terium və tritium olan kiçik həcmli yanacağı ifrat güclü lazer şüası və ya yüksək
enerjili zərrəcik (ion, elektron) seli ilə qısamüddətli qızdırmaqla əldə etmək nəzərdə
tutulur. Belə şüalanma ardıcıl istilik-nüvə mikropartlayışlarının baş verməsinə səbəb
olur.
Beləliklə, idarəolunan istilik-nüvə reaksiyasının həyata keçirilməsi üçün əsas şərt
əvvəlcə milyonlarla dərəcə temperatura qədər qızdırılmış plazmanın əldə edilməsi,
sonra reaksiyanın baş verməsi üçün həmin plazmanın müəyyən zaman kəsiyində
qorunub saxlanılmasıdır. Lakin belə yüksək temperaturlu plazma ilə təmasda ola
bilən bir maddə mövcud deyil. Bu problemin aradan qaldırılması üçün plazmanı
reaksiya zonasında maqnit sahəsi ilə termoizolyasiya etmək nəzərdə tutulur.
İstilik-nüvə enerjisinin alınması prosesində çətin tədqiqatlara əsasən müəyyən
edilmişdir ki, müvafiq layihələri heç bir dövlət təkbaşına yerinə yetirə bilməz və bu-
rada hökmən ümumi səylər, birgə elmi-texniki və maliyyə potensialı ortaya qoyul-
malıdır. Buna görə də hazırda istilik-nüvə energetikası sferasında “Beynəlxalq
Eksperimental İstilik-nüvə Reaktoru”nun - İTER (ingiliscə - International Ther-
monuclear Experimental Reactor) layihəsi üzrə fəaliyyət reallaşmaqdadır [17, 23].
Hazırda sənaye əhəmiyyətli istilik-nüvə reaksiyası həyata keçirilməmiş və İTER
tikintisi hələlik ilkin mərhələdədir. Bu qurğuda yüksək temperaturlu plazmanın
müəyyən xüsusiyyətləri və sənaye reaktorunun konstruksiya materiallarının tədqiqi
nəzərdə tutulur. Sonra isə sənaye əhəmiyyətli reaktorun prototipi yaradılaraq yüksək
temperaturlu plazmanı əldə edərək konstruksiya materiallarının yararlılığını sübut
etmək və s. texnoloji problemlərin həlli zəruridir. Lakin bu sahədə aparılan elmi
tədqiqatlarda irəliləyişlər əldə edilsə də, daim yeni texniki problemlər qarşıya çıxır.
İlk sənaye əhəmiyyətli idarəolunan istilik-nüvə reaktorunun yaradılması təqribən
2040-cı ildən sonraya proqnozlaşdırılır.
8. Nüvə enerjisindən istifadənin perspektivliyi
AEBA-nın proqnozlarına görə, AES-lərin inkişaf sürəti yaxın onillikdə o qədər
də yüksək olmayacaqdır. Reallıqlar isə belədir ki, təhlükəsizlik aspektinə baxmaya -
raq nüvə enerjisindən istifadə daha da geniş xarakter alır və “Nüvə energetik klubu”
üzvlərinin sayı artır. Bu təyinatın isə öz özəllikləri vardır. Belə ki, atomun parçalan-
masından alınan enerji, mənbəyinə görə, fiziki tükənməzdir. Lakin qəza riski kəskin
ekoloji fəsadlıdır. Daim ətrafımızda mövcud olan təbii radioaktiv fonun cüzi artımı
belə arzuedilməz haldır. Məhz buna görə də onun istehsalının təhlükəsiz istismarı
istiqamətində böyük sərmayələr xərclənməkdədir. İndi bu sistemin fəaliyyəti daha
çox nəzarətə götürülmüş, onun təhlükəsizliyi istiqamətində növbəti texnoloji uğurlar
əldə olunmuşdur və həmin işlər davam etdirilir. [23].
Nüvə enerjisi ilə bağlı vəziyyət ötən əsrin 90-cı illərində məyusedici idi. Bu
məyusluğun da yetərli əsasları olmuşdur. Çernobıl faciəsinin müdhiş qorxusu AES-
AZƏRBAYCANIN VERGİ JURNALI. 3/2012.
