36
Bozorni tadqiq qilish - marketing tadqiqotlarining ma’lum bir qismidir, xolos.
Faqatgina shartli ravishdagina ularni marketing tadqiqotlarining
asosi deb qabul
qilish mumkin. Bozorni tadqiq qilish jarayonida quyidagilar aniqlanadi:
➢
yoshi, jinsi, hududiy, ijtimoiy,
oilasidagi kishilar soni, o‘zini tutishi,
daromadi darajasi bo‘yicha iste’molchilar guruhini aniqlash;
➢
assortimentni rejalashtirishda, sotish va
reklamani tashkil qilishda
xaridorlarning istagini aniqlash;
➢
mahsulotning sotilishi miqdori, uning umumbozor sig‘imidagi
ulushi
(hududlar va segmentlar bo‘yicha xam);
➢
firmaning raqobatdoshligini va uning bozordagi o‘rni.
1.8-rasm. Marketing tadqiqotlarini o‘tkazishda amal qilish lozim bo‘lgan
asosiy tamoyillar
1
Shuningdek, bozor to‘g‘risida ma’lumotlarni to‘plash ularning miqdori va turli
tavsifnomalariga ega (1.9 –rasm).
1
Завьялов П.С. Маркетинг в схемах и рисунках. –М.:Инфра-М, 2015, 70-б
muntazamlilik
tizimlilik
tejamkorlik
obyektivlilik
aniqlik
sinchkovlik
tezkorlik
komlekslilik
37
Chunki har bir ma’lumot to‘plashda, har bir yo‘nalishning o‘ziga xos
yondashuvi va ko‘lami mavjud. Masalan, tarmoq bo‘yicha to‘plangan ma’lumotlar
har bir guruhning o‘z maqsadlari va yo‘nalishlariga ega.
Ko‘rinib
turibdiki, bozor to‘g‘risidagi ma’lumotlar miqdori katta va turli
xarakterga ega. Shuning uchun bozorni tadqiq qilishda
turli bilim sohalarining
mutaxassislari qatnashadilar va bu tadqiqotlar ancha qimmatga tushadi.
Marketing tadqiqotlari o‘tkazishda chet el firma va kompaniyalari katta
mablag‘lar sarflaydi. Masalan, AKShda yillik sotish xajmi 25 mln. dollar bo‘lgan
kompaniyalar o‘z marketing budjetlarining 3,5
foizga yaqinini marketing
tadqiqotlariga sarflaydi. Iste’mol tovarlari ishlab chiqaruvchi korxonalar ishlab
chiqarish vositalari yetkazib beruvchi korxonalarga nisbatan bu sohaga ko‘proq
mablag‘ sarflaydilar.
1
Dostları ilə paylaş: