2014v4
49
9)
“
Tәhlükәli yük” — belә yüklәr daşıyan nәqliyyat vasitәlәrinin qabağında vә arxasında —
690 300 mm ölçüdә, onun 400 300 mm ölçüdә sağ hissәsi narıncı, sol hissәsi isә 15 mm enindә qara haşiyәyә
alınmış ağ rәngdә olan düzbucaq şәklindә (nişanda yükün tәhlükәli xassәlәrini xarakterizә edәn işarәlәr çәkilir);
10)
“
Uzunölçülü nәqliyyat vasitәsi” — yüklü vә ya yüksüz iki vә daha çox qoşqusu
olan uzunluğu 24 metrdәn artıq olan avtoqatarların arxasında — 40 mm enindә qırmızı haşiyәsi olan sarı rәngli, azı
1200 x 200 mm ölçülü, işıqqaytarıcı sәthә malik düzbucaq şәklindә (göstәrilәn ölçüdә nişanı yerlәşdirmәk mümkün
olmadıqda, azı 600 200 mm ölçüdә iki eyni nişanı nәqliyyat vasitәsinin oxuna simmetrik yerlәşdirmәyә yol verilir)
tanınma nişanları quraşdırılır;
11)
“
Qәza dayanma nişanı” — yolun hәrәkәt hissәsindә nәqliyyat vasitәsi mәcburi dayandığı
hallarda quraşdırılır;
12)
“AZ” fәrqlәnmә nişanı — beynәlxalq yol hәrәkәtlәrindә iştirak edәn nәqliyyat vasitәlәrinin
Azәrbaycan Respublikasına mәnsubiyyәtini bildirmәk mәqsәdilә quraşdırılır;
13)
“
Tәcrübәsiz sürücü” — nәqliyyat vasitәsini idarә edәn şәxsin sürücülük vәrdişlәrinә mükәmmәl
malik olmadığı barәdә yol hәrәkәtinin başqa iştirakçılarını xәbәrdar etmәk mәqsәdilә quraşdırılır.
Maddә 73. Nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü tәrәfindәn sәs siqnalları vә xarici işıq cihazlarından istifadә
edilmәsi
I. Tәhlükәnin vә ya hәrәkәtdә olan maneәlәrin aradan qaldırılması mәqsәdilә nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri fara
işıqlarından, bu vә ya digәr istiqamәtә dönmә işıq göstәricilәrindәn, sәs siqnallarından vә ya әl işarәsindәn istifadә
edirlәr.
II. Yuxarıda göstәrilәn vasitәlәrlә sәs vә işıq siqnallarının verilmәsi, nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәrini sürәti
azaltmaq vә yol-nәqliyyat hadisәsinin qarşısını almaq üçün bütün digәr zәruri tәdbirlәri görmәk vәzifәsindәn azad
etmir.
III. Sutkanın qaranlıq vaxtı vә ya mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә, habelә tunellәrdә hәrәkәtdә olan nәqliyyat
vasitәlәrindә vә qoşqularda işıq cihazları vә işıq siqnalları aşağıdakı qaydada yandırılmalıdır:
1) tәchizatından asılı olaraq nәqliyyat vasitәlәrindә — faraların yaxın vә ya uzaq işıqları vә arxa qabarit işıqları,
velosipedlәrdә - faralar vә ya fәnәrlәr, at arabalarında - fәnәrlәr;
2) qoşqularda vә yedәyә alınan nәqliyyat vasitәlәrindә — qabarit işıqları.
IV. Uzaq işıq yaxın işığa:
1) yaşayış mәntәqәlәrindә yol kifayәt qәdәr işıqlandırıldıqda vә yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda, әgәr yolun
hәrәkәt hissәsi yol boyu işıqlanmışdırsa vә әgәr hәmin işıqlandırma sürücüyә kifayәt qәdәr mәsafәdә görmәk imkanı
verirsә;
2) sürücünün gözlәrini qamaşdırmamaq mәqsәdi ilә qarşıdan gәlәn nәqliyyat vasitәsinә azı 150 metr qalmışsa;
3) yol hәrәkәtinin digәr iştirakçılarının gözlәrini qamaşdıra bilәn hәr hansı digәr hallarda keçirilmәlidir. Gözü
qamaşdıqda sürücü qәza işıq siqnalını qoşmalı vә hәrәkәt zolağını dәyişmәdәn sürәti azaltmaqla nәqliyyat vasitәsini
dayandırmalıdır;
4) irәlidә hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәsindәn yaxın mәsafәdә hәrәkәt etdikdә, ötmәzdәn әvvәl qısa müddәtә
faraların uzaq işığını yandırmaqla xәbәrdarlıq işıq siqnalı vermәk olar.
