Xotira turlari 6-bet Qisqa muddatli xotira haqida tushuncha 32-bet

1. “Xotirani baholash”

Bu xotira turini aniqlash uchun bolaga 1 sekund ora1ig'ida 4 ta so ‘zlar to’plami ketma-ket o‘qib beriladi.

I. Oy, daraxt, sakramoq, sariq, qo'g‘irchoq, sumka;

II. Gilam, stakan, suzmoq, og‘ir, kitob, olma;

III. Divan, hazillashmoq, palto, telefon, sanchqi, dovvurak:

IV.Maktab, odam, uxlamoq, qizil, daftar, gul.

Shu so'z1ar to‘plamini eshitib bo‘lgandan so'ng, sinaluvchiga taxminan bir necha sekund o‘tgach, keyingi 36 ta so‘zlar to'p1ami shoshilmay, har bir so‘z 1 sekunddan oraliq bilan o‘qib eshittiriladi.

Stakan, maktab, sanchqi, tugma, gilam, oy, stul, odam, divan,

sigir, televizor, daraxt, qush, uxlamoq, dovyurak, hazillashmoq, qizil

oqqush, surat, o‘g‘ri, suzmoq, to‘p, sariq, sakramoq, daftar, palto,

kitob, gul, telefon, olma, qo‘g‘irchoq, sumka, ot, etmoq, fil, uy.

Bu 36 ta so‘z to‘plami tasodifiy ketma-ketlikda barcha qatordagi so’zlardan iborat.Har bir to’plamdagi so‘zlarni farqlash uchun ular turli chiziqlar bilan belgilanadi.1-to‘plamdagi so'z1ar tagiga 1 ta to‘g'ri chiziq chizilgan; 2-so‘zlar to‘plamiga 2 ta to‘g ‘ri chiziq chizilgan; 3 -so‘zlar to’plamiga bitta uzun chiziq va oxirgi 4-so'zlar to'plamiga ikki qator uzun chiziq chizilgan. Bola eshitgan 36 ta so‘z ichida qisqa to‘p1amdagi so'zlar bor yo'qligini topib, bor bo‘lsa “ha”, bo‘1masa “yo‘q» deb javob berish kerak. Katta to’plamdagi so'zlardan kichik to’plamni topishi uchun bolaga 5 sekund vaqt beriladi. Agar farqlay olmasa, tadqiqotchi keyingi so'zga o'tib ketadi.

Baholash natijalari: Tezkor eshitish xotirasi ko'rsatkichi katta to‘plamdan 6 ta so‘zni topishi uchun ketgan o'rtacha vaqtga qarab aniqlanadi. O‘rtacha vaqtni topish uchun bola topshiriqni bajarishga sarflagan umumiy vaqt 4 ga bo‘linadi. O‘rtacha vaqtni xatolar soniga bo‘lib, 1 qo'shilsa, operativ eshitish xotirasi hajmi aniqlanadi. Noto‘g‘ri topilgan, topa olinmagan so‘zlar xato hisoblanadi.

2.“ Bevosita xotirani diagnostika qilish”.

Metodikani o‘tkazish uchun qog‘oz va ruehka kerak bo‘ladi. Tadqiqot o‘tkazishdan avval bolaga quyidagicha ko‘rsatma beriladi: “Hozir men senga turli xil so‘z va gaplar aytaman hamda bir to'xtalib olaman. Sen mana shu to‘xtalgan vaqtimda aytgan so‘z gaplarimni eslab qolib uni qog‘ozga yozishing, rasmini chizishing kerak bo‘ladi. Tezroq yozishga, chizishga harakat qil. Men aytadigan so‘zlar ko‘p, vaqtimiz esa oz”. Bolaga birin-ketin quyidagi so’z va iboralar aytib beriladi. “Uy, tayoq, daraxt, balandga sakrash, quyosh nur sochmoqda, quvnoq odam, bolalar to‘p o ‘ynashayapti, soat to‘xtab qoldi, qayiq daryoda suzyapti, mushuk baliq yemoqda”. Tadqiqotehi har bir so‘z yoki so‘z birikmasini aytib bo‘lgandan so‘ng 20 sekund tanaffus qiladi. Shu vaqt ichida bola aytilganlami yozishi, chizib olishi kerak. Agar bu vaqt ichida bola topshiriqni bajarishga ulgurmasa, tadqiqotchi uni to'xtatib qo‘yib, navbatdagi so‘zni o‘qiydi. Tajriba tugagandan so‘ng, boladan qog‘ozga chizilgan rasm yoki yozilgan so‘zlardan foydalanib, so’z va so‘z birikmalarini aytib berishi so‘raladi.