Yolcu-roman verstka indd
Yüklə 2,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
59 bu on gündə ya dəli olacağını, ya da xəstələnəcəyini deyirdi. Günün yorğunluğundan sonra müsyö Lemezyö tez yatırdı, on- suz da azdanışan, çox vaxt yarıyuxulu olan Qaston da hava qaralmamış yatağına girirdi, mənsə dəryanın qırağında gəzir, Ay işığı düşən suda gəmilərin qaraltısına, camelərin göy üzünə millənən minarələrinə baxırdım. Əlbəttə, gördüyüm ilk məcid – Tiflisdəki Şah Abbas məscidi nəinki Süleymaniyyə, heç Fəthiyyə, Mehrimah, Validə Sultan camelərilə müqayisəyə gəlməzdi, heç Parisdə, Marseldə, Veronada, Veneziada gördüyüm kilsələr də Ayasofya ola bilməzdi. Bütün bunlar məndən ötrü Osmanlının əzəmətinin ifadəsiydi. 62. Dəftərdar Sarı Mehmet Paşanı heç on gündən sonra da tapmadıq. Karvansara sahibi Xeyri Əfəndinin dönə-dönə vəd alıb açdığı sirdən belə çıxırdı, sarayda Padşah Həzrətləri Sul- tan Əhmədə dönük çıxanlar baş qaldırmaq, taxta onun oğulla- rından birini çıxarmaq hazırlığındaymışlar, amma aralarından kimsə bu niyyətlərini Sultan Həzrətlərinə çatdırıb, ola bilsin, Dəftərdar Sarı Mehmet Paşanın başı bu işlərə əncam çəkməyə qarışıb. Doğrudan da sonrakı həftə saraya gedəndə dönə-dönə sorğu-suala tutulduğumuzu, yoxlandığımızı görəndə deyilənlərin şayiə olmadığına inandım. Müsyö Lemezyönün Allahı varmış, Bab-üs-səlamdakı gözətçilər hücrəsində bir az gözlədib içəri bu- raxdılar, başımızı qaldırmadan geniş həyətdən keçib üzbəüzdəki tikiliyə sarı getdik, bizi iki qapı oğlanının müşayiətilə Diva- ni-Hümayunun yerləşdiyi qülləli tikiliyə apardılar. Dəftərdar Sarı Mehmet Paşa qonağını xalılar döşənmiş böyük bir otaqda qəbul elədi. Təxminən altmış yaşlarında uzunboy, arğaz adam- dı, əyninə zərli göy xalat geyib qurşaq bağlamışdı, başında ağ rəngli hündür dördkünc papaq vardı. Yorğun görünürdü, ola bilsin, ona görə söhbətə həvəs göstərmədi. Müsyö Lemezyönün üdüləyib tökdüyünü sakit tərzdə, aramla izah elədim, Dəftərdar Mehmet Paşa bir müddət sınayıcı nəzərlərlə firəng tərəfə bax- dı, nəsə düşündü, sonra dedi, ona çatdır ki, buyuruq verərəm, gəlib baxarlar, məsləhət olsa, sövdələşərlər. Sonra İstanbula necə gəldiyimizi, Osmanlı hüdudları içində incidilib-incidilməyimizi soruşdu, Sultan Həzrətlərinin sayeyi-mərhəmətindən hər yerdə iltifat gördüyümüzü deyib minnətdarlıq elədim. Divani-Hüma- 60 yunun binasından çıxıb elə başıaşağı da Bab-üs-səlama qayıtdıq. Müsyö Lemezyönün dili Ayasofyaya tərəf dikələndə açıldı. Cis- mini sevinc dalğası sarmışdı, fikrincə, sövdələşmə mütləq baş tutacaqdı, çünki Dəftərdar Sarı Mehmet Paşa demişdisə, nəticə uğurlu olacaqdı. 63. Müsyö Lemezyönün istədiyi oldu: səhəri Dəftərdar Sarı Mehmet Paşanın buyruğuyla iki nəfər gəldi, mallara baxdılar, sövdələşdilər, behini verib getdilər, axşamtərəfisə haqq-hesabı üzüb firəng taciri xoşbəxt elədilər. Sonrakı bir həftə ərzində də müsyö Lemezyö şəhəri dolaşıb məmləkətinə aparacağı malları axtardı, amma ən ağır yükü Misir çarşısından aldığı ədviyyat oldu. Dediyinə görə, bu ədviyyatı Veneziada Docun, Parisdə Kra- lın saray mətbəxinə verir, əməlli-başlı xeyir götürürdü. Sonrakı iki günü məni Veneziaya qayıtmaq üçün dilə tutmağa başladı, deyirdi ki, həm dilmancı, həm köməkçisi olar, yaxşı qazanc götürərəm. Amma mən günlərin birində Batuma gedən gəmiyə minmək, qismətimdə vardısa, Tiflisə yetişmək, Parisdəkisayaq mədrəsə açmağa çalışmaq, ömrümü yazı-pozuyla başa vurmaq istəyirdim; əlbəttə, Züleyxaya qovuşacağıma ümidim-filanım qalmamışdı, bu vaxtacan məni gözlədiyini düşünmək (Davidin
məndən ötrü bəs eləyərdi. Daha gördüyüm yerlər də məni çəkmirdi, görünür, get-gedə yaşlanırdım, hələ cəmi-cümlətanı otuz üç yaşım olsa da, az qala, dünyanı yorub yola salmış- dım. Müsyö Lemezyönü aparan gəmi Xalic körpüsündən ara- lananda elə tənhalaşdım ki, elə bil dibi görünməyən boşluğa düşmüşdüm. Cibimdə müsyö Lemezyönün verdiyi altmış du- kat (Dəftərdar Srı Mehmet Paşanı gözlədiyimiz günlərin haqqını da ödəmişdi), Veneziadan qalan altı dukat, əynimdə bir dəst paltar karvansaranın hücrəsində bir sandığım, beynimdə dola- şıq fikirlərim, ürəyimdə anlaşılmaz duyğularım vardı. Ağlıma gəldi ki, əvvəlcə altmış altı dukatımı axçaya dəyişim, sonra özümə bir dəst münasib paltar alıb firəng görkəmindən çıxım, Xeyri Əfəndiylə dil tapıb münasib hücrələrdən birinə köçüm, sonra iş axtarmağa başlayım. İşi harda axtaracağımı bilmir- dim, yenə ağlıma gəmilərin yan aldığı limanlar, dilmanc axtaran 61 tacirlər gəlirdi. Yenə Allahın mərhəmətinə sığınıb yaşamalıydım, nədənsə əmindim ki, günlərin birində səadət qapıları açılacaq. Əlbəttə, cibimdəki pulla Tiflisə gedib çıxa bilərdim, amma nə sirdirsə, könlüm getmək istəmirdi. Mənə belə gəlirdi, bu dün-
Yüklə 2,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|