Rəy verənlər: f e. d prof. Ş. M. Məmmədov
Yüklə 3,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
enerjini Günəşdən alırıq.Dərk edən insan bunu təbii hadisə kimi qəbul edir.Yarpaqlar tökülür,dünən axşam əsən külək yarpaqları tökürdü.Nə etmək olar?Bu təbiətin qanunudur.Yer üzərində hər şey hansısa fonna alır və formasız yox olur.Ayıq insanın şüurunda isə heç nə dəyişmir-yatan adam bütün bunlara başqa cür reaksiya verir. Bir qoca can verirdi,o ömrünü yaşamış və yaxınlaşan ölümə görə çox da narahat deyildir.Hava qaralırdı,qoca gözünü açıb arvadından böyük oğlunun harada olduğunu soruşdu.”Narahat olma o çarpayının o biri tərəfində oturub,ona görə həyəcanlanma,sakitləş və dua et. Ancaq qoca ikinci oğlunun harada olduğunu da soruşdu.”0 da böyük qardaşının yanında oturub”-dcyə arvadı cavab verdi.Bu vaxt can verən qoca qalxmaq istədi və üçüncü oğlum hanı?-deyə həyəcanla dilləndi.Arvadı və oğlanları hiss etdilər ki,kişi onları çox sevir,balaca oğlu cəld “mən də burdayam ata” deyə dilləndi.”Siz hamınız burdasınız və istəyisiniz ki,mən dincəlim?Bəs mağazanı kimin ümüdünə qoymusunuz?”Hətta ölüm qabağı qoca mağazanı düşünürdü.Dərk ctməyən,həyatı anlamayan adamın özünü necə apannağını güman etmək çətin deyildir.Əıninliklə demək olar ki,onun reaksiyasında bütün onun həyatı əks olunmuşdur.Bizim hər birimiz həyatda öz yolumuzla getmişik,hər birimizin müxtəlif təcrübəsi var və reaksiya da müxtəlif olur.Ölüm hər bir adamın həqiqi mahiyyətini üzə çıxarır. Varlı bir adam can verirdi,bütün ailə üzvləri onun başına yığışmışdır.Böyük oğlu dedi:”0 öləndə nə edəcəyik?Onu qəbirstanlığa apamıaq üçün katafalk sifariş vennək lazımdır?”Kiçik oğlu isə belə bir təklif etdi.”Atam btün ömrü boyu “Rolls-röys”arzulamışdır.Sağ olanda bu arzusu yerinə yetmədi,heç olmasa ölümündən sonra qəbir evinə bəlkə onunla yola salaq”Ancaq böyük oğul etiraz etdi:”Sən hələ çox cavansan ,heç nə başa düşmürsən-Ölülər zövq ala bilmirlər.Ölən adam üçün onu qəbirstanlığa nədə aparmağın 86
fərqi yoxdur”Söhbətə o biri oğul müdaxilə etdi:”Pulu hara gəldi səpməyin,meyidi aparmaq faktdır-mənim tanışımın yük maşını var,o daha ucuz başa gələr”Üçüncü oğul dedif’Nə qədər səfehləyirsiniz-“rolls-roys”,”ford”,”yük maşını”...Məgər o evlənir?0 ölür-evin yanına zibil qoyduğumuz yerə qoyaq-zibil yığanlar pulsuz götürüb aparacaqlar”Bu vaxt qoca gözlərini açıb “mənim ayaqqabılarım hanı?”dediBöyük oğul belə bir fərziyyə söylədi:”dcyəsən inadkarlıq edir,yəqin ayaqqabıda dəfn olunmasını istəyir,onu geyindirin”Ayaqqabını geyinəndən sonra qoca dedi:”Çəkilən xərcə
görə narahat
olmayın,mən hələ
