Yanvar january miras

16 

| 

MİRAS   YANVAR   JANUARY

MÜSAHİBƏ   iNtERViEW

In August 1992 Iranian President Rafsanjani invited him to of-

ficial trip and sent his personal airplane to Nakhchievan for him. 

Iranian president met him respectfully and significant protocol 

was signed between Iran and Nakhchievan at the course of ne-

gotiations. A new bridge was built in a short time in Shahtakhti 

Village due to that protocol. Two common markets opened; pass-

ing of large overall dimension cars through Iran’s area and load 

transportation from Baku to Nakchievan was permitted; agree-

ment on laying out of Khoy-Julfa-Nakhchievan gas pipeline was 

gained, finally, 30 megawatt electrical energy given from Iran to 

Nakhchievan. In late 1992 electric line was laid from Turkey, in-

cluding Iqdır, to Nakhchievan. 98 kilometer high-tension electric 

line was put to use for six months. All of these were vitally consid-

erable work for Nakhchievan lliving in hard blockade.

Haydar Aliyev decided to look Khudaferin Bridge after returning 

from his next meeting with Iranian President Rafsanjani on 18 

March 1993. While crossing across Siyagut Village which Iran’s 

Julfa  is  opposite  Ordubad,  people  recognized  him.  All  people 

gathered around him, 31 sheep was killed as a sacrifice as the 

sign of respect and estimation. Later when continued our way 

in the direction of Khudaferin Bridge and seeing construction of 

a bridge combining Iran and Armenia in Agarak settlement of 

Mehri region over Araz River, the great leader turned very anx-

ious. 18-year-old soldier met us on Khudaferin Bridge. First he 

did not let us to the bridge but recognizing the great leader asked: 

“Are not you Comrade Aliyev?” and let us to the bridge. Then he 

added that his father hung Haydar Aliyev’s picture on the car-

pet in the house in Fuzuli region. He recognized Haydar Aliyev 

from there.  The great leader was moved to tears by sincere words 

of Azerbaijani soldier. He hugged, kissed the soldier and wished 

him success in his work.

I can say many things about quandaries of that time. On one 

hand  strange  attitude  of  Baku  towards  Nakhchievan,  Haydar 

Aliyev fear of accidental and unlucky leaders headed the repub-

lic, on the other hand blockade and war challenges of Armenia 

intensified the intolerable condition in Nakhchievan. Chairman 

of Supreme Assembly worked till 3-4 a.m. in severe frosty days 

of winter.   

Many  people  arrived  in  Nakhchievan  to  meet  Haydar  Aliyev. 

These people had to be placed and taken care. I want to remind 

Constituent Assembly of New Azerbaijan Party. People stuffed 

into  airplane  YAK-40  of  32  seats  and  came  to  Nakhchievan. 

There had not been held any event of this kind at Nakhchievan 

1992-ci ilin  sonlarında isə Türkiyədən, daha doğrusu, İqdırdan 

Naxçıvana  elektrik xətti çəkildi. Təsəvvür edin, 98 kilometrlik 

yüksək gərginlikli  elektrik xətti cəmisi 6 ay ərzində istifadəyə 

verildi. Bütün bunlar, əlbəttə, o zaman ağır blokada şəraitində 

olan Naxçıvan üçün həyati əhəmiyyətli işlər idi.

1993-cü il martın 18-də İran Prezidenti Rəfsəncani ilə növbəti 

görüşündən    qayıdarkən  Heydər  Əliyev  Xudafərin  körpüsünə 

baxmağı qərara aldı. Yolüstü İran Culfasının Ordubadla üzbəüz 

olan  Siyaqut  kəndindən  keçərkən  camaat  onu  tanıdı.  Hamı 

ətrafına  toplaşdı,    hörmət  və  ehtiram  əlaməti  olaraq  ayağının 

altında  31  qoyun  qurbanı  kəsildi.  Daha  sonra  Xüdafərin  

istiqamətində yolumuzu davam etdirərkən  Mehri rayonunun 

Aqarak    qəsəbəsində  Araz  çayı  üzərində  İranla-Ermənistanı 

birləşdirən  körpü  tikildiyini  görəndə  ulu  öndər  bərk    narahat 

oldu. Xudafərin körpüsündə bizi 18 yaşlı bir  əsgər  qarşıladı. 

Körpünü  qoruyurdu.  Əvvəlcə  o,  bizi  körpüyə  buraxmadı  və  

birdən ulu öndəri tanıyaraq, — “Siz yoldaş Əliyev deyilsiniz?! 

— deyə qabağa düşərək böyük ehtiramla, buyurun, keçin, — 

dedi. Sonra da əlavə etdi: — Atam Füzulidəki  evimizdə Sizin 

şəklinizi  divardan  asdığımız xalçanın üstünə  vurub. Sizi on-

dan tanıdım. Gənc Azərbaycan əsgərinin bu səmimi sözləri ulu 

öndəri kövrəltdi. O, əsgəri  qucaqlayıb öpərək, ona xidmətində 

uğurlar arzuladı.

O dövrün çətinlikləri barədə çox danışa bilərəm. Bir tərəfdən  

Bakının    Naxçıvana    ögey  münasibəti,  respublikanın  başında  

duran    təsadüfi  və    başabəla  rəhbərlərin  Heydər  Əliyev  xofu, 

digər tərəfdən isə Ermənistanın yaratdığı  blokada və müharibə 

çağırışları Naxçıvandakı onsuz da  dözülməz olan  şəraiti daha 

da  gərginləşdirdi. Təsəvvür edin, Ali Məclisin sədri  hətta qışın 

sərt  şaxtalı  günlərində  belə  çox  vaxt  gecə  saat  3-ə,  4-ə  qədər 

işləyirdi. 

Heydər  Əliyevlə  görüşmək  üçün  Naxçıvana  saysız-hesabsız 

insan  gəlirdi. Bu adamları yerləşdirmək, onlara qulluq  etmək 

lazım idi. Yeni Azərbaycan Partiyasının  təsis konfransını  yada 

salmaq  istərdim. Adamlar cəmisi 32 nəfərlik  tutumu olan YAK-

40  təyyarəsinə  tramvaya  doluşan  kimi  doluşaraq,  Naxçıvana 

gəlirdilər.  Təsis  konfransının    keçirildiyi  C.Məmmədquluzadə 

adına Naxçıvan Teatrının  binasında  son 3-4 ildə, demək olar ki, 

heç bir  tədbir  keçirilməmişdi. İnanın, teatrın içərisi  küçədən 

daha soyuq  idi. Amma ulu öndər bu şəraitdə belə  paltosunu  

aşağıda  soyunaraq    kostyumla  konfransa  girdi  və  axıradək  də 

heç nə hiss  elətdirmədi.

—1993-cü  ilin    iyununda  ölkədə  siyasi  gərginlik  pik  həddinə 

çatdı. Cəmi bir neçə ay öncə  hakimiyyət əldə etmək uğrunda 

bir-birini didən  üzdəniraq liderlər günü-gündən  dərinləşməkdə 

olan  daxili  siyasi böhran və xaricdən olan  təzyiqlər  qarşısında  

tab  gətirə    bilməyərək  pərən-pərən    düşdülər.  Belə  olan  hal-

da    hamı  Naxçıvandan  ümid  gözləyirdi.  Heydər  Əliyevin 

yenidən  siyasi  rəhbərliyə  qayıtması  üçün    hər  yanda    imzato-

---