Xayitov sh. N., Artikova d. M., Musayeva j. K

15.3. Innovatsion faoliyatni davlat tomonidan boshqarishning xorijiy
tajribalari
Ushbu tadqiqotning obyekti bulib jaxondagi eng rivojlangan davlatlar tanlab
olindi: AKSh, Yaponiya, Germaniya, Angliya, Frantsiya. Tadqiqot predmeti:
innovatsion faoliyatni muvofiqlashtiruvchi davlat organlari, moliyalashtirish, kredit
va solik tizimidagi imtiyozlar, tashki iqtisodiy faoliyat; innovatsion faoliyatning
ilmiy-metodik va axborot ta`minotini qo`llab quvvatlashning shakllari; kooperatsiya
va ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning raqobatbardoshligini rag`batlantirish.
Jahon tajribasida innovatsion faoliyatni rag`batlantishda soliq imtiyozlarining
quyidagi turlaridan foydalaniladi.

Innovatsion va ilmiy tadqiqot soliq kreditlarini taqdim etish, ya`ni foydadan
innovatsion maksadlarga ajratilgan mablag`larga foyda solig`i bo`yicha imtiyozlar
berish.

Innovatsion xarajatlar ko`payganda soliqlarni kamaytirish;

Innovatsion faoliyat bo`yicha olingan foyda solig`idan ozod qilish;

Yuridik va jismoniy shaxslar innovatsion tashkilotlarning aktsiyalarini sotib
olishlari natijasida olinadigan dividentlari imtiyozli soliqlarga tortish;

Loyihalarning ustivor yo`nalishlarda bajarilayotganligini hisobga olib
imtiyozlar berish;

Intellektual mulkning natijalari bo`lmish patent, litsenziya, nou-xau hisobiga
olingan foydani imtiyozli soliklarga tortish;

Mashina va dastgohlar ITI, oliy o`quv yurtlari va boshqa innovatsion
tashkilotlarga berilganda foydaning soliqqa tortiladigan qismini ularning qiymatiga
mos holda kamaytirish;
Hozirgi vaqtda sanoati rivojlangan mamlakatlarda ilmiy-innovatsion
rivojlanishning uchta modelini ajratish mumkin.
1)
Fanda yetakchilikka intilayotgan mamlakatlar, ilmiy-ishlab chiqarish
bosqichlarining barcha bo`g`inlarini qamrab olgan yirik masshtabli maqsadli
loyihalar amalga oshiriladi va bu yerda mudofaa sektorining ilmiy-innovatsion ulushi
juda katta. (AQSh, Angliya, Frantsiya)

---

372
2)
Yangiliklarni kengaytirishga, qulay innovatsion muhit yaratishga
iqtisodiyotning barcha tarmoqlarini ratsionallashtirishga intilayotgan mamlakatlar
Germaniya, Shvetsiya, Shveytsariya;
3)
Innovatsion infrastrukturalarni rivojlantirish yo`li bilan yangiliklarni
rag`batlantiruvchi, jahon ilmiy texnika yutuqlariga moslashuvini ta`minlovchi, fan va
texnologiya sohalarining barcha sohalarini muvofiqlashtiruvchi mamlakatlar
(Yaponiya, Janubiy Koreya).