaşımla ulaşmışlardır. Fakat Tanrı’nın varlığını rasyo-
nel kanıtlama çabasında en önemli yeri tasarım delilinin al-
dığı bilinmektedir. Tasarım delili açısından ise özellikle insa-
nın kendi bedeninin ve en kolay şekilde gözlemlediği canlılar
dünyasının çok özel bir yeri vardır. Evrim Teorisi’nin önemi
işte tam da bu noktada ortaya çıkmaktadır. Ateist-materyalist
görüşü savunanlar, Tanrı kanıtlamalarının en önemli delili sa-
yılan tasarım delilinin geçersizliğini gösterebilmek için Ev-
rim Teorisi’ni kullanmaktadırlar. Teist-evrimciler ise bu bakış
açısına karşı çıktıkları ve evrimi, Tanrı’nın canlıları yaratma-
daki araçsal sebebi olarak gördükleri için Evrim Teorisi’ne de
inançlarına rağmen ontolojilerini değiştirmediklerinden, etik
sistemlerini değiştirmeleri için de bir sebep bulunmamaktadır.
Ateist evrimcilerin en önemli isimlerinden biri olan Richard
Dawkins’e göre, canlıları Tanrı’nın yarattığının rasyonel alter-
natifi ancak Darwin’den sonra ortaya konmuştur.
693
Böyle dü-
şünenlere göre ezelden beri var olan madde tesadüfen Dünya’yı
ortaya çıkarmış, Dünya’nın içinde olan tesadüfî oluşumlar ve
doğal seleksiyon sonucunda bütün canlılar meydana gelmiş-
tir. Bu bakış açısına göre canlılar tasarımlı gibi gözükseler de
693 Richard Dawkins, Kör Saatçi, s. 4 ; Richard Dawkins, The Selfish Gene, s. 1.
Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı
386
esasen bir tasarım yoktur ve tasarımdan Tanrı’ya ulaşan bu
kanıt geçersizdir ve dolayısıyla Tanrı da yoktur. Materyalist
ontolojinin, Tanrı merkezli ontolojinin yerini alması; dinlerin
ontolojisinin gerektirdiği etik sistemin iptalini de gerektirir.
694
Ateist-materyalist ontolojide, ahlaki buyrukların arkasındaki
Güç de her ahlaki eylemin böylesi bir Güç tarafından bilin-
mesi de ahlaki eylemleri takip eden ölüm sonrası bir mükâfat
ve ceza sistemi de yoktur.
Saydığımız tüm bu sebeplerden dolayı Evrim Teorisi’nin
ahlak açısından asıl önemi, bu teoriye bina edilmeye çalışı-
lan doğalcı etik öğretilerinden çok; ateist-evrimci yaklaşımın
dinlerin etik öğretilerine son vermede kullanılmaya çalışıl-
masıdır. George Edward Moore, Evrim Teorisi’nden de her-
hangi bir biyolojik teoriden de ahlaki sonuçlar çıkarılamaya-
cağını savunur; biyoloji gibi bilimler olgularla ilgilidir. Etik
ise normatiftir, bu yüzden etik ile doğal bilimler arasında bir
bağlantı kurulmamalıdır.
695
Bu yaklaşım, David Hume’un ,
‘olandan olması gereken’e yükselmenin yanlış olacağına dair
hatırlatmasının bir tekrarıdır.
696
Evrim Teorisi’nden ahlak alanına geçmeye çalışmanın ağır
bedelleri olmuştur. Buna verilen en çarpıcı örnek, bu teorinin
en önemli simalarından Haeckel aracılığıyla Evrim Teorisi’nin
Almanya’da öğretilmesi ve bu teoriden çıkarılan ahlaksal so-
nuçların Hitler’i etkilemesidir. Haeckel’in kitapları Almanya’da
yüz binler ile ifade edilen rakamlarda satışa ulaşıp, Türkçe de
dâhil olmak üzere yirmi beş dile çevrilmişti. Daha önce de-
ğinildiği gibi Darwin, hayvan yetiştiricilerinin yapay seleksi-
yonla türleri ıslah edişlerine atıflar yapmış ve doğal seleksi-
yonun etkilerine dair görüşünde bu çıkarımı etkili olmuştu.
694 John Dewey, Influence of Darwin on Philosophy and Other Essays, Henry Holt
and Company, New York (1910), s. 10-11.
695 Suzanne Cunningham, Philosophy and The Darwinian Legacy, University of
Rochester Press, New York (1996), 33-34.
696 David Hume, A Treatise of Human Nature, s. 87.
Tanrı İnancı, Dinler ve Evrim Teorisi
387
Haeckel, Avustralya yerlileri gibi ırkların, maymunlar ve kö-
pekler gibi canlı türlerine, medeni Avrupalılara olduklarından
daha yakın olduklarını söylemiştir. Ayrıca Darwin’in yapay
seleksiyon ile ilgili anlattıklarının insanlara da uygulanabile-
ceğini, eski çağlarda Spartonların zayıf ve hasta çocuklarını
öldürerek güçlü bir ırk oluşturduklarını övgü ile anlatmıştır.
Wilhelm Bölsche, Haeckel’in fikirleriyle Hitler’i tanıştırdı ve
Nazilerin 200.000 vatandaşını sadece zihinsel özürlü olduk-
ları için öldürmelerinde bu fikirler etkili oldu.
697
Hitler, doğa-
nın kanununa saygı gösterilmezse, kendilerinin güçlü olma-
larından doğan haklarını kullanamazlarsa; vahşi hayvanların
bir gün kendilerini, böceklerin vahşi hayvanları ve mikrop-
ların ise böcekleri yiyip dünyaya egemen olacaklarını söyle-
miştir. Hitler, Darwinizm’den aldığı terminolojiyi kullanarak,
seleksiyon kanununun en güçlünün hayatta kalmasını sağla-
yarak, kavgalarını meşrulaştırdığını ve Hıristiyanlığın, doğa
kanununa karşı geldiğini iddia etmiştir.
698
Tarihin en kanlı savaşının baş sorumlusu olarak kabul edi-
len kişinin ‘insan ırkının ıslahı’ ( eugenic) adına yaptığını iddia
ettiği katliamlarda, Darwinci Evrim Teorisi’nden ilham almış
olması gibi örnekler, Evrim Teorisi’nden etik bir sistem çıkar-
maya yönelik istekleri olumsuz etkilemiştir. Evrim Teorisi’nden
etik bir öğreti çıkarılmaması gerektiğini, Evrim Teorisi’ne ina-
nanların, bu teoriye karşı çıkanlardan birçok zaman daha şid-
detli savundukları bile söylenebilir. Evrim Teorisi’nin ahlak
alanında verdiği olumsuz sonuçların bu teoriye karşı cephe
alınmasına sebep olabileceğine dair çekince, bu teorinin bir-
çok önemli savunucusunu, söz konusu teoriden ahlaki sonuç-
lar çıkarmaya kalkanları eleştirmeye yönelten önemli faktör-
lerden biri olmuştur.
697 Benjamin Wiker, Moral Darwinism, Intervarsity Press, Illinois (2002), s. 260-
263.
698 Antony Flew, Darwinian Evolution, Transaction Publishers, New Brunswick
(1996), s. 124-125.
Dostları ilə paylaş: |