Redaksiya şurasi misir Mardanov

240 

Azarbaycan  şifahi  xalq  adabiyyatı  antologiyası 

Dana  QORQUD  QARGI ŞLARI 

Ağzın  qurusun,  çoban. 

Dilin  çürüsün,  çoban . 

Qadir  sanin  alnına  qada  yazsın,  çoban . 

Altun-axçan  xarclar  olsam,  manim  Kafanim  olsun . 

Bitar  sanin  otların,  Qazlıq dağı,  bitarKan  bitmaz  olsun. 

Çalarsan,  alin  qurusun . 

Çıxsın  manim  gözalim,  Dirsa  xan,  yaman  sayirir. 

Qaçar  sanin  KeyiKlarin  Qazlıq  dağı,  qaçarKan  qaçmaz  olsun, 

daşa  dönsün . 

Qazlıq dağı,  axar  sanin  suların,  axar  İKan  axmaz  olsun. 

Qonağı  galmayan  qara  evlar  yıxılsa  yey. 

alin  qurusun,  barmaqların  çürüsün. 

Yarımasın,  yarçımasın .  

Yıxılsın  Oğuz  ellari,  mana  yarar  qız  bulamadım . . .  

Kasilsin  oğlan  aman  süd  damarım,  yaman  sızlar. 

Oğlu-qızı olmayanı Allah-taala qarğayıbdır,  biz daxi qarğarız . 

Sandan  sonra  bir  yıgıdi  sevib  varsam ,   bela  yatsam,  ala  ilan 

olub  mani  soqsun. 

Soyuq-soyuq  suların,  içar  olsam ,  manim  qanım  olsun . 

Tovla-tovla  şahbaz  atın  minar  olsam,  manim  tabutum  olsun. 

---

• •  

• •  

ATALAR SOZU 

ve 

M8S8LL8R 

---

---

Atalar  sözü  va  masallar 

Vatan  - qürbat 

Vatana  galdim ,   imana  galdim . 

Gözsüz  yaşamaq  olar,  Vatansiz  yox . 

Qaribi  baxışından  tanıyırlar. 

Qaribi  vurmuşlar,  "Vay  Vatan!"  demiş . 

Qürbat  yerdan  Vatan  olmaz! 

Qürbat  görmaya n  adam Vatan  qadri  bilmaz . 

Yurddan  çıxsan  da,  eldan  çıxma! 

Köçan  yurdun qadrini,  düşan  yurdda  bilarlar. 

El  ağzı  - çuval  ağzı. 

El  igidlari  ila  tanınar. 

El  içinda  - öl  içinda! 

El  yandıran  şamı  sö nd ürmaK  olmaz . 

El  gücü,  sel  gücü. 

El  malına  göz  diKan,  gözdan  olar. 

Eldan-ela,  dildan-dila, 

Elin  olmayanın ,   dili  da  olmaz . 

El  atanı  ar  atar,  el  tutanı  ar  tutar. 

Üzünü  xalqa  çeviranin  arxası  möhKam  olar. 

BirliK  harda,  diriliK  orda! 

Güc  birliKdadir. 

Yemayini  yalqız  yeyan,  yüKünü  özü  qaldırar. 

Yazı - Kalam 

Yazılan  poz ulmaz . 

Rahmat  yazana,  lanat  pozana! 

Qalam  qılıncdan  i tidir. 

Qalam  ayri  Kasilsa  da,  doğru  yazar. 

Qalam  yazanı  qılınc  poza bil m az . 

Qalamin  ucu  - qılıncın  gücü. 

Söz  bir  olsa,  zarbi  Kara n  sındırar. 

Söz  var  el  içinda,  söz  varlı  içinda. 

Söz  var  galar  Keçar,  söz  var  dalar  Keçar. 

Söz  danış,  söz  eşit! 

Söz  danışıqdan  Keçar. 

Sözü  ağzında  bişir,  sonra  çıxart. 

Sözü  san  at,  yiyasi  götürar. 

Sözün  düzünü  zarafatla  deyarlar! 

243 

---

244 

Azarbaycan  şifahi  xalq adabiyyatı  antologiyası 

Sözün  doğrusunu  uşaqdan  xabar  al! 

Sözün  yalanı  olmaz ,  yaniışı  olar. 

Ağıl  ağıldan  üstündür,  söz  sözdan ötKün . 

Ev  Kimindir?  - Oturanın!  Söz  Kimindir? 

- Götüranin! 

