İkinci kitab. Müsəlman qadının sosial həyatda iştirakı
272
Mühüm olaraq qeyd edək ki, peşə fəaliyyətinin məqsədi nə
olursa-olsun, ərin və uşaqların hüquqları tapdanmamalıdır. Çün-
ki evin (ailənin) qayğısına qalmaq qadının başlıca vəzifəsidir.
İndi isə Peyğəmbərin
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
dövründə
qadınların evdənkənar peşə fəaliyyəti ilə bağlı bəzi faktlara
nəzər salaq.
Qadınlar əkin-biçinlə məşğul olmuşlar
Rəvayət olunur ki, Cabir ibn Abdullah
(Allah ondan razı qalsın!)
deyib:
“(Bir dəfə) Peyğəmbər
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
Ümmi-
Mübəşşir əl-Ənsariyyənin xurmalığına gələrək ondan soruş-
du: “Bu xurma ağaclarını kim əkib: müsəlmanmı, kafirmi?”
“Müsəlman”, – deyə Ümmi-Mübəşşir cavab verdi. Peyğəmbər
dedi: “Ağac əkib, bitki becərən elə müsəlman yoxdur ki, əkib-
becərdiyindən quş və ya insan, ya da hər hansı bir heyvan
yediyində – bu, ona sədəqə yazılmasın”
1
.
Qadınlar çobanlıq etmişlər
Sə`d ibn Muaz demişdir:
“Kə`b ibn Malikin cariyəsi qoyunları Səldə
2
otarırdı. (Bir
dəfə) qoyunlardan biri yaralanmışdı. Cariyə özünü yetirib onu
1
Hədisi İmam Müslim rəvayət etmişdir.
2
Mədinədə dağ
Birinci fəsil. Peyğəmbərin zamanında müsəlman qadınların...
273
daşla kəsmişdi. Peyğəmbərdən
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
bu
haqda soruşanda demişdi: “Ətini yeyə bilərsiniz”
1
.
Qadınlar təsərrüfat işləri
ilə məşğul olmuşlar
Rəvayət olunur ki, Sə`d ibn Səhl demişdir:
“(Bir dəfə) bir qadın əba gətirmişdi. (Peyğəmbər yanında-
kılardan) soruşdu: “Bilirsinizmi əba nə olan şeydir?” Dedilər:
“Bəli. Əba – ətrafl arı toxunmuş örtükdür.” Qadın dedi: “Ey
Allahın rəsulu, mən bunu öz əllərimlə toxumuşam və sənə
geydirəcəyəm.” (Sonralar yanındakılar demişdilər:) “Peyğəmbər
ehtiyacı olduğundan əbanı qadından aldı. Hər dəfə yanımıza
gələndə əynində olardı”
2
.
Qadınlar xəstələrə baxırdılar
Həzrəti Aişə
(Allah ondan razı qalsın!)
demişdir:
“Xəndək günü Sə`d yaralanmışdı. Peyğəmbər
(Ona Allahın xeyir-
duası və salamı olsun!)
məscidə çadır qurdu ki, ona yaxınlıqdan baş
çəkə bilsin...”
3
.
Hafiz ibn Həcər deyib:
“İbn İshaqa görə, bu çadır Rüfeydə əl-Ənsariyyənin idi... O,
xəstələri müalicə edən qadın idi. (Həmin vaxt) Peyğəmbər
(Ona
1
Hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.
2
Hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.
3
Hədisi İmam Buxari və İmam Müslim rəvayət etmişlər.
İkinci kitab. Müsəlman qadının sosial həyatda iştirakı
274
Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
demişdi: “Onu (Sə`di) onun (qadı-
nın) çadırına yerləşdirin ki, yaxınlıqdan ona baş çəkə bilim”
1
.
Siyasi fəaliyyət
Ailə və hakimiyyətin etirazına baxmayaraq, islamı qəbul et-
mək, islamın qayğısını çəkmək, din yolunda işgəncələrə məruz
qalıb, vətəndən ayrı düşmək – bütün bunlar, müasir ifadə ilə
desək, siyasi fəaliyyətdir. Qadınlardakı möhkəm əqidə imkan
vermişdi ki, siyasi fəaliyyətlə məşğul olsunlar.
Bəzi faktlara nəzər salaq.
Qadınlar kişilərlə birlikdə
Həbəşistana hicrət etmişlər
Rəvayət olunur ki, Əbu Musa əl-Əş`əri
(Allah ondan razı qalsın!)
deyib:
“O (Əsma bint Ümeys) hicrət edənlərlə birlikdə Nəcaşinin
yanına getmişdi...”
2
.
Qadınlar kişilərlə birlikdə
Mədinəyə hicrət etmişlər
Rəvayət olunur ki, Mərvan və Misvər ibn Məxrəmə demişlər:
“...Mömin qadınlar hicrət edərək gəldilər. İbn əbu Müeytin
qızı Ümmi-Gülsüm də həmin gün Peyğəmbərin
(Ona Allahın xeyir-
1
İbn Həcər. Fəth əl-Bari, VIII cild, səh. 419.
2
Hədisi İmam Buxari və İmam Müslim rəvayət etmişlər.
Birinci fəsil. Peyğəmbərin zamanında müsəlman qadınların...
275
duası və salamı olsun!)
yanına gələnlər arasında idi. Ümmi-Gülsüm
evlənmə yaşına çatmışdı. Ailəsi gələrək Peyğəmbərdən
(Ona Al-
lahın xeyir-duası və salamı olsun!)
onu tələb etdi. Peyğəmbər
(Ona Allahın
xeyir-duası və salamı olsun!)
vermədi...”
1
.
Qadınlar Peyğəmbərə bey`ət etmişlər
Allah Təala buyurur:
“Ya Peyğəmbər! Mömin qadınlar Allaha heç bir şərik qoş-
mayacaqları, oğurluq və zina etməyəcəkləri, övladlarını öldür-
məyəcəkləri (qız uşaqlarını diri-diri torpağa gömməyəcəklərini),
özgə kişilərdən olan uşaqlarını yalandan ərlərinə isnad etməyə-
cəkləri və heç bir yaxşı (bəyənilən) işdə sənin əleyhinə çıx-
mayacaqları barədə sənə beyət etmək üçün yanına gəldikləri
zaman onların beyətini qəbul et və Allahdan onların bağışlan-
masını dilə. Həqiqətən, Allah bağışlayandır, rəhm edəndir!”
(əl-Mumtəhinə, 12).
Qadınlar dövlətin gələcəyi ilə
maraqlanmışlar
Rəvayət olunur ki, Qeys ibn əbu Hazim demişdir:
“(Bir dəfə) Əbubəkr Əhməs qəbiləsindən Zeynəb bint əl-
Mühacir adlı qadının yanına gəldi. ...Qadın soruşdu: “Cahiliy-
yətdən sonra Allahın göndərdiyi yolda necə qala bilərik?”
Əbubəkr dedi: “İmamlarınız doğru yolda olsa, siz də olarsınız.”
Qadın soruşdu: “Hansı imamlar?” Əbubəkr dedi: “Qəbiləndə
1
Hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.
Dostları ilə paylaş: |