Şahlar Əsgərov Təhsilimiz: Dünən, bu gün, sabah
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
229 «İpək yolu”», «Audit”», «Təkamül”» və digər dövri jurnalları və onlarla dərsliklər, monoqrafiyalar, dərs vəsaiti, innovasiyalar və digər nəşrlər özəl universitetlərin təhsilimizə, mədəniyyətimizə, mə’nəviyyatımıza, bir sözlə həyatımıza verdiyi töhfələrdir. Təhsil sistemində ən çox tikinti-quraşdırma işlərini özəl universitetlər aparırlar. Özəl universitetlərin hesabına elmi dərəcəli alimlərimizin bir qismi iş yerləri ilə təmin olunmuşdur. İndiki dövr üçün bu da çox vacib göstərici sayılmalıdır. Özəl universitetlər tədrisin məzmununu və keyfiyyətini Qərb standartları səviyyəsinə yüksəldə bilsələr, onda imkanlı həmvətənlərimiz külli miqdarda pul xərcləyərək övladlarını xaricdə oxutmaq fikrindən daşınarlar. Bu isə əhəmiyyəti böyük olan işdir. Belə olan halda xaricə beyin axını dayanacaqdır. Bu bir tərəfdən valyutanın xaricə axınının qarşısı alınar, digər tərəfdən gəncliyimiz Azərbaycan mühitində təhsil və tərbiyyə alarlar. Ən nəhayət, lətifə sayağı səslənsə də, özəl universitetlər həm də çirkli pulları yuyan müəssisədir. Başqa sözlə, bu universitetlər bə’zi valideynlərin qazandığı çirkli pulları onların övladlarının təmiz biliyinə çevirirlər. Özlüyündə bu da faydalı bir işdir. Beləliklə, özəl universitetlərin elitar təhsil müəssisəsinə çevrilməyə şansı daha böyükdür. Dövlət bu şansın həyatda reallaşmasına kömək etməlidir. Ona öz təhsil sisteminin bir hissəsi kimi, özü də yaxşı bir hissəsi kimi baxmalıdır. Belə olan halda cəmiyyətimiz vətəndaş cəmiyyətinə daha tez çevrilə bilər, cəmiyyətimizdə demokratik ənənələr tez bərqərar olar. Bir halda ki, özəl təhsil qurumları dövlətdən vəsait almaldan gənclərin əlavə bir hissəsinə təhsil verə bilirsə, əvvəla buna sevinmək lazımdır, ikincisi də buna maneçilik yox, köməklik göstərmək lazımdır. Cəmiyyətin potensial imkanlarını özəl təhsilə yönəltmək asan bir işdir. Bu potensial ona görə açılmır ki, ona münasibət düzgün qurulmayıbdır. Bu sahədə inzibatçılıq çox, demokratiya azdır. Özəl ali məktəblərdə tapşırıq, rüşvət minimum səviyyədədir, çünki burada iqtisadi münasibətlər 230 dövlət təhsil qrumlarından fərqli və mütərəqqidir. İndi respublikamızda qanuni fəaliyyət göstərən özəl ali təhsil məktəblərində 30 minə yaxın tələbə təhsil alır. 1999-2000–ci təhsil ilində özəl ali məktəblərə 4700 tələbə qəbul edilmişdir. Bu təhsil kanalına etibar edilərsə, onda əvvala, 1990-cı ilin təhsil səviyyəsinə çata bilərik, ikincisi də hər il təhsildən kənarda qalmış yüz minə yaxın gənc oğlan və qızların bir qismini də ali təhsilə cəlb edə və küçə fəlakətlərindən qoruya bilərik. İşsizlik şəraitində bunun çox böyük əhəmiyyəti vardır. Yəni təhsildə olan mövcud vəziyyəti həm kəmiyyət, həm də keyfiyyət baxımından kifayət qədər yüksək səviyyəyə qaldırmaq mümkündür. Bundan cəmiyyət itirməz, qazanar. Cəmiyyətin orta təhsil səviyyəsi artar. Nou-xau qabiliyyəti artar. Azərbaycanın müstəqilliyi dönməz və əbədi olar. Yeni iqtisadi münasibət hansı sahəyə daxil olursa, orada problemlər öz həllini tez tapır. Ancaq eyni zamanda yeni ilə köhnənin arasında mübarizə gedir və