Elin  sözü  daşı yeridar. 

Pis  söz  qalp  puldur,  yiyasina  qayıdır. 

Saqqalım  yoxdur,  sözüm  ötmür. 

Ulu  sözüna baxmayan,  ulaya-ulaya  qalar. 

Haqq  söz  axar  suları  saxlar. 

Salırada  gül  bi tm az ,  cahila  söz  yetmaz . 

Sirrini  dosta  dema,  dostun  da dostu  var! 

İ t  h ürar  Karvan  Keçar. 

Kar  eşi tm az  - araşdırar,  Kor  görmaz  -

quraşdırar. 

Kamil  - cahil 

Ağıl  yaşda  deyil  - başdadır. 

Ağıllı bir 

dafa 

allanar. 

Ağıllı  qam  yeyar,  dali  - qamçı! 

Ağıllı  düşman  nadan  dostdan  yaxşıdır. 

Ağıllı  Kişi qışın  qeydina  yayda  qalar. 

Ağıllıya  işara,  nadana 

KötaK! 

Davaycan boyun  olunca,  düymaca  ağlın  olsun. 

Alim olmaq  asandır,  insan  olmaq çatin . 

Cahilin  ibadatindan,  alimin  yuxusu  yaxşıdır. 

Anlayana  qul  ol,  anlamayana ağa olma. 

Anlayana da can qurban, anlamayana da, dad yarımçıq alindan. 

Arifa  bir işara  Kifayatdir. 

BiliK  ağlın  aynasıdır. 

BilmarnaR  eyib  deyil,  soruşmamaq  eyibdir. 

Diqqat!  Bu  satir  olduğu  Kimi  qalır. 

Oynamaq bilmir,  deyir:  yerim  dardır! 

Quduran  qırx  gün  yaşar. 

Damir  islanmaz , 

dali 

utanmaz . 

El m  ağlın  çırağıdır. 

Elmsiz  adam  cü ratsiz  olar. 

Elmsiz  adam  meyvasiz  ağac  Kimidir. 

Sarsaqlar  olmasaydı,  yaltaqlar  acından  ölardi. 

Hirsin  dövlata  zarari  var. 

---

Atalar  sözü  va  masallar 

Cahil  ila  bal  yema,  aqil  ila  daş  daşı. 

Qisas  qiyamata  qalmaz . 

Gamiya  minib  gamiçi  ila  dalaşına. 

Kor Kora  Kor demasa  bağlı  çatlar. 

TamalıKarı  yalan çı  aldadar. 

Ustadına  Kac  baxanın  gözlarina  qan  damar. 

Doğ'ru  - yalan 

Doğru  dostluq qarazsiz  olar. 

Doğru  yalanı  qovar. 

Doğru  yolla  gedan  yorulmaz . 

Yalan  ayaq  tutar,  yerim az! 

Yalan  ila  dünyanı  gazmaK  olar,  amma qayıtmaq  olmaz . 

Yalan  üz  qaraldar. 

Yalançının  evi  yandı,  heç  Kas  inanmadı. 

Yalançının  ipiyla  quyuya  düşan  quyuda  qalar. 

Oğru  hamişa  doğruluqdan  danışar. 

Oğru  ela bağırdı,  doğrunun bağrı  yaradı! 

Oğru  hamını  oğru  bilar. 

Tutulmayan  oğru,  xandan-baydan  doğru. 

Söyma  qul  atamı,  söymayim  bay  atanı! 

Xain  qorxaq  olar. 

Xata  mandan,  ata  sandan! 

Gözal  - çirKin 

Gözalağa  çox  gözal  idi,  vurdu  çiçaK  çıxartdı. 

Gözal  gözal  deyil,  Könül  sevan  gözaldir. 

Gözala göz  dayar,  qalba  söz! 

GözalliK  ondur,  doqquzu  dondur! 

Qızılquş  al da  gaz ar,  göz al  qız  dilda! 

TiKa qarın  doydurmaz ,  amma  mahabbat  artırar. 

Bazanınisan  bu  gündasan,  bazanmasan  na  gündasan?! 

Qara  qız  bazaninca,  toy  al dan  gedar. 

ilyri  otur,  düz  danış 

Davaya  dedilar:  Boynun  ayridir, 

Dedi:  - Haram  düzdür  Ki,  boynum  düz  olsun?! 

Könül bir şüşadir,  sınd�rarsan  bitişmaz . 

Könlü  balıq  istayan  quyruğun  suya  vurar. 

245 

---