X uzuridagi pedagog kadrlar

rasm. Dasturiy ta’limning ustuvor tamoyillari

Dasturiy ta’lim texnologiyalarini ishlab chikish kuyidagi boskichlarda kechadi (57-rasm):


1-boskich


Ta’lim maksadi va vazifalarini belgilash


2-boskich


Muayyan dasturni takdim etish uchun individual
xususiyatlarga ega ta’lim oluvchilar guruxlarini
belgilash


3-boskich


Ukuv predmeti (fani)ni uzlashtirishga imkon
beradigan tarkibiy elementlar (tashkiliy-
boshkaruv, ukuv-metodik va nazorat)ni belgilash


4-boskich


Tushuncha, dalil va boshkalarni tizimlashtirish
va muayyan tartibga keltirish


5-boskich


Dasturning birinchi variantini sinovdan utkazish,
sinov natijalariga kura dasturni
takomillashtirish

56. 
    rasm. Dasturiy ta’lim texnologiyalarini ishlab chitsish
    

bossichlari


178

Dasturiy ta’lim kuyidagilarga erishishni ta’minlaydi:

g


l

• 
  talabalar elektron ukuv-ta’lim resurslariga ega buladi;
  
• 
  ukuv jarayoni talabalarning ukuv-bilish faoliyatini tartibga solgan xolda boshkarish imkoniyatini yaratadi;
  
• 
  ukuv materialining uzlashtirilish darajasi nazorat kilinadi va nazorat asosida uni takomillashtirish imkoniyati yuzaga keladi;
  
• 
  ukuv materilining talabalar tomonidan uzlashtirilish sur’ati boshkariladi;
  
• 
  zarur urinlarda tushuntirishlar beriladi;
  
• 
  talabalarga yul kuyilgan xatolar kursatilib, ularni tugrilash imkoniyati yaratiladi;
  
• 
  ichki (talabaning uz faoliyatini taxlil kilishi) va tashki (ukituvchi tomonidan talaba faoliyatining nazorat kilib borilishi, xatolarning tugrilanishi) kaytar aloka ta’minlanadi
  

V. Mustakil ta’limning didaktik imkoniyati va mustakil ta’lim texnologiyalari. Shaxsga yunaltirilgan ta’lim turlari orasida mustakil ta’lim xam uziga xos axamiyatga ega.


Mustakil ta’lim - 1) OTM talabalarida pedagog raxbarligi va
nazorati ostida ukuv xamda mutaxassislik fanlari buyicha
ma’ruza, seminar va amaliy mashgulotlarida egallangan BKMni
mustaxkamlash, boyitish, ular tomonidan yangi BKMni mustakil
uzlashtirilishini ta’minlash, ularni kasbiy faoliyatni
mustakil tashkil eta olishga tayyorlashga yunaltirilgan ta’lim


Bu turdagi ta’lim talabalar tomonidan ukuv, mutaxassislik fanlari asoslarini chukur egallash, ularda topshiriklarga ijodiy yondashish, mustakil fikrlash, uz bilimlarini izchil oshirib borishga intilish, adabiyotlardan keng, samarali foydalanish borasidagi kunikma, malakalarni rivojlantirishga xizmat kiladi.
Bugungi kunda OTMning barcha ukuv va mutaxassislik fanlari buyicha yaratilgan dastur, shuningdek, ta’lim muassasalarining





179




ukuv rejasida xam talabalarning mustakil ta’limiga aloxida urin ajratilgan. Bakalavriat va magistratura boskichida talabalar ukuv jadvalidan urin olgan barcha fanlar buyicha mustakil ish topshiradi. Talabalar mustakil ta’limning natijasi sifatida bajariladigan mustakil ish turi kafedralar tomonidan ukuv dasturida kayd etiladi.
OTMda talabalarning mustakil ta’limini tashkil etishda muayyan vazifalar xal etiladi. Jumladan:

• 
  talabalarda ma’ruza va seminar mashgulotlarida egallanga^ BKMni mustaxkamlash va boyitish;
  
• 
  ularda yangi bilimlarni mustakil ravishda puxta uzlashtirish kunikma, malakalarini xosil kilish;
  
• 
  talabalarni axborot manbalaridan samarali foydalanishga odatlantirish;
  
• 
  ularni zarur ma’lumotlarni izlash, umumlashtirish, taxlil kilish, saralash va muximlarini belgilashga urgatish;
  
• 
  talabalarda mustakil ishni bajarishda samarali va makbul metod, vositalardan foydalanish tajribasini xosil kilish;
  
• 
  ularni ukuv va ilmiy adabiyotlar, me’yoriy xujjatlar, elektron ukuv adabiyotlar va ma’lumotlar banki bilan ishlash malakalarini uzlashtirishga ragbatlantirish;
  
• 
  talabalarda Internet xalkaro axborot tarmogidan maksadli, okilona foydalanish mas’uliyatini tarbiyalash;
  
• 
  ularni mustakil ishni mavjud talablar asosida sifatli bajarilishi yuzasidan javobgarlikni xis kilishga urgatish;
  
• 
  talabalarda yakunlangan va nixoyasiga yetkazilgan ishni ekspertizaga tayyorlash, ekspertizadan utkazish, ekspert xulosasi asosida kayta ishlash malakalarini xosil kilish;
  
• 
  talabalarni mustakil ishlarni sifatli, maksadli bajarishga nisbatan ijodiy yondashishga urgatish;
  
• 
  ularni yakunlangan, nixoyasiga yetkazilgan va ekspertizadan muvaffakiyatli utkazilgan mustakil ishlarni mutaxassislar jamoasida ochik ximoya kilishga tayyorlash
  

Belgilangan tartibga kura ajratilgan vakt budjeti doirasida fanlar buyicha tegishli kafedralarda mustakil ishning tashkiliy shakllari va ukuv topshiriklarining variantlari ishlab chikilib, fakultet ilmiy-uslubiy kengashida tasdiklanadi. Shu bilan birga tegishli kafedralarda fanlar buyicha mustakil ishni





180




bajarish yuzasidan talabalar uchun metodik kursatma va tavsiyalar ishlab chikiladi damda metodik kullanma tayyorlanadi.
Mustakil ishlar sifati va mazmunini badolash mezonlari tegishli kafedra tomonidan ishlab chikilib, fakultet kengashi yigilishining karori bilan tasdiklanadi. Mazkur mezonlar talabalarga ukuv yili (semestri) boshlanishi oldidan metodik materiallar bilan birgalikda tarkatiladi.
Talabalarning mustakil ta’limini tashkil etishda turli shakllardan foydalaniladi. Ular: