Xarajatlar-ishlab chiqarish hajmi-foyda

!

!

!
Masalan, stol yoki stul ishlab chiqarish uchun qancha mix yoki samolyot ishlab chiqarish uchun qancha bolt ishlatilgan. Mana shunday xarajatlar ishlab chiqarilayotgan mahsulot komponenti bo‘lishidan qat’iy nazar, yordamchi materiallar guruhiga kiritiladi va ular egri xarajatlar turkumida hisobga olinadi.

Xuddi shuningdek, shim ishlab chiqarishdagi material sarfi – to‘g‘ri xarajatga, unga ishlatilgan ip, tugma, zanjirlar bo‘lsa, egri xarajatlar turkumiga kiritiladi.

Suvenirlar ishlab chiqarishni oling. Alohida olingan buyumni bezash uchun qimmatli materiallar, misol uchun oltin suvi ishlatilishi mumkin. Bu ham yordamchi material, lekin uni egri xarajatlar turkumiga kiritib bo‘lmaydi, uning narxi asosiy buyum narxidan bir necha barobar ko’p bo‘lishi mumkin.

62

To‘g‘ri mehnat xarajatlari

Bevosita ishlab chiqarishda band bo‘lgan ishchi kuchi xarajatlari

Bevosita ishlab chiqarishdagi ishchilar haqi
Ishlab chiqarish jarayonida ishlayotgan mashinalar operatorlarining ish haqi
Bevosita ishlab chiqarishda band bo‘lgan boshqa ishchilar haqi

Yordamchi ishchilar, menejerlar, usta (master)lar, shuningdek boshqa qo‘shimcha ishchilar ish haqi – egri xarajatlar guruhiga kiritiladi.

!
Har bir xo‘jalik yurituvchi subyektda mehnat xarajatlarini to‘g‘ri va egriga bo‘lish aniq sharoitlardan kelib chiqishi lozim. Agar xo‘jalik yurituvchi subyektda bir xil maxsulot ishlab chiqarilsa, nafaqat ishlab chiqarishdagi, balki boshqaruv ishchilari ish haqini ham to‘g‘ri xarajatlar deb hisobga olish mumkin.

Huddi shu yo‘sinda xodimning o‘qish davridagi ish haqi, mehnat ta’tili davridagi haqi, qo‘shimcha ishlagan ish vaqti ish haqlari ham hisobga olinishi mumkin.

Umumishlab chiqarish xarajatlari (egri ishlab chiqarish xarajatlari)

Yordamchi materiallar va extiyot-jamlovchi qismlar

Mehnat (ish) haqi bo‘yicha egri xarajatlar

(ta’mirlovchi ishchilarning, yordamchi ishchilarning ish haqi, ta’til haqlari, qo‘shimcha ish vaqti ish haqlari)

Boshqalari:

· tsex binosini saqlash xarajatlari;
· jihozlarni ta’mirlash va ularga joriy xizmat qilish xarajatlari; · mol-mulk solig‘i;
· mol-mulk sug‘urtasi; · har xil ajratmalar;
· kommunal xizmat xarajatlari; · ijara to‘lovlari;
· jihozlarga eskirish hisoblash va shu kabilar

63

2-rasm