123
lərə olan inamı səngitmiş, atom enerjisindən dolğun istifadə perspektivini kölgəyə
sürükləmişdir. Həmin AES-də baş vermiş hadisə kütləvi insan tələfatı ilə nəticələnən
yeganə nüvə reaktoru qəzasıdır. Bu qəza nüvə energetikasının reputasiyasına çox
ciddi zərər yetirmişdir. Fukusima-1 AES-də baş verən hadisə də bu proseslərdə ciddi
səngimələrə səbəb olmuşdur. Bir sıra ölkələr, xüsusən də, Almaniya özünün nüvə
enerjisindən istifadə strategiyasını götür-qoy etməyə məcbur olmuşdur.
Terror təhlükəsinin mövcudluğu da nüvə reaktorları olan dövlətlərdə daha geniş
mühafizə tədbirlərinin görülməsi istiqamətində işləri gücləndirmişdir. Hazırda bir
sıra sənaye ölkələrində “yaşıllar” nüvə enerjisindən istifadənin əleyhinə çıxsalar da,
proses irəliləyişini davam etdirir. Belə ki, İsveçrədə 2003-cü ildə keçirilən referen-
dum AES-lərin bağlanmasına yox dedi. İsveçdə də əhalinin 80%-i AES-lərin is-
tismarının davam etdirilməsini və genişləndirilməsini istəyir. Araşdırmalar göstərir
ki, ABŞ əhalisinin də 2/3 hissəsi atom enerjisindən istifadəyə müsbət yanaşır.
Nüvə energetikası dünya iqtisadiyyatının qlobal problemləri sırasında qalmaqda
davam edir. Nüvə təhlükəsizliyi məsələsi nüvə silahının və müvafiq energetik
sahənin yaranışı ilə eyni vaxtda beynəlxalq mühafizəyə götürülmüş və konkret olaraq
1957-ci ildə atom enerjisindən dinc məqsədlər üçün istifadə istiqamətində əmək-
daşlığın inkışafı missiyasını daşıyan AEBA təsis edilmişdir. Nüvə təhlükəsizliyi ilə
bağlı son üç ildə artıq iki beynəlxalq sammit keçirilmişdir. 2012-ci ilin mart ayında
Koreya Respublikasının paytaxtı Seul şəhərində keçirilən Nüvə Təhlükəsizliyi Sam-
mitində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev çıxış etmişdir. Dövlə-
timizin başçısı çıxışında bildirmişdir ki, «Azərbaycan nüvə təhlükəsizliyini təmin
edən norma və standartların formalaşdırılması işində AEBA-nın oynadığı rolu vacib
hesab edir. Ölkəmiz nüvə təhlükəsizliyinin müxtəlif aspektləri ilə bağlı Agentliklə
uğurlu əməkdaşlıq qurmuşdur. Biz mövcud uğurlu əməkdaşlığı 2008-ci ildə təsis et-
diyimiz Nüvə və Radioloji Fəaliyyətin Tənzimlənməsi üzrə Dövlət Agentliyi va-
sitəsilə daha da genişləndirmək əzmindəyik». Prezident İlham Əliyev həmçinin qeyd
etmişdir ki, «Azərbaycan coğrafi şəraitini və ətraf mühit üçün baş verə biləcək
transsərhəd fəsadları nəzərə alaraq, mülki məqsədlər üçün nüvə qurğularının təh-
lükəsizliyini və etibarlılığını möhkəmləndirmək məqsədilə göstərilən səyləri tam
dəstəkləyir. Azərbaycan Ermənistanın 1976-cı ildə fəaliyyətə başlamış və hazırda
köhnəlmiş Metsamor Atom Elektrik Stansiyasından olduqca narahatdır. Metsamor
stansiyası bütöv region və yaxınlıqda olan qonşular üçün potensial fəlakət mən-
bəyidir. Belə ki, son illərini yaşayan reaktor soyudulması üçün zəruri olan su
resurslarının çatışmadığı yüksək dərəcəli seysmik zonada yerləşir. Avropa İttifaqı
Şərqi Avropa və keçmiş Sovet İttifaqında tikilmiş 66 sovet reaktoru arasında Met-
samor reaktorunu “ən köhnəlmiş və ən etibarsız” hesab etmişdir. Bununla belə, biz
nüvə enerjisi qurğusunu tikməyi arzulayan tərəfə səlahiyyətləri verəcək regional
nüvə təhlükəsizliyini və etibarlılığını müəyyənləşdirən rejimlərin tətbiq edilməsini
təklif edirik. Bu halda öz qonşularından razılığın alınması, həmin sahələrin etibar-
E.Hacızadə, F.Hüseynov. Nüvə energetikası: ekoloji-iqtisadi dəyərləndirmələr və inkişaf perspektivləri
124
lılığı və təhlükəsizliyi barədə məlumatların şəffaf şəkildə mübadiləsi, yoxlamaların
qəbulu və risklərə görə kompensasiyanın ödənilməsi kimi prosedurlar nəzərdə tutula
bilər» [21].