ölməmişəm.Qəbirstanlığa getməyə öz gücüm çatar.Orada görüşərik.Mən qəbirstanlıqda öləcəm.Bədbxərc olmayın.Mən həmişə “rolls-roys” və başqa gözəl maşın arzulamışam.Arzulamaq hələ hər şey demək deyildir”Qoca qəbirstan- Iığa yola düşdü,oğlanları və qohumları da onun ardınca ora gəldilər-o pula qənaət etmək üçün qəbirstanlıqda dünyasını dəyişdi.Can verənin “arzulamaq hələ heç nə demək deyildir,nə istəsən arzulamaq olar” fikri onun bütün həyatını,onun bütün fəlsəfəsini,onun bütün dinini xarakterizə edir.Ölümdən qabaq insan tam açılır. Böhranlı anda adamlar özlərini müxtəlif cür aparırlar. Bütün dünya,sənin bütün qohumların öləndə- hər şey sənin üçün əhəmiyyətini itirir.Dünya ölümün astanasında olanda,o qara başlığa yuvarlanma ərəfəsində olanda insan öz qohumları haqqında düşünür.Qohumluq maskası altında biz bir-birimizə yad oluruq.Bu insanı qorxudur və o bu haqda düşünməməyə üstünlük verir.İnsan hətta kütlə içində belə təkdir;hətta onun adı məlum olsa da-bunun nə əhəmiyyəti var?0 yad olaraq qalır.Buna həyatda da rast gəlmək olar:ər və arvad uzun illər bir yerdə yaşayırlar-nə qədər çox bir yerdə yaşasalar bir o qədər bir-birlərinə yad olduqlarını dərk edirlər.Bu dünyada hamı yaddır.Əgər bir an sonra dünyanın məhv olacağını radio və televiziya ilə elan etsəydilər elə həmin dəqiqə insan necə də tənha tək olduğunu dərk edərdi. 87
Bir dəfə ata doqquz yaşlı oğlunu heyvanxanaya aparır- uşaq qəfəsin içində o tərəf bu tərəfə gedən pələngi görüb qorxur və atasına deyir: -Ata buradan bizim evə gedən avtobusun nömrəsini de- əgər birdən pələng qəfəsdən çıxıb sənə nə isə etsə evə necə gedcəyimi bilim.Bclə şəraitdə oğlan yerinə düşən sual vcrir.O təsəvvür edə bilmir ki,nə isə həm atasının,həm də onun başına eyni vaxtda gələ bilər;əgər atasını doğurdan da pələng parçalasa,onda oğlunun evə qayıtması üçün avtobusun nömrəsini bilmək vacibdir.Ata dəhşətə gəldi ki,oğlu onun haqqında heç fikirləşmir;atasının başına nə gəlsə də oğula avtobusun nömrəsi lazımdır.Qaçılmaz ölüm qəflətən bütün maskaları çıxarır.o insana öz təkliyini dərk etməyə məcbur edir,bütün qohumluq əlaqələrinin yalan olmasını qəbul etməyə vadar edir-qohumluq əlaqələri insana öz təkliyindən gizlənmək üçün lazım idi-ailədə insan özünü tək hiss ctmir.Ölüm həmişə həqiqəti üzə çıxarır.Bu ancaq “balaca”ölümlərə aiddir,məsələ bütün bəşəriyyətin məhvinə gələndə isə bütün qohumluq əlaqələrin daha tez yox olacaqdır.Insan adı,şöhrəti,nüfuzu, hakimiyyəti olmayan yad kimi təklikdə ölür-o tam müdafiəsiz rəhmətə gedir.Bu köməksizlikdə də adamlar özlərini müxtəlif cür aparırlar. Bir qoca qızla görüşə hazırlaşıno həkimin yanma gəlir ki,cinsi imkanlarını gücləndirmək üçün dənnan aIsm.Qoca qızla şəhərin ən yaxşı restoranlarından birinə gəlir.Qoca xidmətçiyə dərmanı verir,onu öz supuna tökməyi xahiş cdir.Xeyli keçir yeməklər gecikdiyindən qoca xidmətçini çağırır:”Narahat olmayın indi gətirərik,gözləyirik ki, makaronlar sakitləşsinlər” deyə xidmətçi dillənir. Ölüm ərəfəsində yetkin olmayan adamların əqli ilk növbədə sekslə məşğul olacaqdır,çünki seks və ölüm-bir medalın iki tərəfləridir.Bütün dünyanın məhvi ərəfəsində oyanmamış adamlar yalnız seks haqqında düşünəcəklər,çünkü bütün ömürləri boyu bu hisslərini boğmuşlar.Onlar başqa şey haqqında düşünə bilmirlər-onların bütün xobbiləri, maraqları, 88
Yüklə 3,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|