MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,17 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Təbriz VƏFALI
- Multikulturalizmin böhranı haqda
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu 207
çevrilib. Dini tolerantlığın bir həyat tərzinə çevrildiyi Azərbaycan ərazisində üç səmavi dinin (yəhudilik, xristianlıq və islam) və eyni zamanda, müxtəlif inancların qarşılıqlı hörmət şəraitində yaşaması tarixi ənənələrin, müasir zamanda isə müvafiq qanunvericiliyin və məqsədyönlü dövlət siyasətinin göstəricisidir. 2002-ci ilin 22-24 may tarixində Bakıda rəsmi səfərdə olmuş Vatikan Dövlətinin başçısı, dünya katoliklərinin dini rəhbəri olan Roma Papası II İoan Pavel ölkəmizdəki tolerantlıq və dinlərə göstərilən diqqətə görə ulu öndər Heydər Əliyevə təşəkkürünü belə bildirib: «Qoy üç böyük din tərəfindən izhar edilmiş bu məhəbbət şahidliyinə görə Allaha həmd olsun!».
Qeyd edək ki, çoxmədəniyyətlilik və tolerantlıq təhsilin və elmin inkişafına təkandır. 2012-ci ilin 28 yanvarında İsveçrənin Davos şəhərində Azərbaycana həsr olunan interaktiv sessiyada prezident İlham Əliyev deyib: «Bir neçə il əvvəl mən bəyan etdim ki, biz «qara qızıl»ı insan kapitalına çevirməliyik. Çünki inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, yalnız yüksək səviyyəli texnoloji tərəqqiyə, yüksək səviyyəli təhsilə nail olmaqla inkişaf etmiş ölkəyə çevrilmək mümkündür».
Tolerantlıq və multikulturalizm, eyni zamanda, demokratiyanın təməl prinsiplərindən olan vicdan azadlığının təmin edilməsi və qanunun aliliyidir. Vicdan azadlığı, təhsil və elmə əlçatanlığın olması, insanların sosial və iqtisadi rifahının yüksəlməsi, qanunun aliliyi demokratiyanın əsas göstəricilərindəndir. Bir sözlə, sosial bir hadisə olan multikulturalizm və tolerantlıq həm də cəhalətin, irqçiliyin, ksenofobiyanın süqutu, nəticə etibarilə isə cəmiyyətdə əmin-amanlıq, bəşəriyyətdə isə sülh deməkdir. Beləliklə, müxtəlif siyasi, iqtisadi və coğrafi şəraitlərdə yaşayan xalqların ədalətə çıxışı məhz ilk növbədə çoxmədəniyyətliliyin təmin edilməsindən asılıdır. Çünki multikulturalizmin olması cəmiyyətdə bərabərliyin, demokratiyanın, tərəqqinin, sosial rifahın, başqa sözlə, ədalətin
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu
208 bərqərarı deməkdir. Multikulturalizm haqqında diskursun təşkil edilməsi isə dünyada ədalətə və sülhə çağırışdır. Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyeva Azərbaycanda tolerantlığın, dözümlülüyü, dünya mədəniyyətlərinin rəngarəngliyinə hörmətin tarixinin qədim olduğunu və yalnız dialoq və dözümlülük vasitəsilə insanları bir araya gətirə bilmək üçün buna səy göstərildiyini qeyd edib. Multikulturalizmi bir dəyər sisteminə çevirmiş Azərbaycanda çoxmədəniyyətliliyin inkişafı istiqamətində aparılmış məqsədyönlü siyasətin nəticəsində bu gün müxtəlif mədəniyyətlərin təmsilçiləri Azərbaycanın siyasi, iqtisadi və mədəni elitasında təmsil olunur, ölkənin həyatında əsaslı dəyişikliklər və inkişaf prosesində yaxından iştirak edirlər. Bir sözlə, Azərbaycan bu sahədə dünyaya örnək bir dövlət kimi özünü təsdiqləyə bilib. Azərbaycan hazırda burada yaşayan bütün xalqların, bütün səmavi dinlərə tapınanların azad yaşadığı bir dövlətdir. Əsrlər boyu formalaşan və bu gün də özünün yüksək həllini tapan məsələlər xalqların firavan taleyi ilə bağlıdır. Bütün bunlara rəğmən qürur hissi ilə deyə bilərik ki, bəli, Azərbaycan dünyanın multikulturalizm, tolerantlıq, dözümlülük, humanitar əməkdaşlıq mərkəzinə çevrilib...
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu 209
Multikulturalizmin böhranı haqda
Almaniyada multikulturalizm ideyasının iflasa uğraması haqqında artıq dövlətin birinci şəxslərinin özləri də çoxdandır rəsmən danışırlar. Belə ki, Almaniya kansleri Angela Merkel 2010-cu ilin oktyabr ayında Xristian-Demokrat İttifaqının (XDİ) üzvləri ilə keçirdiyi görüşdə bəyan etmişdi ki, Almaniyada multikultural cəmiyyət qurmaq cəhdləri ―tamamilə iflasa uğrayıb‖. A.Merkel demişdi: ―Bizim hal-hazırda yan-yana yaşamağımızın və özümüzü bundan xoşbəxt saymağımızın əsasında dayanan konsepsiya artıq işləmir‖. Kansler daha sonra gur səslə bəyan etmişdi ki, immiqrantlar alman cəmiyyətinə inteqrasiya olunmalı, Almaniyanın mədəniyyətini və dəyərlərini qəbul etməlidirlər. Bu bəyanat böhran yaşayan Avropa İttifaqındakı ümumi əhval-ruhiyyənin inikasına çevrildi. Lakin bu bəyanatın müstəsna əhəmiyyəti onda idi ki, bu bəyanatla həmişə, xüsusilə də XX əsrin ikinci yarısında digər xalqların nümayəndələrinin ünvanına kəskin ifadələr işlətməkdən yayınan bir ölkənin lideri çıxış etmişdi. Bu bəyanat Almaniyada immiqrasiya məsələsi ətrafında qızğın debatlara təkan verdi və bu sahədəki mübahisələri nəzərəçarpacaq dərəcədə gücləndirdi.
Merkelin fikirləri özünün yetərincə açıq olması ilə heyrət doğururdu. Almanların II dünya müharibəsindən bəri öz milli mədəniyyətlərinin üstünlüyü haqda ehtiyatla danışdıqları halda indi bu məsələdən həvəslə söz açması da heyrətamiz idi. Bənzər bəyanatın mümkün sosial və geosiyasi nəticələri nəzərə alınmaqla o, lap əvvəldən əksəriyyət tərəfindən ifrat ciddiyyətlə qarşılandı. Bu bəyanat lap əvvəldən daha geniş qavrayış kontekstində - immiqrasiya probleminə təkcə almanların yox, bütün Avropanın reaksiyası kimi - müvafiq fikir yaratmağa doğru aparmalı idi. Belə də oldu.
Yüklə 3,17 Mb. Dostları ilə paylaş:
|