Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti yaxshimbekova sayyora kamalovna

Aqliy belgilari:

• 
  aqliy shoshqaloqliq;
  
• 
  tengdoshlari va odamlar orasida vaximaga tushish, adashish, chalg’ish;
  
• 
  qaror qabul qilishdagi qiyinchiliklar;
  
• 
  bosim ostida bo’lganda muammoni xal etishni pasayishi;
  
• 
  xaddan ziyod xushyorlik (xaddan ziyod xavfdan xavfsirash);
  
• 
  o’tkinchi fikr va muammolarga fikrini jamlash;
  
• 
  fikr yuritishni buzilishi;
  
• 
  kayfiyatni yomonlashuvi;
  

Emotsional belgilari:

• 
  Kuchli qo’rqish;
  
• 
  dong qotib qolish, shok xolati;
  
• 
  emotsional nazoratni yo’qolishi, g’oyat sekin yoki xaddan tashqari tez gapirish;
  
• 
  yig’i;
  
• 
  yig’i tutishi (xuruji);
  

• 
  jiddiy taxdidlarga duch kelganda kulib o’zini nazorat qila olmaslik;
  
• 
  arzimas sabablarga xam tajovuzkor bo’lish, qizishib ketish, kuch ishlatish;
  
• 
  o’z buyumlarin ishdan chiqarish (ertish, buzish, sindirish);
  
• 
  o’zini o’rab turgan dunyodan, muxitdan uzoqlashishga urinish;
  
• 
  xaddan ziyod imo ishoralar, mushaklarning siqilishi va qo’llarning titrashi.
  

II-bob yuzasidan xulosalar
O‘smirlarda stressni keltirib chiqaruvchi omillar va ularning individual psixologik xususiyatlarga ta’siri, o‘smir ruhiy holatini inobatga olgan holda ta’lim-tarbiya jarayonini tashkil etish muammosi ko‘plab psixolog olimlar tomonidan o‘rganilmoqda. Stress muammosi chet el psixologiyasida chuqur o‘rganilgan muammolardan hisoblanadi.
Psixodinamik nazariyalar (Z.Freyd, J.Zilburg, G.Sallivan, E.Fromm), interaksionizm (R.Veys), kognitivizm (L.Peplo, D.Perlman), fenomenalizm (K.Rodjers), ekzistensionalizm (P.Sartr, A.Kamyu, K.Mustakas, V.Frankl, I.YAlom)³⁴ va boshqa yo‘nalish namoyondalari stress muammosini turli nuqtai-nazardan o‘rganganlar.
Rossiyada stress ijtimoiy-psixologik fenomen sifatida (K.A.Abulxanova-Slavskaya, L.I.Starovoytova, G.M.Tixonov, S.G.Trubnikova, J.V.Puzanova), stressning madaniy-tarixiy shakllari, (N.E.Pokrovskiy, S.A.Vetrov, YU.M.SHvalb, O.V.Dancheva), o‘smirlik va o‘smirlik davridagi psixologik xususiyatlari (I.S.Kon, O.B.Dolginova, N.V.Pereshina)³⁵, yolg‘izlikka yondosh hodisalar (ajralib qolish, uzoqlashish) kabilar tadqiq etilgan.
Tasavvuf ta’limotida ham stress tushunchasi alohida kategoriya sifatida insonning ollohga etishish yo‘lidagi vosita sifatida e’tirof etiladi.