Rəy verənlər: f e. d prof. Ş. M. Məmmədov
Yüklə 3,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
sevincdən,sevməkdən, həyatdan zövq almaqdan məhrum etmişlər.Hiyləgər din xadimləri dinin özündə təmizlənmə aparılmasını istəmiıiər.Həyat elədir ki,onu öyrənmək olar,onu qurtarmaq mümkün deyildir-bu sirr zamana tabe deyildir. Dinin məhz ölümün hesabına müəyyən dəyəri vardır.Əgər ölüm olmasaydı yəqin ki,dini xatırlayan belə olmazdı.İnsanları dinə həyat yox,ölüm sürəkləyir.Məhz din insanı ölümdən sonraki həyatın axtarışına sövq edir.Ölümün olmadığı heç kəsin ölmədiyi dünya təssəvvür edin.Ona “Ölümdən sonra nə baş verir?-sualı mənasız olacaq cənnət və cəhənnəm haqqında məsələ heç bir məna kəsb etməyəcək- dir.Bu gün insan əbədi həyatın balaca bir epizodu kimi təqdim olunur,ani bir anda o yox ola bilər.Qorxunu yaradan da budur.Məhz qorxu axtarışa səbəb olmuşdur-insan ölümüm nə olduğunu,ölümdən sonra nəyin qaldığını bilmək istəyir.Kimlər ölümdən sonra heç nə qalmadığını təsdiq edirsə o dindar deyildir,o müqəddəs kitabları oxuımır,ibadətlə məşğul olmur.Bu gün bəşəriyyət olduqca təhlükəli bir durumla üzləşmişdir-dünya qlobal sona yaxınlaşmışdır.Bu günə qədər biz insanların fərdi ölümlərindən danışırdıq -cəmiyyət, dünya yaşamaqda davam edir.Bəli adamlar bu dünyaya gəlir və gedirlər-qocalar ölürlər.onları bu həyatda cavanlar əvəz edirdilər-lakin ardıcıllıq qalırdı,həyat davam edirdi.Bir adamın həyatı sona çatırdı və bu yalnız onun özünü narahat edirdiıDin bir adamı asanlıqla istismar edirdi o zəif və məhdud idi.Adam gec-tez öləcəyini bildiyindən din xadimindən kömək gözləyirdi-o güman edirdi ki,əbədilik axtarışında,ölümdən yan keçməkdə bu din xadimi ona kömək edə biləcəkdir.Din xadimi də ona kömək edəcəyini vəd edirdi.Hələlik ölüm bütün bəşəriyyəti bu günə qədər birdən hədələməmişdir.Nə qədər ki,insanlar bir həyatın olması ideyasından uzaqlaşmayıblar riyakarlıqdan xilas ola bilməyəcəklər,həyatdan iki əlli yapışacaqlar qorxu da onlarla olacaqdır.Həyatın hər bir anını qiymətləndirmək, bir andan o birisinə keçməkdə tələsməmək 80
lazımdır.Vaxl-pul deyildir,o qurtarmır, kasıb da ondan varlı kimi istifadə edə bilər.Zaman varlını daha da varlı,kasıbı isə daha da kasıb etmir.İnsan üçün bu həyatda yaşamağa müəyyən vaxt ayrıhr.Əgər hesablasaq görərik ki,bizə ayrılan vaxtın üçdə biri yuxuya gedir,daha üçdə birini yemək,geymək,komunal xərcləri ödəmək üçün pul qazanmağa sərf edirik,qalan həyatımızı isə lütbola,kinolara baxmağa ,yersiz söz-söhbətlərə və mübahisələrə sərf edirik.Əgər insan yetmişillik həyatında özünə sərf etmək üçün yeddi dəqiqəyə qənaət edə bilsə o müdrik adam olar.Əgər insan özü üçün yeddi dəqiqə vaxt tapa bilmirsə onda o özünü necə tapacaqdır? O varlığın,həyatmm sirlərini necə dərk edəcəkdir? O necə dərk edə biləcək ki,ölüın həyatın sonu demək deyildir? İnsan nə qədər ki,həyatı duymur 0 ölümü də duya bilməyəcəkdir:ölüm gözəl yuxudur,yuxu görmənin olmadığı bir yuxudur,o başqa bir bədənə sakitcə keçmək üçün zəruridir.