XəZƏr universiteti erciyes universiteti

329 
 
ana  haber  bülteninde  yer  alan  'ciddi'  nitelikli  haberlerin  hiçbirinde  kadın  aktif  ve 
doğrudan  görünür  şekilde  temsil  edilmemektedir.  Haberin  özneleri  ve  izleyici  ile 
muhatap olan cinsi hep 'erkek'tir. Haberlerde sıklıkla görünen parti liderlerinin, ikti-
dar partisinin, bakanların kısacası mecliste mevcut olan sorumluların tamamına yakı-
nı erkek olduğu için, dolayısıyla izleyiciyi, ülke sorunlarından haberdar eden, bilgi-
lendiren, belirli yasaların kararlarını alan, bu kararları tartışan ve bu tarz ciddi ha-
berlerde bizlerle doğrudan muhatap olan, bizlere yurttaş olarak seslenen ve bu sa-
yede siyasetin mekânında sürekli görünür oluşuyla belleğimizde, mekân ve mekan-
daki ilişkiler ağı bağlamında, kamusal ve siyasal arenayı temsil eden kişi ya da kişiler 
'erkek meclisi'ni oluşturmaktadır. Kadını bağlı bulunulan siyasi arenadan ve o alanın 
mahiyetinden dışlayan ve kadının 'yeri'ni kalın çizgilerle çizen bir temsil biçimidir 
ve 'görünürlük'tür karşımızda duran... Çalışmanın başında da belirtildiği gibi mekân 
yalnızca fiziksel-yapısal anlamda değil hatta daha da çok yaşam biçimi ve ilişkiler 
ağı bağlamında, içine aldığı ve dışına attığı özneler ve cinsler bağlamında değer-
lendirildiğinden, kadının mekanda fiziksel olarak görünürlüğünden ziyade o mekan-
da  ne  şekilde  var  olduğu-konumlandığı  ve  temsil  edildiği  önemlidir.  Son  olarak 
bahsedilenlere  örnek  teşkil  edebilecek  şekilde,  haber  bültenlerindeki  haberlerden 
birkaç görseleve analizine aşağıda yer verilmektedir:  
 
Şekil  1:  HSYK  teklifi  ile  ilgili  'erkek 
erkeğe'  yapılan  bir  görüşme.  Kanal  D  Ana 
Haber Bülteni 
 
 
Şekil  2:  BDP  Eş  Genel  Başkanı  Selahattin 
Demirtaş,  gündemde  sık  sık  yer  alan  'paralel 
devlet' ve  17 Aralık  yolsuzluk operasyonu ile 
ilgili değerlendirme  yapıyor ve iktidarı eleşti-
riyor.  Kadın  vekil  ise  ancak  ekrana  sığan  (!) 
yüzünün yarısı ile bize eşlik edebiliyor.  
 
Kanal D Ana Haber Bülteni 
 

---

330 
 
Şekil  3:  Başbakan  Recep  Tayyip  Erdoğan 
yolsuzluk  operasyonu  ile  ilgili  konuşuyor. 
Haberin  görselinde  kadraja  yansıyan  ise, 
kendisi  karar  mercii  konumunda  ve  söz  hak-
kına sahip olan erk. Hemen 'arkasında' beliren 
kadın ise Başbakan'ın iktidarını, suskunluğu ve 
dinleyen konumunda oluşuyla destekler gibi.  
Kanal D Ana Haber Bülteni 
 
Şekil  4:  Başbakan'ın  'Milli  İrade  Köprüsü' 
isimli  köprünün  açılışını  yaptığı  konuşmada, 
kadrajdaki kadın yüzeysel olarak bakıldığında 
'doğal-eşit varlık' olarak temsil ediliyor ancak, 
temsil  daha  çok  kadının  edilgen  konumuna 
işaret ediyor. ‘Doğal eşit varlık’ görünmesinin 
arkasında  ise  tabi  ki  Ankara  Büyükşehir 
Belediye Başkanı Melih Gökçek’in eşi olması 
yatıyor ve burada güç yine erkekten alınıyor.  
 
Star Ana Haber Bülteni 
 
Şekil 5: 
 
 
 
KAYNAKLAR (REFERENCES) 
Alkan, A. (2009). Cins Cins Mekan. İstanbul: Varlık.  
Berger, J. (2011). Görme Biçimleri (Y. Salman, Çev.). İstanbul: Metis.  
Bhasin,  K.  (2003).  Ataerkil  Sistem  :  Erkeklerin  Dünyasında  Yaşamak  (A.  Coşkun,  Çev.). 
İstanbul: Kadınlarla Dayanışma Vakfı.  
Bora, A. (2009). Rüyası Ömrümüzün Çünkü Eşyaya Siner. A. Alkan (Ed.), Cins Cins Mekan 
içinde. İstanbul: Varlık. ss:63-75.  
Coward, R., Ellis, J. (1985). Dil ve Maddecilik (E. Tarım, Çev.). İstanbul: İletişim.  
Çakır, S. (2010). “Mekanın Kadınlar Açısından Kurgulanışına Kuramsal ve Tarihsel Süreç 
İçinde Bakmak.” A. Akpınar & G. Bakay& H. Dedehayır (Ed.), Kadın ve Mekan içinde. 
İstanbul: Turkuvaz. Ss: 133-149).  
Çam,  Ş.,  (2008).  Medya  Çalışmalarında  İdeoloji:  Epistemolojik  ve  Metodolojik  Sorunlar. 
Ankara: Deki Basım Yayın.  
Çebi, M. S., (2003). “Kitle İletişim Araçlarının Gerçekliğin Yansıtılması ya da Kurulması 
Süreçlerindeki Rolü”, İletişim: Kuram ve Araştırma Dergisi, 17/Bahar, ss: 111-142.  
Çelenk,  S.,  (2010).  “Kadınların  Medyada  Temsili  ve  Etik  Sorunlar”.  Televizyon 
Haberciliğinde Etik içinde. (ed. Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel). Ankara. ss: 229-236.  

---

331 
 
Çelenk,  S.,  (2005).  Televizyon,  Temsil,  Kültür:  90’lı  Yıllarda  Sosyokültürel  İklim  ve 
Televizyon İçerikleri. Ankara: Ütopya Yayınevi.  
Demir,  B.,  (2012).  “Alternatif  Kadın  Medyası  Örneği:  Pazartesi  Dergisi”.  Kadın  Odaklı 
Habercilik içinde. (ed. Sevda Alankuş). İstanbul: BİA, ss: 211-218.  
Doğan,  H.  (2012).  Şiddeti  Görünür  ve  Meşru  Kılan  Görsel  Kültürün  Antropolojisi:  Arka 
Sokaklar Dizisi Örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal 
Bilimler Enstitüsü, Ankara.  
Ertuğ,  F.  (2010).  Geçmişten  Bugüne  Anadolu  Kırsalında  Kadın  -  Mekan  İlişkileri.  A. 
Akpınar & G. Bakay& H. Dedehayır (Ed.), Kadın ve Mekan içinde. İstanbul: Turkuvaz. 
ss: 80-93.  
Faraç, M. (2006). Töre Kıskacında Kadın. İstanbul: Günizi.  
Gencel-Bek,  M.  ;  Binark,  M.,  (2000).  Medya  ve  Cinsiyetçilik.  Ankara  Üniversitesi  Kadın 
Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara.  
Göle,  N.  (2008).  “Batı-dışı  Modernliğin  Kavramsallaştırılması  Mümkün  mü?”.  Defter  ve 
Toplum  ve  Bilim  Ortak  Çalışma  Grubu  Sempozyum  Bildirileri,  Sosyal  Bilimleri 
Yeniden Düşünmek. İstanbul: Metis. Ss: 310-320.  
Hall, S., (2002). “İdeoloji ve İletişim Kuramı”. Medya, Kültür, Siyaset içinde. (der. Süleyman 
İrvan). Ankara:Alp Yayınevi. ss: 101-126.  
Hall, S., (2005). “İdeolojinin Yeniden Keşfi: Medya Çalışmalarında Baskı Altında Tutulanın 
Geri Dönüşü”, Medya, İktidar, İdeoloji içinde, (Der. ve Çev. : Mehmet Küçük). Ankara: 
Bilim ve Sanat. ss: 73-122.  
İnal, A., (1996). Haberi Okumak, İstanbul: Temuçin Yayınları.  
İnal, A., (2010). “Tabloid Habercilik”. Televizyon Haberciliğinde Etik içinde.       (ed. Bülent 
Çaplı ve Hakan Tuncel). Ankara. ss: 163-178.  
İnceoğlu, Y., (2011). “Medyayı Doğru Okumak” Medya Okuryazarlığı içinde.        (ed. Melda 
Cinman Şimşek ve Nurçay Türkoğlu). İstanbul: Parşömen Yayıncılık. ss: 19-23.  
Laughey, D., (2010). Medya Çalışmaları: Teoriler ve Yaklaşımlar. İstanbul: Kalkedon.  
Leeuwen,  T.  V.  (2001).  SemioticsandIconography.  T.  V.  Leeuwen&  C.  Jewitt  (Ed.), 
Handbook of Visual Analysis London: Sage Publications. pp. 92-118.  
Livingstone, S., (2003). TheChanging Nature of Audiences: From the Mass Audiencetothe 
Interactive Media User (online). London: LSE Research Online.  
McQuail, D., (1997). Audience Analysis, London: SagePuplications.  
MEDİZ,  (2008)  “Medyada  Kadınların  Temsil  Biçimleri  Araştırması”.  Erişim: 
http://www.bianet.org/files/doc_files/000/000/015/original/mediz_rapor_ 0806.doc.  
Mitchell,  W.  J.  T.,  (2005).  İkonoloji:  İmaj,  Metin,  İdeoloji  (H.  Arslan,  Çev.).  İstanbul: 
Paradigma.  
Mutman, Mahmut (1995). “Televizyonu Nasıl Sorgulamalı”, Toplum ve Bilim, Sayı 67, ss: 
26-75.  
Panofsky, E. (2012). İkonoloji Araştırmaları: Rönesans Sanatında İnsancıl Temalar (O. Düz, 
Çev.). İstanbul: Pinhan.  
RTÜK, (2009). Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması – 2. Ankara: Radyo ve Televizyon 
Üst Kurulu Yayını.  
Sennett,  R.,  (2001).  Ten  ve  Taş:  Batı  Uygarlığı'nda  Beden  ve  Şehir  (T.  Birkan,  Çev.). 
İstanbul: Metis.  
Şahin, A., (2011). Eleştirel Medya Okuryazarlığı. Ankara: Anı Yayıncılık.  
Şeker, N. T. ; Şeker, M., (2011). ”Televizyon Haberlerinde Söylem  - 29 Mart 2009 Yerel 
Seçimleri Örneği-“ Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 30, ss: 515-552.  
Tanrıöver, H. U., (2008). Medyada Kadınların Temsil Biçimleri Araştırması. Mediz.  
Tanrıöver, H. U., (2012). “Medyada Kadınların Temsil Biçimleri ve Kadın Hakları İhlalleri”. 

---