MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,17 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu 339
«Sosial jurnalistika və yüksək texnologiyalar» «Postmodernist mədəniyyətdə ənənəvi dəyərlər sistemləri «Dünyanı dəyişdirən müasir texnologiyalar» mövzusunda dəyirmi masanın təşkili və həyata keçirilməsi Bakı Dövlət Universitetinə həvalə edilmişdir. Forumun proqramına uyğun olaraq bu gün biz sizinlə XX əsrin sonunda və XXI əsrin ilk onilliyində böyük sürətlə inkişaf edən müasir texnologiyaların və innovasiyaların, xüsusilə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının cəmiyyətdə və bütövlükdə dünyada yaratdığı dəyişiklikləri, onların müsbət və mənfi cəhətlərinin ətraflı müzakirə edərək gələcək ümidləri və perspektivləri müəyyən etməyə çalışacağıq.
Hörmətli həmkarlar və dostlar! Artıq hamımıza məlumdur ki, XX əsr daha çox elmin və texnikanın sürətli inkişafı, yeni texnologiyaların, elmi və praktiki innovasiyaların, informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı ilə səciyyələnir və tarixə informasiya əsri, daha geniş mənada elm və təhsil əsri kimi daxil olmuşdur. Elmin və təhsilin bütövlükdə inkişafı bütün dünyada vətəndaş cəmiyyətinin qurulmasını təmin edən əsas şərtdir və biz də bu cəmiyyətin qurulmasında iştirak edirik. Bu yolda hər birimiz öz məsuliyyətlərimizi başa düşməliyik, üzərimizə düşən vəzifələrimizi vicdan və şərəflə yerinə yetirməyə çalışmalıyıq.
XX əsrin son və XXI əsrin ilk onilliyində informasiya və kommunikasiya texnologiyaları cəmiyyətin inkişafına təsir göstərən əsas amillərdən birinə çevrilmişdir. Onların təsir dairəsi dövlət strukturlarını və vətəndaş cəmiyyəti institutlarını, iqtisadi və sosial sahələri, elm və təhsili, mədəniyyəti və bütövlükdə insanların həyat tərzini əhatə etmişdir. Bir çox inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələr informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının verdiyi üstünlüklərdən faydalanır. Hazırda informasiya cəmiyyətinə
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu
340 yönəlmiş yolun bəşəriyyətin gələcəyinə gedən yol olduğu artıq heç kimdə şübhə doğurmur.
İnsanın inkişafında ən mühüm amil elm, təhsil və müasir biliklərdir. İnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları da daxil olmaqla, müasir texnologiyalardan bilik və informasiyanın ötürülməsi üçün istifadə olunması qlobal səviyyədə də inkişafın əsas şərtlərindən sayılır. Hazırda bütün ölkələrdə iqtisadi potensialın insan kapitalına çevrilməsi yolunda ardıcıl və sistemli tədbirlər həyata keçirilir. Bakı Forumu və bugünkü dəyirmi masa da bu baxımdan böyük əhəmiyyətə malikdir.
Mən dəyirmi masanın işinə uğurlar arzulayıram və onu davam etdirmək üçün moderatoru, M.V.Lomonosov adına MDU-nun rektoru, akademik V.A.Sadovniçini dəvət edirəm.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu 341
Akad. A.L.Semyonov Moskva Açıq Təhsil İnstitutunun rektoru Müasir dünyada riyaziyyatın rolu
Müasir dünyada hər bir insan üçün riyaziyyatın rolu bilavasitə 2 əsas faktorla təyin edilir:
İnformasiyanın emalı texnologiyası. Riyazi savad. Riyaziyyat digər elm və texnologiyalara reallıq modelləri sistemi və bu modellərin tədqiqi alətlərini təklif edərək bütün insanların həyatına hiss olunacaq dərəcədə təsir edir.
Riyaziyyat və informasiyanın emalı texnologiyası XX əsr kompyuterlərin yaranması və yayılması əsridir. Kompyuteri riyazi maşın da adlandırmaq olar (Bəzən bizim ölkəmizdə kompyuteri elə riyazi maşın adlandırırdılar və bu, ―Hesablama maşını‖ adlandırılmasından daha doğru səslənirdi). Kompyuter özü riyazi üsullarla yaradılmışdır. Kompyuter hər şeydən əvvəl informasiyanın təhlili istiqamətində riyazi üsullarla təsvir olunaraq fəaliyyət göstərən riyazi qurğu kimi meydana gəlmişdir. Belə də ifadə etmək olar ki, maşınlar ―riyaziləşdirilməsi‖ mümkün olan işi görürlər. Aydındır ki, belə maşınların yaradılması və istismarında riyazi metodlardan istifadə edən fizika və kimya kimi elmlər də tətbiq olunur, lakin insan üçün bu maşınların yerinə yetirdiyi iş məhz riyazi məna daşıyır.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu
342 Kompyuterə qədərki vaxtlarda kompyuter riyaziyyatının yaranması
Çox yaxşı haldır ki, belə maşınların işləmə nəzəriyyəsi və onların tətbiqlərinin bir çox mühüm elementləri, riyaziyyatçılar tərəfindən texnologiyalardan xeyli əvvəl yaradılmışdır.
Çox yaxşı haldır ki, texnologiyaların əsasına çevrilmiş uyğun elektron maşınların işləmə nəzəriyyəsi və onların tətbiqlərinin bir çox mühüm elementləri, məsələn, proqramlaşdırma dilləri yaradılmışdır. Bu nəzəriyyə formal qaydalara əsasən informasiyanın təhlili ilə məşğul olan insanın fəaliyyət aləti kimi meydana gəlmişdir. ―Kompyuterə qədərki eranın‖ riyazi sənayesi praktiki olaraq ―itkisizdir‖.
Məsələn, 1940-cı illərin sonunda leninqradlı riyaziyyatçı, akad. müxbir üzvü A.A.Markov alqoritmlər nəzəriyyəsini (və ya özünün ifadə etdiyi kimi-alqorifmlər nəzəriyyəsini) qurdu, 1970-ci illərdə isə kompyuter aləmində struktur proqramlaşdırma və proqramların doğruluğunun induktiv isbatı kəşf olundu və bu yeniliklər Markovun kəşfinin təkrarı idi.
Klassik təmiz və tətbiqi riyaziyyat Təmiz klassik riyaziyyat dəqiq düsturlarla işləyirdi. Yalnız sonda, yəni tənlik ümumi halda həll edildikdən sonra verilmiş şərtlərdən istifadə edilərək hesablama aparılırdı. Klassik tətbiqi riyaziyyat da daha çox inkişaf tapmış analitik həllə üstünlük verilirdi və yalnız bundan sonra təqribi hesablama üsulları tətbiq olunurdu. Biz hər bir halda son nəticədə həqiqi ədədlərlə, yəni sonsuz onluq kəsrlərlə yox, onların sonlu, diskret yaxınlaşmaları ilə işləyirdik.
Riyaziyyatın informasiya texnologiyalarından yaranan yeni sahələri. Yüklə 3,17 Mb. Dostları ilə paylaş:
|