X uzuridagi pedagog kadrlar

Uyin texnologiyalarining turlari. Pedagogik maksadda foydalanilayotgan uyinlar uyin texnologiyalari deb nomlanadi.


Uyin texnologiyalari (uyin ta’limi) - ijtimoiy tajriba­larni uzlashtirishning barcha kurinishlari: bilim, kunikma, malaka damda dissiy-badolovchi faoliyat jarayonini dosil kilishga yunaltirilgan shartli ukuv vaziyatlarini ifodalovchi shaxsga yunaltirilgan ta’lim (pedagogik texnologiya) turlaridan biri


Ch U
Uyin texnologiyalari ta’lim oluvchilarni muayyan jarayonga tayyorlash, ularda ma’lum dayotiy vokelik, dodisalar jarayonida bevosita ishtirok etish uchun dastlabki kunikma, malakalarni dosil kilishga xizmat kiladi. Ta’lim jarayoni ishtirokchilari (m: ta’lim oluvchilar, ota-onalar, pedagogik jamoa a’zolari, ta’lim muassasalarining radbarlari, jamoatchilik tashkilot- larining vakili va b.) sifatida turli rollarni bajarish talaba (ukuvchi)larga pedagogik faoliyat mazmuni bilan yakindan tanishish imkoniyatini yaratish asosida ma’lum faoliyatni samarali tashkil etishga nazariy, amaliy va rudiy tayyorgarlikka erishish nuktai nazaridan yordam beradi.
Ukuv mashgulotlaridan uyinlar va uyinli vaziyatlarni kullash kuyidagi asosiy yunalishlarda amalga oshiriladi:


159

• 
  didaktik maksad talabalar oldiga uyinli topshirik shaklida kuyiladi;
  
• 
  ukuv faoliyati uyin koidalariga buysundiriladi;
  
• 
  didaktik ukuv materialdan uyin vositasi sifatida foydalaniladi;
  
• 
  ukuv faoliyatida didaktik vazifani uyin vazifasiga aylantiruvchi musobaka elementi kullaniladi;
  
• 
  muvaffakiyatli bajarilgan didaktik topshirik uyin natijasi sanaladi
  

Ukuv jarayonida uyin texnologiyalarining urni, roli, shuningdek, uyin elementlari xamda ta’limning uzaro uygunligi kup jixatdan ukituvchi tomonidan pedagogik uyinlar moxiyati, funksiyasi va turlarining kanchalik tushunilishi bilan belgilanadi. Aksariyat pedagogik uyinlar uzida kuyidagi belgilarni namoyon kiladi (50-rasm):





50-rasm. Pedagogik uyinlarning asosiy belgilari


X^ar kanday uyinlar kabi pedagogik jarayonlarda foydalani- ladigan uyinlar xam uzining anik maksadi va natijasiga ega buladi.
Ta’lim muassasalarida kup xolatlarda rolli va kasbiy xarak- terga ega ishbilarmonlik uyinlarian foydalaniladi. Muximi pedagogik maksadlarda kullaniladigan uyinli texnologiyalari­ning asosini talabalarning faollik va tezkorlikka asoslan­gan faoliyati tashkil etadi.
Pedagogik uyinlar yangi ukuv materialini uzlashtirish, mustaxkamlash, talabaning ijodiy kobiliyatini rivojlantirish, umumiy kasbiy tayyorgarlik kunikma, malakalarini


160




shakllantirish kabi masalalarni yechishga karatiladi. Ular yordamida talabalar turli dolatlardan ukuv materialini tushunish, uning negizida ma’lum kunikma, malaka va sifatni uzlashtirish imkoniyatiga ega buladi.
Mashdur pedagog G.K.Selevko pedagogik maksadlarda kullani- layotgan uyinlarni kuyidagi tartibda gurudlashtiradi (51-rasm):