Bütün bunlar bir daha onu göstərir ki, nüvə energetikası problemi getdikcə
beynəlxalq ictimayyətin daha çox diqqət və tələbləri sırasında möhkəmlənir və bu
sahədə inkişaf meyilləri ekosivil və modern texnoloji aspektlərdə irəliləyiş tapır.
Azərbaycanın da bu dəyərlərdən faydalanması üçün mühüm zərurətlər və imkanlar
görünür [4, 28].
9. Enerji təhlükəsizliyi və milli energetik strategiya
Enerji müstəqilliyi və enerji təhlükəsizliyi bol enerji resurslu Azərbaycan Res -
publikası üçün də həyati əhəmiyyətli bir məsələdir. Geoloji əsaslandırmalar göstərir
ki, Azərbaycanda 2-3 milyard ton neft, 2,6 trilyon m
3
qaz, 25-27 milyon ton kömür,
400-450 milyon ton yanar şist ehtiyatı vardır. Hazırda ölkəmizdə layihə gücü 6,4
min, faktiki gücü isə 4,5 min MVt olan, istehsal konfiqurasiyası 83:17 nisbətli 13
İES və 5 SES fəaliyyət göstərir və ildə orta hesabla 20-23 milyard kVts elektrik en-
erjisi istehsal olunur. Bu güc ümumilikdə Gürcüstan və Ermənistanın elektrik ener-
jisi potensialından (ümumi güc 1,7 min MVt) 3-4 dəfə çoxdur. Lakin bütün bu enerji
təhlükəsizliyinin təminat potensialına baxmayaraq, iqtisadiyyatın inkişafı və
genişlənən sosial təminatlılıq qarşıya artan enerji istehlakı tələbini qoyur [1, 23, 27].
Hesablamalara görə, yaxın perspektiv üçün respublikanın təbii qaza olan tələbatı ar-
taraq 12-14 milyard m
3
təşkil edəcəkdir. Elektrik enerjisinə görə isə bu tələb 8-10
min MVt-yə bərabər olacaqdır. Bütün bunlar iqtisadiyyatın aparıcı sahəsi olan enerji
sektorunda aparılan islahatların daha da dərinləşməsinə və təkmilləşdirilməsinə
əsaslı zəmin yaradır [5, 8, 14]. Araşdırmalar göstərir ki, respublikada iqtisadi artımın
davamlı təminatı enerji sektorunda yeni istehsal güclərinin buraxılışı və sahəvi is-
tehsal infrastrukturunun yeniləşməsinin həyata keçirilməsi ilə yüksək səmərəli ola-
caqdır [3, 12].
Enerji təhlükəsizliyi vaxt çərçivəli dövri bir məsələ deyildir. O, çox uzaq zaman
hədəflərini əhatə edən milli və dövləti bir vəzifədir. Buna görə də enerji resurslarının
səmərəli bölgüsü, istifadəsi və başlıca olaraq artırılması, gələcək nəsillərə transfor-
masiyası çox mühüm və vacibdir. Artırma və transformasiya prosesində isə
əsaslandırmağa cəhd etdiyimiz kimi, gələcəkdə nüvə enerjisindən istifadə strate-
giyasına da bu istiqamətdəki alternativlərdən biri kimi baxılmalıdır.
Nüvə enerjisindən istifadə ideyası Azərbaycan üçün yeni bir məsələ deyildir. Hələ
Azərbaycan güclü SSRİ dövlətinin tərkibində olduğu zamanlarda burada AES ti -
kintisi keçmiş SSRİ hökumətin baş planları sırasında qərar tutmuşdu. Lakin 1986-
cı ildə Çernobıl AES-də baş verən ağır nüvə qəzası və layihədə nəzərdə tutulan
reaktorun Çernobıl AES-dəki РБМК tipli olması, hətta konkret reallaşma mərhələ -
AZƏRBAYCANIN VERGİ JURNALI. 3/2012.
125
sinə daxil olsa da, bu prosesi dayandırdı. Həmin məqsədlə layihə üzrə smeta-maliyyə
sənədləri hazırlanmış və Bakı-Şirvan şəhərləri arasındakı Nəvai qəsəbəsi ərazisində
müəyyən yardımçı binalar və tikililər inşa olunmuşdu. Bu hadisə isə onu göstərir ki,
ənənəvi neft ölkəsi olan, perspektiv karbohidrogen ehtiyatları ilə fərqlənən Azər-
baycanda AES tikintisi strateji dəyərləndirilmiş, yüksək seysmoloji amilə baxmadan
belə, o, məqbul hesab edilmişdir. Bununla belə, hazırkı mərhələdə AEBA ekspertləri
karbohidrogen bolluğunu qabartmadan, seysmoloji amili nəzərə almaqla 2005-ci
ildə qurumun Vyanada keçirilən 49-cu sessiyasında respublikamızda nüvə ener-
jisindən dinc məqsədlər üçün istifadəyə müsbət rəy vermişdilər. Agentlik bir daha
hansı enerji mənbəyinin ölkə üçün əlverişli olub-olmadığını araşdırmaq məqsədilə
Azərbaycan Respublikasının Sənaye və Energetika Nazirliyi ilə “Azərbaycanın
enerji balansının hesablanması və perspektiv istiqamətlərin müəyyən olunması” adlı
müştərək layihələrin həyata keçirilməsinə dair əməkdaşlığa başlamışdır. Bu layihə
əsasında bütün enerji mənbələri, o cümlədən nüvə enerjisi ilə bağlı perspektivlər
nəzərdən keçiriləcək və onların ətraf mühitə təsiri öyrəniləcəkdir [27].
Azərbaycanda nüvə enerjisindən istifadə strategiyasına real müstəvidə keçiddə
xammalla təminat problemi də həllini tapacaqdır. Belə ki, bir qayda olaraq layihəni
gerçəkləşdirən ölkə xammal təminatını öz üzərinə götürür və ciddi problem olan
nüvə tullantılarının utilizasiyasını həyata keçirir. Stansiyanın işinə nəzarəti isə daimi
olaraq AEBA ekspertləri reallaşdırırlar.
Hansı sayda və gücdə nüvə reaktoru və stansiyası məsələsi də araşdırıla bilər.
Hesab olunur ki, gələcəkdə enerji istehsalı sahəsində diversifikasiyaya ciddi ehtiyac
yaranarsa, bu güc 1000-2000 MVt arasında nəzərdə tutula bilər.
İlk AES üçün inşaat məkanı kimi yenə də qeyd edilən Nəvai ərazisinin və yaxud
dəniz sahilində yerləşən cənub rayonlarından birinin ərazisində küləyin, əsasən,
dənizə tərəf istiqamətləndiyi bir mövqenin nəzərdən keçirilməsi məqsədəuyğun
hesab olunur. Nəvai ərazisinin AES tikintisi üçün adekvatlığı, fikrimizcə, keşmiş
SSRİ tərəfindən mümkün qədər əsaslandırılmışdır. Əlbəttə, bütün bu ilkin araşdırma
predmetləri və obyektləri böyük bir konsepsiyanın nəzəri müddəalarının prioritetləri
və niyyət manifestidir. Konsepsiyanın qurulması, strategiyanın işlənməsi, layi-
hələndirmə prosesləri isə daha kəskin məsuliyyətli, ciddi bir məsələdir.
10. Nəticə
Aparılan təhlil və əsaslandırmalar göstərir ki, milli enerji təhlükəsizliyinin
davamlı təminatında nüvə energetikasından istifadəyə də yer ayrılmalı və enerji ef-
fektivliyini artıran aşağıdakı prioritetlər nəzərdə tutmalıdır.
Nüvə enerjisindən istifadə strategiyasında başlıca meyar enerji təhlükəsizliyi
məsələsidir. Bu məsələ gələcəkdə daha səmərəli həllinə qovuşacaq, onun ekoloji
təhlükəsizlik sistemi təkmilləşdiriləcək və daha mühafizəli olacaqdır. Belə ki,
E.Hacızadə, F.Hüseynov. Nüvə energetikası: ekoloji-iqtisadi dəyərləndirmələr və inkişaf perspektivləri
126
gələcəkdə Azərbaycan nüvə enerjisinin istehsalı üçün yeni modern nəsil reaktorlar-
dan və texnologiyalardan istifadə edə bilər.
Nüvə enerjisindən istifadə elmi-texniki tutumlu sistemdir. Bu strategiya milli elmi
bazamızı nüvə fizikası araşdırmaları ilə zənginləşdirəcəkdir. Nəticə etibarilə ölkədə
nüvə fizikası sahəsində elmi-tədqiqat institutunun, digər müvafiq elmi mərkəzlərin
yaranışını, təhsil sisteminin rəqabət qabiliyyətinin yüksəlişini labüd edəcək, yüksək
texnologiyalar sahəsində yeni təməlçi prinsipləri formalaşdıracaqdır və nüvə dövləti
kimi ölkənin beynəlxalq aləmdə nüfuzunun daha da artmasına tövhəsini verəcəkdir.
