İlkel, Köleci ve Feodal Toplum
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
145 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum Zanaatlar, derece derece tarýmdan ayrýlarak geliþiyordu. Köyl- erde kalmýþ olan zanaatçýlar, feodal senyörlerin egemenliði altýna giriyorlardý. Berkitilmiþ þatolarýn çevresinde yerleþen zanaatçýlar ise, zanaatçý mahallelerini oluþturuyorlardý. Giderek kentler, zanaat ocak- larý doðuyordu. Bu iliþkiler altýnda, Kiev Rusyasý, bu olayýn, daha sonra, feodalitenin açýlýp geliþmesi çaðýnda ortaya çýktýðý Batý Avrupanýn önünde gidiyordu. Kayýtlar, Rusyada, 9. yüzyýlda, 89 si- tenin varlýðýný gösteriyor. 12. yüzyýlda, Rus kentli nüfusu 60tan fazla zanaat kolunu yürütüyordu; demirden ve çelikten yapýlan mallarýn sayýsý 150yi buluyordu. Rus zanaatçýlarý, iþ aletlerinin, silahlarýnýn yapýmýnda ve kuyumculukta ustaydý. Ama toplumsal iþbölümünün yeterince geliþmemiþ olmasý ve doðal ekonomi, iç ticaretin geniþlemesini engelliyordu. Novgorodda yapýlmýþ arkeolojik kazýlarla günýþýðýna çýkarýlmýþ olan o çaðýn yazýlý belgeleri, Güney Rusyada kent [sayfa 168] uygar- lýðýnýn yüksek bir düzeye eriþtiðini tanýtlamaktadýr. Dýþ ticaret daha dörtbaþý bayýndýrdý. Rus tacirleri, Hilâfet to- praklarýnda, Bizansta, Bohemyada, Polonyada, Almanyada, Ýskandinavyada, birbirleri ile karþýlaþýyorlardý. Kürk, balmumu, bal, katran, keten kumaþlar, süsler, silahlar satýyorlar ve dýþardan lüks eþya, þarap, meyve ve baharat satýnalýyorlardý. 11. yüzyýlda ve 12. yüzyýlýn baþlarýnda, Kiev Rusyasý, ilerle- mekte olan ekonomisi ile gerçek bir devletti. Devlet, gücünü, köylü- lerin ve zanaatçýlarýn amansýz bir biçimde sömürülmesinden alýyordu; bununla birlikte, köylü ve zanaatçýlar, sýk sýk kendilerini ezenlere karþý baþkaldýrýyorlardý. Kievde en büyük ayaklanma, 1113te oldu. Yýðýnlarýn baskýsý ile prenslik iktidarý, bazý ödünler vermek zorunda kaldý. Uluslararasý Arenada Kiev Devletinin Rolü Yukarý-ortaçað Rus devleti, feodal senyörlerin egemenliðinin pekiþmesine büyük katkýda bulundu. Vladimir (980-1015), Bilge adý takýlan oðlu Yaroslav (1019-1054), Yaroslavýn küçük oðlu Mono- mah (1113-1125) gibi Kievli büyük prensler, feodaller sýnýfýnýn en göze çarpan temsilcileri ve habercileri oldular. Prenslik iktidarýnýn saygýnlýðýný saðlamlaþtýrmak için, Prens Vladimir, 10. yüzyýlýn son- 146 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum unda, hýristiyanlýðý resmî din olarak ilân etti. Hýristiyanlýk, Rusyaya Bizanstan gelmiþtir. Bu çaðda, Bizans Ýmparatorluðu ile Batý Avrupa arasýndaki siyasal ve toplumsal anlaþmazlýklar, Doðu ve Batý hýristi- yan kilisesinin temsilcileri arasýnda açýk bir savaþýma neden oldu. Kesin kopuþ, 1054 tarihini taþýr. Ýki kiliseden herbiri, kendini, biricik evrensel kilise olarak öne sürdü. Böylece, Roma Kilisesi (katolik) ve Yunan Kilisesi (ortodoks) ortaya çýktý. 11. ve 12. yüzyýllarda, ortaçað Rus devleti, büyük bir [sayfa 169] uluslararasý saygýnlýða eriþti. Ticarî iliþkilerine paralel olarak, Doðu Avrupa ve Bizans ile siyasal ve kültürel alýþveriþini artýrdý. Çok sayý- da Doðu Avrupa hükümdarý Kievli prenslerin iþlerine karýþmýyordu. Birçok tarihsel ve edebî metinler, Rus topraðýna ve bu topra- klar üzerinde yaþayanlara deðinmektedir: Arap ihracatçýlarýnýn ve Bizanslý tarihçilerin yazýlarý, Ýskandinav sagalarý, Fransýz ulusal de- staný Chanson de Roland, (Rolan Þarkýsý) Cermenlerin Chant des Nibelungeni (Nibelungen Ezgisi), vb.. Kiev devletinin iktisadî ve siyasal ilerlemesi, 13. yüzyýlda, Moðol akýný ile barbarca durdurulmuþtur. Ülkede feodal bölünme- nin artmasý, merkezî iktidarýn parçalanmasý ile, fatihlerin görevi faz- lasýyla yerine getirilmiþ oldu. 3. ASYA VE AFRÝKA ÜLKELERÝNDE FEODALÝTENÝN YAPISI Asya ve Afrika ülkelerinde feodal iliþkiler, özel bir biçimde oluþtu. Asyada, feodalite, her ülkede baþka bir biçimde kurumlaþtý. Köleci Toplumun Baðrýnda Feodalitenin Doðuþu Çin Çinde, feodal yapýlar, 3. yüzyýlla birlikte, hatta (bazý kaynak- lara göre) daha erken ortaya çýktý. Siyasal planda bu olay, eski imparatorluðun (Hanlar imparatorluðunun) daðýlýp parçalanmasý ve ülkenin Tsinler tarafýndan birleþtirilmesi ile ayný zamana raslar. Çin feodalitesinin þu özelliði oldu ki, egemen sýnýfýn topraklar ve sular üzerindeki tekeli özel mülkiyet biçimini almadý, týpký köleci çaðda olduðu gibi, kamu hizmetlerinin ve büyük tahkim iþlerinin merkezi- leþmesi nedeniyle, devlet mülkiyeti biçimini aldý. Büyük Çin Þeddi, bu çaðda yapýlmýþtýr. 147 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum Ýlk Tsin Ýmparatorluðu, Ssu-ma Yen (265-290) zamanýnda, devlet paylarý üzerine bir ferman yayýnladý. Bu yasaya [sayfa 170] göre, köylü, iki bölüme ayrýlan bir tarla alýyordu. Birinci bölümün geliri, kendisine ait oluyordu; ikincinin ürünü ise, tüm olarak devlete gidi- yordu. Bundan baþka, köylüler, sulama tesislerinin bakýmýný yap- mak, topraðýn drenajý iþlerinde, askerî istihkâm iþlerinde çalýþmak zorundaydýlar. Hepsi, özgün bir angarya biçimini oluþturuyordu. Ama Avrupada çok yaygýn olan senyörlerin topraklarýný iþleme biçimin- deki angarya, Çinde, hemen hemen hiç yapýlmamaktaydý. Büyük senyör yurtluklarý çok azdý, topraklarý köylüler tarafýndan iþlenecek olan devlete ait yurtluklar yaratma çabalan bir sonuç vermedi. Feodal devlet, köylüleri, derebeylik topraðýna baðlamaya ve ayný zamanda, onlara, belli bir ekonomik giriþkenlik saðlamaya çaba gösteriyordu. Aynî olarak ödenen rantýn yaygýnlýðý buradan geliyor. Japonyada Ve Hindi-Çin Yarýmadasýnda Feodalitenin Geliþmesi Çindeki feodal iliþkilerin ilerleyiþi, Koreye ve Japonyaya uzandý. Bu iki ülke ilkel topluluk sisteminden hemen sonra, kölelik aþamasýndan geçmeden, feodaliteye girdiler. Japonyada, feodal iliþkiler, 4. yüzyýldan beri cisimleþmeye baþladý. Uzun bir dönem boyunca, kölelik, hâlâ devam etmekleydi. Ama köleler, üretimde, önemli bir yer tutmuyorlardý. Japonyada, topraklarýn ve sulama tesislerinin büyük çoðun- luðu, feodal devletin mülkü haline geliyordu. 646 imparatorluk bil- dirgesi, topraðýn özel yararlanma (intifa) hakkýný kaldýrýyordu. Köylüler, devlet topraðýnýn zilyedleri haline geliyorlardý. Tarým ürün- lerinden aynî bir rant ödüyorlar, ayný zamanda kamu hizmetlerine katýlýyorlardý. Feodal senyörler, sýk sýk egemen feodaller sýnýfýnýn ortak çýkarlarýnýn sözcüsü olan devlet ile köylüler arasýnda aracý rolü oynu- yorlardý. Bunlar, askerî hizmete karþýlýk olarak, köylülerin iþlemekle yükümlü olduklarý paylara sahiptiler. [sayfa 171] (Avrupadaki gedik bé- néfice biçiminde). Japonyada, toprak mülkiyetinin bütün hiyerarþisi kurulmuþtu. Feodalitenin geliþmekte olduðu bütün Asya ülkelerin- de, þu ya da bu biçim altýnda, ayný olay oluþuyordu. 5. yüzyýlda, feodal iliþkiler, daha önceden de iki devletin mev- cut olduðu Hindi-Çin yarýmadasýnda zafer kazanmaya baþladý. Bu Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|