bu mübarizədə çətin olsa belə yenilik qalib gəlir. Təhsil işçiləri yaxşı bilirlər ki, özəl çap mətbəələri dövlət mətbəələrlə müqayisədə kitabları, dərslikləri daha keyfiyyətlə çap edirlər. Çox maraqlıdır ki, özəl sektoru tənqid edənlər öz kitablarını məhz özəl mətbəələrdə çap etdirirlər, öz qonaqlarını özəl restorana dəvət edirəlr, evlərində, məişətdə istifadə etdikləri cihazlar, əşyalar özəl firmaların mallarıdır. Təhsildə rüşvəti məhz özəl sektorun vasitəsi ilə küncə sıxmaq mümkündür. Normal özəl universitetdə isə prinsipcə rüşvət mümkün deyildir. Çünki burada mənimsənilməli dövlət vəsaiti yoxdur. Sahibkar isə imkan verməz ki, onun mənafeyini hansısa müəllim tapdalasın. Özəl təhsil müəssisələrində qüsur ola bilər və var. Ancaq bu qüsurlar subyektiv amillərlə bağlıdır. Bu qüsurları tezliklə aradan götürmək mümkündür və lazımdır. Elektrik cərəyanı insanları vurarkən heç kəs evlərində onlara işıq və istilik gətirən elektrik xətlərini söküb çıxartmır. Sadəcə onunla davranış qaydalarını öyrənir. Biz də özəl universitetlərlə normal davranış 231 qaydalarını öyrənməliyik. Çünki o bizim cəmiyyətə işıq və istilik verə bilər. Özəl təhsil sisteminin hansısa lokal müəssisəsində qüsurun olması, qlobal olaraq bu sektora kölgə salmamalıdır. Kifayət qədər təhsil yolu keçmiş, maddi-texniki, kadr potensialı toplamış bir neçə özəl universitetlərə tələbə qəbulunun əsas olmadan dayandırılmasını izah etmək çətindir. Şübhəsiz, gələcəkdə özəl universitetlər təhsil sistemində layiqli yerlərini tutacaqlar. Gedilmiş yolu təkrarən təzədən kiminsə getməməsi üçün bu universitetlərə qayğı göstərmək lazımdır. Sadə həqiqət budur ki, müsbət təşəbbüs dövlət tərəfindən dəstəklənməlidir. Cəmiyyətdə tez-tez eşitdiyimiz sualların biri də dəqiq elmlər sahəsində özəl universitetlərin olmaması ilə bağlıdır. Bu sualla bağlı demək istəyirəm ki, iqtisadi cəhətdən humanitar ixtisaslar üzrə mütəxəssis hazırlamaq dəqiq elmlər üzrə mütəxəssis hazırlamaqdan qat-qat ucuzdur. Çünki fizika, kimya, biologiya və s. ixtisaslarının tədrisi üçün lazım olan laboratoriyalar, cihazlar, avadanlıqlar çox bahadır. Gənc özəl unversitetin belə laboratoriyalar almaq imkanı çox azdır. Bu səbəbdən də bütün özəl unviersitetlərdə humanitar ixtisaslar üzrə mütəxəssislər hazırlanmasına üstünlük verirlər. Özəl ali məktəblər təhsil haqqından sui-istifadə etməməlidirlər. Onlar aldıqları təhsil haqqını böyük bir hissəsini məhz gənclərin təlim-təhsil problemlərinin həllinə sərf etməlidirlər. Tələbə ödənişləri tələbənin intelektual səviyyəsinin yüksəldilməsinə, biliklənməsinə sərf edilməlidir. Özəl ali məktəblər müasir tədris binaları tikirlər. Əgər bu işdə hökümət onlara bina ilə kömək etmirsə (əslində onlar hökümətin görməli olduğu işi görürlər) onda bu təşəbbüs alqışlanmalıdır. Çünki məktəbə, təhsilə sərmayə qoymaq gələcəyə sərmayə qoymaqdır. Bu iş milli mənafe baxımından restoran, ticarət mərkəzi, benzindoldurma məntəqələri və s. tikməkdən daha çox əhəmiyyətlidir. Amma bu tikinti-quraşdırma işlərində tələbə ödənişlərindən az, xarici maliyyə mənbələrindən, kreditlərdən daha çox istifadə edilməlidir. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|