V. Sutkanın işıqlı vaxtında hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәsini göstәrmәk mәqsәdilә aşağıdakı nәqliyyat vasitәlәrindә
faranın yaxın işıqları yandırılmalıdır:
1) motosiklet vә mopedlәrdә;
2) uşaq dәstәlәrini daşıyan avtobus vә mikroavtobuslarda;
3) mütәşәkkil nәqliyyat dәstәsindә hәrәkәt edәn nәqliyyat vasitәlәrindә;
4) digәr nәqliyyat vasitәlәrini yedәyә alan nәqliyyat vasitәlәrindә;
5) tәhlükәli, ağır çәkili vә iri qabaritli yük daşıyan nәqliyyat vasitәlәrindә;
6) xüsusi olaraq ayrılmış zolaqla nәqliyyat vasitәlәrinin axınına qarşı hәrәkәt edәn ümumi istifadәdә olan
nәqliyyat vasitәlәrindә.
V-I. Duman faralarından aşağıdakı hallarda istifadә oluna bilәr:
1) mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә - hәm ayrıca, hәm dә faranın yaxın vә ya uzaq işıqları ilә birlikdә;
2) sutkanın qaranlıq vaxtı yolun işıqlandırılmamış sahәlәrindә - faraların yaxın vә uzaq işıqları ilә birlikdә;
3) bu Qanunun 73-cü maddәsinin V hissәsindә nәzәrdә tutulmuş hallarda müvafiq nәqliyyat vasitәlәrindә
faranın yaxın işıqlarının әvәzinә.
2014v4
50
VI. Sutkanın qaranlıq vaxtı yolun işıqlandırılmayan sahәsindә, habelә mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә dayanarkәn
vә durarkәn nәqliyyat vasitәsindә vә avtoqatarda qabarit vә ya dayanacaq işıqları yandırılmalıdır. Әgәr qabarit işıqları
nasazdırsa, nәqliyyat vasitәsi yoldan kәnara çıxarılmalı, bu mümkün olmadıqda isә o, qәza dayanma nişanı ilә bu
Qanunun tәlәbinә uyğun işarәlәnmәlidir.
VII. Qatı duman şәraitindә, güclü qar vә yağış yağanda, yaxud buna uyğun digәr şәraitdә, hәmçinin faranın yaxın
işıqları vә ya duman faraları vә dumana qarşı fәnәrlәr yandırala bilәr.
Qeyd: Yuxarıda göstәrilәn hallar istisna olmaqla, nәqliyyat vasitәlәri işıq vә sәs siqnalları söndürülmüş vәziyyәtdә
aşağıdakı hallarda duracaqda dayana bilәr: 1) işıqlandırılmış yollarda nәqliyyat vasitәsi kifayәt qәdәr mәsafәdәn
aydın göründükdә; 2) yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarından aralı saxlandıqda; 3) akkumulyatorla tәchiz olunmamış
motosikletlәr yaşayış mәntәqәsindә yolun hәrәkәt hissәsinin qırağında saxlandıqda; 4) yaşayış mәntәqәlәrindә
hәrәkәt gәrginliyi az olan küçәlәrdә.
VIII. Projektor-faradan vә axtarıcı-faradan yalnız yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda, qarşıdan nәqliyyat vasitәlәri
gәlmәdikdә istifadә etmәyә icazә verilir. Yaşayış mәntәqәlәrindә belә faralardan yalnız operativ vә xüsusi xidmәt
nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri xidmәti tapşırığı yerinә yetirәrkәn istifadә edә bilәrlәr.
IX. Arxa duman fәnәrlәrindәn yalnız mәhdudiyyәtli görünmә şәraitindә istifadә edilә bilәr. Arxa duman fәnәrlәrini
stop-siqnallara qoşmaq qadağandır.
X. “Avtoqatar” tanınma nişanı avtoqatar hәrәkәt etdiyi, sutkanın qaranlıq vaxtı vә ya mәhdudiyyәtli görünmә
şәraitindә isә, hәm dә dayandığı vә ya durduğu müddәtdә yanmalıdır.
XI. Sәs siqnallarından yalnız aşağıdakı hallarda istifadә oluna bilәr:
1) yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda ötmә niyyәti haqqında başqa sürücülәri xәbәrdar etmәk üçün zәruri olan
hallarda;
2) yol-nәqliyyat hadisәsinin qarşısını almaq üçün.
XII. Ötmә barәdә xәbәrdarlıq etmәk üçün sәs siqnalı әvәzinә (vә ya onunla birlikdә) işıq siqnalı verilә bilәr. Bu işıq
siqnalı sutkanın işıqlı vaxtı — faraların işıqlarını qısamüddәtli yandırıb-söndürmәkdәn, sutkanın qaranlıq vaxtı isә
faraların yaxın işığını dәfәlәrlә uzaq işığa keçirmәkdәn ibarәtdir.
Maddә 74. Xüsusi siqnalların tәtbiqi
I. Üstün keçid hüququ olan nәqliyyat vasitәsinin sürücüsü yol hәrәkәtinin digәr iştirakçıları üçün tәhlükәli vәziyyәt
yaratmamaq şәrtilә bu Qanunun tәlәblәrindәn kәnara çıxara bilәr. Üstün keçid hüquqi olan operativ nәqliyyat
vasitәlәrinin xüsusi sәs siqnalı vә sayrışan işıq siqnalı olmalıdır.
II. Hәrәkәtin başqa iştirakçıları qarşısında üstünlük almaq üçün belә nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri sayışan işıq vә
xüsusi sәs siqnalını qoşmalıdırlar. Hәmin sürücülәr, onlara yol verildiyini yәqin etdikdәn sonra üstünlükdәn istifadә
edә bilәrlәr.
III. Üstün keçid hüququ olan, qırmızı vә ya göy sayrışan işıq vә xüsusi sәs siqnalı ilә işarә verәn nәqliyyat vasitәsi
yaxınlaşdıqda, hәrәkәtin digәr iştirakçıları sağa dönmә işıq göstәricisini yandırmalı, üstün keçid hüququ olan
nәqliyyat vasitәlәri üçün zolağı boşaltmalı vә ya yol qırağına mümkün qәdәr yaxın hәrәkәt etmәli, zәrurәt olduqda
isә nәqliyyat vasitәsini dayandırmalıdırlar.
IV. Dövlәt standartları ilә müәyyәn edilmiş rәng qrafikası sxemlәrindәn vә rәnglәrin birlәşdirilmәsindәn, habelә gücü
dәyişәn işıqlardan vә avazı dәyişәn çoxavazlı siqnallardan digәr nәqliyyat vasitәlәrinin istifadә etmәsi qadağandır.
V. Narıncı vә ya sarı rәngli sayrışan işıq siqnalları quraşdırılmış xüsusi nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri yolda tikinti,
tәmir vә ya tәmizlik işlәri görәrkәn hәrәkәt tәhlükәsizliyini tәmin etmәk şәrtilә, yol nişanlarının vә nişanlama
xәtlәrinin tәlәblәrindәn kәnara çıxa bilәrlәr. Başqa sürücülәr onların işinә maneçilik törәtmәmәlidirlәr. Narıncı vә ya
sarı rәngli işartılı mәşәl, hәrәkәt zamanı üstünlük vermir vә hәrәkәtin digәr iştirakçılarını tәhlükә barәdә xәbәrdar
etmәyә xidmәt edir.
VI. Xüsusi sәs vә işıq siqnalları quraşdırılmış nәqliyyat vasitәlәri Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti
orqanlarında xüsusi qeydiyyatdan keçmәlidirlәr. Belә sәs vә işıq siqnallarının quraşdırılmasına bu Qanunda nәzәrdә
tutulmuş hallarda icazә verilir.
VII. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının icazәsi olmadan, xüsusi çoxavazlı sәs vә sayrışan
işıq siqnalları ilә vә ya sürәti ölçmәyә maneçilik törәdәn, yaxud ölçmә cihazlarının işinә mane olan antiradar vә digәr
texniki vasitәlәrlә vә yaxud operativ xidmәtlәrin nәqliyyat vasitәlәri üçün müәyyәn edilmiş rәnglәnmә sxemlәri ilә
tәchiz olunmuş nәqliyyat vasitәlәrinin sahiblәri Azәrbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilә müәyyәn edilmiş
qaydada mәsuliyyәt daşıyırlar.
Maddә 75. Yolayrıcılarının keçilmәsi
I. Sağa vә ya sola dönәn sürücü dönәcәyi yolun hәrәkәt hissәsini keçmәkdә olan piyadalara, habelә belә hәrәkәt
hissәsini velosiped yolu ilә keçmәkdә olan velosipedçilәrә yol vermәlidir.
II. Әgәr yolayrıcında vә ya hәrәkәt hissәlәrinin kәsişmәsindә tıxac yaranıbsa vә bu sürücünü dayanmağa mәcbur
edәrәk digәr nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәti üçün maneә yaradacaqsa, sürücünün belә yolayrıcına vә ya kәsişmә
yerlәrinә girmәsi qadağandır.
III. Hәrәkәt növbәliliyi svetoforun vә ya nizamlayıcının siqnalları ilә müәyyәn edilәn yolayrıcı nizamlanan hesab edilir.