X uzuridagi pedagog kadrlar

G


L

1. 
   Ukuv topshiriklarining murakkablik
   darajasini aniklay olish.
   
2. 
   Darsning maksadini inobatga olgan xolda unga
   muvofik ukuv topshiriklari tizimini tuzish
   

U














153

6. 
   Rakamlar bilan ma’lumotlar bilan ishlashda oddiy fikriy operatsiyalarni bajarishni takozo etuvchi topshi- riklar:
   

7. 
   dalillar (ulchash, tortish, xisoblash va b.)ni aniklashga oid topshiriklar;
   
8. 
   dalillarni keltirish va ta’riflashga (xisoblash, sanab utish va b.)ga doir topshiriklar;
   
9. 
   xarakatlar jarayoni va usullarini tashkil etish va tavsiflashga oid topshiriklar;
   
10. 
    ajratish va yigish (taxlil va sintez)ga doir topshiriklar;
    
11. 
    kiyoslash va farklash (takkoslash va bulish)ga oid topshiriklar;
    
12. 
    taksimlash (kategoriyalashtirish va tasniflash)ga doir topshiriklar;
    
13. 
    dalillar urtasidagi uzaro alokadorlik (sabab, okibat, maksad, vosita, ta’sir, foydalilik, vosita, usullar)ni aniklashga oid topshiriklar;
    
14. 
    mavxumlashtirish, aniklashtirish va umumlashtirishga doir topshiriklar;
    
15. 
    murakkab bulmagan (kattalik, ulchamlari noma’lum bulgan) misollarni yechish
    

16. 
    Rakamlar bilan ma’lumotlar bilan ishlashda murakkab fikriy operatsiyalarni bajarishni takozo etuvchi topshiriklar:
    

17. 
    kuchirish (biror joyga uzatish, shaklini uzgartirish)ga oid
    topshiriklar;
    
18. 
    bayon kilish (sharxlash, ma’nosini tushuntirish, moxiyatini
    yoritish, asoslash)ga doir topshiriklar;
    
19. 
    induksiya (juz’iy xususiyatga tayangan umumiy xulosa
    chikarish)ga oid topshiriklar;
    
20. 
    deduksiya (umumiy xolatga kura xususiy xulosalar
    chikarishga) doir topshiriklar);
    
21. 
    isbotlash (dalillashtirish) va tekshirishga oid topshiriklar;
    
22. 
    baxolashga doir topshiriklar
    

154

23. 
    Ma’lumotlarni e’lon kilishga oid topshiriklar:
    

1. 
   umumlashtiruvchi kiskacha ma’lumot, koralama, mazmun
   va b.ni ishlab chikishga doir topshiriklar;
   
2. 
   xisobot, ma’lum muammoga bagishlangan ilmiy asar,
   ma’ruzalarni tayyorlashga oid topshiriklar;
   
3. 
   mustakil ravishda yozma ishlar, chizmalar, loyixalar va
   

b.ni bajarishga doir topshiriklar

1. 
   amaliy takliflarni ishlab chikarishga doir topshiriklar;
   
2. 
   muammoli masala va vaziyatlarni xal kilishga oid topshiriklar;
   
3. 
   savollarni kuyish va masala yoki topshiriklarni ifodalashga doir topshiriklar;
   
4. 
   shaxsiy kuzatishlarga asoslangan xolda yechimni topishga oid (sensor - sezgi, xis kilishga asoslangan) topshiriklar;
   
5. 
   shaxsiy muloxazaga asoslangan xolda yechimni topishga doir ^(ranional yechimga asoslangan) topshiriklar ^
   

2. 
   Tabakalashtirilgan ta’lim mo^iyati va texnologiya­lari. Keyingi yarim asr davomida yetakchi xorijiy mamlakatlar ta’lim tizimida tabakalashtirilgan ta’liman foydalanishga aloxida e’tibor karatib kelinmokda.
   

Tabakalashtirilgan talim - ta’lim oluvchilarning shaxsiy layokatlari, kizikishlari, kobiliyatlarini aniklash asosida ularga turli uzlashtirish darajalari buyicha, birok, DTS va ukuv dasturi talablaridan kam bulmagan xajmdagi materiallarni berishga yunaltiriladigan ta’lim
Uzluksiz ta’lim tizimida tabakalashtirilgan ta’limdan foy- dalanish ukuvchi, talabalarning shaxsiy layokatlari, kizikishlari, kobiliyatlarini aniklash asosida ularga turli uzlashtirish dara- jalari buyicha, birok, davlat ta’lim standartlari va ukuv das- turi talablaridan kam bulmagan xajmdagi materiallarni berishga yunaltiriladi. Tabakalashtirilgan ta’lim ukuv jarayo­nini maxsuslashtirishni nazarda tutadi.

24. 
    Ijodiy fikrlashni talab etuvchi topshiriklar:
    

155

Bu turdagi ta’lim xam uz texnologiyalariga ega. Ular:

/" -ch
Mualliflik dasturlari; ijtimoiy loyixalar; maxsus
metodikalar, testlar, tashxislovchi, yunaltiruvchi, davolash va
tayyorlov kurslari, treninglar, maslaxatlar, maxsus va imitatsion
trenajyorlar
Ch. J
Shunday kilib, shaxsga yunaltirilgan ta’lim turlari orasida rivojlantiruvchi va tabakalashtirilgan ta’lim kabilar xam uz urniga ega. Ular shaxsning kobiliyatlarini rivojlantirish, ichki imkoniyatlarini tula ruyobga chikarishga yordam beradi. Rivoj­lantiruvchi va tabakalashtirilgan ta’lim jarayonida turli texno- logiyalardan keng foydalaniladi. Texnologiyalarning maksadga muvofik, urinli va samarali tanlay olish rivojlantiruvchi xamda tabakalashtirilgan ta’limning muvaffakiyatli tashkil etilishini ta’minlaydi.
Nazorat savollari:

1. 
   Rivojlantiruvchi ta’lim kanday didaktik axamiyatga ega?
   
2. 
   Rivojlantiruvchi ta’lim jarayonida kanday texnologiyalar kullaniladi?
   
3. 
   Talaba shaxsini rivojlantirishda ukuv topshiriklarining axamiyati kanday?
   
4. 
   Tabakalashtirilgan ta’limning maksadi nimadan iborat?
   
5. 
   Tabakalashtirilgan ta’lim kanday texnologiyalarga asoslanadi?
   

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Ishmuxammmedov R. Ta’limda innovatsiya. - T.: “Fan va texnologiyalar” nashriyoti, 2010.
   
2. 
   Yuldoshev J., Xasanov S. Pedagogik texnologiyalar. - T.: “Moliya-iktisod” nashriyoti, 2009.
   
3. 
   Muxina S.A., Solovyova A.A. Sovremennыe innovatsionnыe texnologii obucheniya. - M.: “GEOTAR-Mediya”, 2008. - 43 s.
   
4. 
   Tojiev M., Ziyomuxammadov B. Vnedrenie natsionalnыx pedagogicheskix texnologiy v uchebno-vospitatelnыy protsess i yee rol v razvitii intellektualnogo potensiala molodyoji / Monografiya. - T.: “Mumtoz so’z”, 2010. - 271 b.