Ölüm düşmən yox,dostdur.İnsan ölümə düşmən kimi baxmayaıгda,qorxusuz yaşayanda,həyatın yetmiş il olmadığını düşünəndə onun qarşısında həyatın əbədi olması dayanır və o təlaşdan xilas olur.Adamlar sanki bu həyatda çaparaq gedirlər.Mən diplomatımı götürüb tələsik paltarını yığan,arvadını öpüb,uşaqları ilə sağollaşıb qaçarıq iş dalınca gedənləri çox görmüşəm.Bu adamlar hara tələsirlər? İnsan həyatın mənbəyini tapa bilsəydi heç hara bu qədər tələsməzdi:bax onda hər bir adam öz gəncliyinə,qocalığına sevinər,ölümün gəlişini rahatca,sevinclə qarşı lay ardı. Bu həyatdan zövq almağı öyrənməyincə,hər bir hadisəni bayram əhval-ruhiyyəsi ilə qarşılamayınca insan həyatının mənasını dərk edə bilməyəcəkdir. insanın kiminsə qarşısında baş əyməsi,kiməsə xidmət etməsindən daha vacib olanı oyanıb özünü dərk etməsidir.İnsan dərk etməyə başlayan kimi ölümə məhkum olmuş varlıqdan çıxıb əbədilik,ölməzlik əldə edir.İnsan həmişə ölməz olmuşdur,ancaq onun səhv baxışları həyatı dərk edə bilməməsi onu ölümə məhkum ctmışdir.Həyatm və şüurun əbədi olmasına 81
baxmayanq insan ölümdən qorxur:o başqasının necə ölməsini görür və bu nə vaxtsa onun da öləcəyini ona xatırladır.Hər bir ölümə simvolik yanaşmaq lazımdır-insan başa düşür ki,o ölüm üçün növbədədir və getdikcə növbə yaxınlaşır.Əslində insanın anadan olduğu gün onun doğum günü olmayıb ölümə yaxınlaşmağın başlanğıcıdır.Məhz həmin gündən başlayaraq sən daimi ölürsən.Hər bir yeni doğum günündə sənin ölümün daha bir il sənə yaxınlaşır.Bizim üçün belə bir fakt danılmazdır ki, adamlar, heyvanlar,ağaclar ölürlər.İnsan öz ölümündən qaça bilməz-o sabah,0 biri gün gələ bilər-sadəcə olaraq məsələ vaxtdadır.Bununla belə həyatı dərk edən insan yaxşı bilir ki,ölüm yoxdur,ölüm yalandır.Sən kiminsə öldüyünü gönnüsən, bəs özünün də öldüyünü görmüsən?Doğurdanmı ölüm gələndə insan ölür?Tibbi baxımdan insan ölüno nəfəs almır,nəbzi vurmur,ürəyi döyünmür-həkimlər ölümü qeydə alırlar. Bu günlərdə maraqlı bir məlumata rast gəldim. Kaşmirdə bir nəfər artıq üçüncü dəfə qohumlarını, ailəsini,dostlarını özünün ölməsi ilə aldatmışdır.Yüz otuz iki yaşlı qoca üçüncü dəfə ölmüşdür.Qohumlar bu xəbərə inanmamışlar belə ki,artıq iki dəfə ölməsi ilə hamını aldatmışdır.Həkimlər ölüm faktını təsdiq etdilər,0 isə gözlərini açıb gülümsədi.Ona görə də onun ölümü ilə bağlı xəbəri heç kəs c^idi qəbul etmədi.Həkimlər də buna şübhə ilə yanaşdılar,lakin bu dəfə onun ölümü göz qabağında idi,o həqiqətən də ölmüşdü.Üç həmin ölüm haqqında şəhadətnaməyə imza atandan sonra qoca yenə gözlərini açıb güldü .’’Mən artıq gələn dəfə ciddi öləcəm,indi isə sizinlə zarafat edirdim”-deyə qoca həkimlərə müraciət etdi.Bu yerdə uzunömürlülər çoxdur.Yüz iyirmi yaş burada adi yaş hesab olunur,hətta yüz əlli,yüz səksən yaşlı hələ də işləyən,çalışan adamlara rast gəlmək olur.Haqqında danışılan qocadan “Sən bununla nəyə nail olursan?Əslində nə baş verir?”-deyə soruşduqda o demişdir: 82
Yüklə 3,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|