Nüvə enerjisindən istifadə strategiyası respublikaya həm də siyasi güc
gətirəcəkdir. Ölkənin beynəlxalq qurumlara inteqrasiyasında nüfuz və kamilliyi yük-
sələcəkdir.
Nüvə enerjisindən istifadə strategiyası ölkədə bu istiqamətdə yeni institusional
dəyişiklikləri labüd edəcəkdir. Bu sistem, birmənalı olaraq, ölkə qanunvericiliyində
yeni normativ-hüquqi aktların təzahürü, infrastruktur təsisatlarının formalaşması ilə
müşayiət ediləcəkdir.
Nüvə enerjisindən istifadə strategiyası şəhər və regionyaratma baxımından da ef-
fektlidir. Bu mənada o, ərazi və ölkə məşğulluğunu mülayimləşdirəcək, sosial sfe -
ranın mütərəqqiliyinə təsir göstərəcək, iqtisadi gücü daha da artıracaqdır. Praktiki
tətbiq sferasında bu prioritetlər daha fundamental iqtisadi əsaslandırmaya məruz
qalacaq və dəyişən siyasi-iqtisadi situasiyaya uyğun fərqli və alternativ düzümdə
formalaşdırılması daha elmi məntiqi həllini tapacaqdır.
Ədəbiyyat siyahısı:
1. Əliyev H.Ə. Azərbaycan nefti dünya siyasətində. Bakı: 1997, 478 s.
2. Hacızadə E.M. Sosiallaşan iqtisadiyyat. Bakı: Elm, 2006, 509 s.
3. Hacızadə E.M. Energetik kompleks yeni islahatlar ərəfəsində. Bakı: Elm,
2000, 257 s.
4. İsmayılov S.F. Azərbaycanın qeyri-neft sənaye sahələrinin inkişafında yeni
mərhələ. Bakı: Elm 2011, 136 s.
5. Müstəqil Azərbaycan - 20. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika
Komitəsi. Bakı: “9 №-li kiçik müəssisə”, 2011, 640 s.
6. Qarayev Z. Qeyri-üzvi kimya. “Maarif” nəşriyatı. 1983, 437 s.
7. Şirinov X. Nüvə energetikası qurğuları. Bakı: “Maarif” nəşriyyatı, 1978, 293 s.
8. Алиев И. Каспийская нефть Азербайджана. М.: Известия, 2003, 798 с.
9. Бекаев Л.С., Марченко С.В., Пинегин С.П. и другие. Мировая энергетика
и переход к устойчивому развитию. Новосибирск: Наука, 2000, 433 с.
AZƏRBAYCANIN VERGİ JURNALI. 3/2012.
127
10. Белая книга ядерной энергетики ( Под общей редакцией проф. Е.О.Ада-
мова) М.: ГУП НИКИЭТ, 2001, 324 с.
11. Браун Т., Лемей Г.Ю. Химия в центре наук. М.: «Мир». Том 2, 520 с.
12. Исмаилов С.Ф. Реформирование и развитие промышленных предприя-
тий в условиях переходной экономики, Баку: Элм, 2006, 340 с.
13. Максимов В.А., Аношин В.В., Чернов И.Л. Исследования рынков ос-
новных энергоносителей, Уфа: БГУ, 2000, 561 с.
14. Мирзаджанзаде А., Султанов Ч. Этюды нефтяной концепции Азербай-
джана. Баку: 1994, 100 с.
15. Пустовалов Г.Е. Атомная и ядерная физика. M.: Издателства Москов-
ского Университета. 1968, 311 с.
16. Сивухин Д.В. Обший Курс Физики-Атомная и Ядерная Физика. Часть
2, M.: “Наука”, 453 с.
17. Социально-экономическая география зарубежного мира. (под редакцией
члена корреспондента РАН заслуженного профессора МГУ В.В.Волж-
ского) М.: Дрофа, 2003, 190 с.
18. Трофимова Т.И. Курс Физики. M.: “Академия”, 560 с.
19. Фримантл М. Химия в действии. M.: “Мир” 1991, 528 с.
20. Широков Ю.М., Юдин Н.П. Ядерная Физика. М.: “Наука”, 1980, 727 с.
21. http://www.president.az - Azərbaycan Respublikası Prezidentinin rəsmi saytı.
22. http://www.iea.org - Beynəlxalq Enerji Agentliyi.
23. http://www.iaea.org - BMT-nin Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentliyi.
24. http://www.europa.eu.int - Avropa İttifaqı.
25. http://www.socar.az - ARDNŞ.
26. http://www.oilfund.az - ARDNF.
27. http://www.azerenerji.com - “Azərenerji” ASC.
28. http://www.elshanhajizadeh.com - prof. Elşən Hacızadənin saytı.
29. http://www. energystrategy.ru - Rusiya Federasiyasının enerji strategiyası.
QEYD: Müəlliflər məqalənin hazırlanmasında göstərdiyi köməyə görə, Azərbay-
can Respublikası Nazirlər Kabineti Aparatının Sənaye və energetika şöbəsinin
müdiri, texnika elmləri üzrə fəlsəfə doktoru Səyyaf İsmayılova öz minnətdarlıqlarını
bildirirlər.
E.Hacızadə, F.Hüseynov. Nüvə energetikasi: ekoloji-iqtisadi dəyərləndirmələr və inkişaf perspektivləri
128
Гаджизаде Эльшан Махмуд оглы
д.э.н. проф. Азербайджанский Государственный Экономический Университет
Гусейнов Фаиг Нураддин оглы
т.х.н., Бакинский Государственный Университет
Ядерная энергетика: экологически-экономические оценки
и перспективы развития
Резюме
Цель исследования – оценка технических и технологических, экологических
и экономических показателей особенностей ядерной энергетики в условиях
современной глобализации и аналитическое представление важных аспектов
перспектив использования данного сегмента в развитии национальной энер-
гетики.
Методология исследования – факторные, оценочные и статистические ме-
тоды анализа.
Результаты исследования – 1. Оценка аспектов безопасности ядерной энер-
гетики в техническом, технологическом, экологическом и экономическом кон-
текстах в условиях современной глобализации. 2. Исследование обоснования
перспективности её рационального использования в направлении разветвления
источников обеспечения национальной энергетической безопасности.
Ограничения исследования – в основном можно отметить ограниченную и
конфиденциальную характерность системы экономических и статистических
показателей, информационной базы предмета темы исследования.
Практическая важность исследования – возможность использования как
научного источника концептуальных основ перехода на ядерную энергетику в
направлении обеспечения национальной энергетической безопасности.
Оригинальность и научная новизна исследования – выступая из глобальных
призывов, впервые была оценена и проанализирована перспективность исполь-
зования ядерной энергии в развитии национальной энергетики в техническом,
технологическом, экологическом и экономическом аспектах.
Ключевые слова: экономическая политика, ядерная энергетика, налого-
обложение, экономика Азербайджана.
AZƏRBAYCANIN VERGİ JURNALI. 3/2012.
129
Hajizadeh Elshan Mahmud oglu
prof. dr., Azerbaijan State Economic University
Huseynov Faig Nuraddin oglu
phD in Chemical Sciences Baku State University
Nuclear Power: environmental and economic estimates and prospects
Abstract
Purpose – evaluation of technical and technological, environmental and economic
performance characteristics of nuclear power in today's globalization and the ana-
lytical representation of the important aspects of the prospects for this segment in
the development of system of national energy.
Methodology – factor, evaluation and statistical analysis methods.
Findings – 1. Estimate of safety of nuclear power in the technical, technological,
environmental, and economic contexts in today's globalization. 2. Research study
of the prospects of rational use of branching in the direction of sources of national
energy security.
Research limitations – in can mainly be restricted and confidential note the speci-
ficity of the system of economic and statistical indicators, the information base object
of the research topic.
Practical implications – ability to use as a research source framework transition
to nuclear energy in the direction of ensuring national energy security.
Originality – according to the global appeals, the first time has been evaluated
and analyzed the prospects of using nuclear energy in national energy development
in technical, technological, environmental and economic aspects.
Keywords: economic policy, nuclear power, taxation, Azerbaijan economy
JEL Classification Codes: N7, O1, P11, Q38, Q43, Q51
Məqalə redaksiyaya daxil olmuşdur: 05.05.2012.
Çapa qəbul olunmuşdur: 25.05.2012.
E.Hacızadə, F.Hüseynov. Nüvə energetikasi: ekoloji-iqtisadi dəyərləndirmələr və inkişaf perspektivləri
130
Dostları ilə paylaş: |