HISOB
O‘ZBEKISTON
TARIXI
HSM
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI
8
boshqaruvchisi, Turkiston harbiy okrugi shtabi boshlig‘I bu Kengashning
doimiy
a’zolari hisoblanishgan. General-gubematorlik Kengashi va to'rt bo'limdan
iborat mahkama tuzildi. Birinchi bo'lim ma’muriy va nazorat, ikkinchisi
moliyaviy-xo'jalik, uchinchisi soliq va shaharlar mablag'lari ishlarini
boshqargan. To'rtinchisi maxsus bo'lim deb atalgan.
Turkiston general-gubernatorligi viloyatlarga, viloyatlar uezdlarga,
uezdlar esa volostlarga, volostlar uchastkalarga, uchastkalar esa oqsoqollar
boshqaradigan hududlarga bolingan. Uyezd boshlig'i ma’muriy, politsiya,
harbiy hokimiyatlarni o‘zida birlashtirgan, odamlarga jarima solishi, 7 kungacha
hibsda saqlashi mumkin bo'lgan. Uchastka boshliqlari ham odamlarga jarima
solishi, 3 kungacha hibsda saqlab turishi mumkin bo'lgan.
Mustamlakachilar Toshkent shahrini Turkiston general-
gubernatorligining ma’muriy markazi etib tanlashdi. Ma’muriyat Toshkentning
sharqiy
qismidan joy tanlab, tanlangan joydagi mahalliy aholini koʻchirib,
Rossiyadan kelganlar yashaydigan uylar, kochalar, oromgohlar qurdilar.
Shaharning bu qismi yangi shahar deb ataldi (shaharni hokim boshqargan).
Eski shaharning, ya’ni mahalliy aholi yashaydigan qism aholisining rus aholisi
yashaydigan shahar qismiga otishi ta’qiqlangan edi.
1877-yilda Toshkentda “Shahar Nizomi” joriy etilgan bo‘lib, unga ko‘ra
shahar boshqaruvi Dumaga o‘tgan edi. Toshkent shahar Dumasi farmoyish
beruvchi organ bo'lib, uni shahar hokimi – oqsoqol boshqarardi. Turkiston
general-gubernatori tomonidan Duma oqsoqoli (golova) etib shahar hokimi
polkovnik E.P.Pukalov tayinlandi. Noiblar orasidan ijro etuvchi hokimiyat –
shahar boshqarmasi (mahkamasi) tuziladi.
Rossiya Imperiyasining Turkistondagi asosiy tayanch ma’muriy va
majbur qiluvchi tashkiloti politsiya idorasi boʻlib, u katta vako
latlarga ega edi.
Mustamlakachilik ma’muriyatining muhim huquqiy bogʻini
sud organlari
hisoblangan. Sudlar ikki xil koʻrinishga ega boʻlib, ular sudlar va xalq sudlari
HISOB
O‘ZBEKISTON
TARIXI
HSM
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI
9
deb atalgan. Ularning birinchisi mustamlakachilik shaklida bolsa, xalq sudlari
shariat asosida ish yurituvchi qozilik idorasi edi.
Rossiya imperiyasining 1886-
yilgi “Nizom”i oʻlkaga rus aholisini koʻ
chirib
keltirish yo
ʻli bilan oʻlkani ruslashtirish harakatini qonunan mustahkamlab, unga
siyosiy tus berdi. Ko
ʻ
chib keluvchi har bir oilaga 10 t
anobdan ham boʻlmagan
yer ajratish belgilandi. 15 yil davomida (1875-1890) Turkistonga 1300 oila
kochib kelib joylashdi.
Dostları ilə paylaş: