Yolcu-roman verstka indd
Yüklə 2,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Onlar Konstantiniyyəni fəth eləyəcəklər! Bunu bacaracaq əmir də, qoşunu da şöhrət içində üzəcəklər…»
53 bu səbəbdən bir qədər yüyrək danışmağa, təfərrüatlara çox uy- mamağa çalışıram. 55. Amma nağılın bitdiyi vaxt da olur. Veneziaya gəldiyimizin üçüncü ayında olan-qalan pulumuz da tükəndi. Təkcə sevgiylə yaşamaq mümkün olsaydı, dünyada bu qədər faciələr yaşanmaz- dı. Çox düşünüb-daşınandan sonra hər gün ticarət gəmilərinin boşalıb-dolduğu limana getməyə başladım ki, bəlkə dilmanca (Allahın nemətindən türkcəmlə yanaşı firəngcəni, Axund Səməndərin sayəsindəsə ərəbcəni, farscanı bilirdim) ehtiyacı olan bir Allah bəndəsilə rastlaşdım. Ümidlə çıxdığımın üçüncü günü türkcəni bilən bir yunana firəngcə dilmanc lazım oldu, gündə üç dukata altı gün ona xidmət elədim; sonra Allah məni təbrizli tacirə rast gətirdi, on altı illik ayrılıqdan sonra (Davidlə hərdən bir-iki kəlmə
şüşə və ayna aparıb İrəvanla Xorasan arasındakı şəhərlərdə sa- tan Mərdanəli bəy Şamlu Səvəfi məmləkətində olub-keçənlərdən danışdı. O qədər mehrləşmişdik ki, ticarətini bitirib, yüklərini bağladıb gəmisini gözlədiyi günlərdə də yanına gedir, liman yaxınlığındakı karvansara hücrəsində, ya da o ətrafda gəzə-gəzə söhbət eləyirdik. Ayrılıq məqamı yetişəndə ikimizin də gözümüz yaşardı. Bu mehrdən də mənə otuz iki dukat qaldı. Beləcə, Allah ruzimi yetirdi, mənə elə gəlirdi, dünyanın dərdini çəkmədən bu cür yaşaya, Violettanın sevgisindən məst ola, kefim istəyəndə də sənət gözəlliklərindən zövq ala bilərəm. Artıq məbədlər, saraylar, körpülərlə yanaşı, rəsmlərə də maraq göstərməyə başlamışdım, Sorbonndakı illərdə adlarını eşitdiyim Messina, Bellini, Corco- ne, Tisian, da Vinçi, Rafael, Veroneze, Tintorettonun rəsmlərini görmüşdüm. Şəhərin baş meydanında öküz döyüşünə, canbazla- rın oyunlarına, vəhşi heyvanları ram eləyənlərə baxmışdım. İçi əskiylə doldurulmuş girdə zamşı ayaqlarıyla vurub iki dirəyin arasından keçirməyə çalışanlar məni çox nəşələndirmişdi. Artıq Bohem və Parisin kölgəsində qalsa da, muncuqların, şüşələrin, aynaların gözəlliyinə baxmaq da ayrı bir duyğuydu. 56. Allahın məsləhətiymiş, bu nəşəli günlər qəfil, həm də faciəvi şəkildə başa çatdı. Günlərin birində qayıdıb Violetta- nı evdə tapmadım, üstəlik, sinyora Kapuççi sandığımı dəhlizin küncünə atıb məni içəri buraxmaq istəmirdi. Onda iki il yarım 54 idi, Veneziadaydım, italyancanı mükəmməl olmasa da, babat bi- lirdim. Ev sahibəsinin dediyindən belə çıxdı ki, Violettanı kurti- zan qadın, yəni yolsuz hesab eləyib, qanunları pozduğuna görə həbsə almağa qərar veriblər, o da bundan vaxtında xəbər tutub, izini itirməyi bacarıb, mənim də bəxtim gətirib ki, onun oduna yanmamışam. Pyasetta meydanında, Fialto körpüsü üstündə bir neçə dəfə belə günahkarları necə cəzalandırdıqlarını görmüş- düm, ona görə daha fikirləşmədim, sinyora Kapuççiylə haqq- hesabı üzüb, sandığımı qondolalardan birinə atıb yeganə sığına- caq yerimə – limana doğru getdim. Bu məqamda başqa bir şey barədə (məsələn, Violettanı axtarmaq, o səmtdə başqa ev kirayələmək) düşünmək, şübhəsiz ki, səfehlik olardı. Onsuz da Violetta və Venezia macəram gec-tez bitməliydi, təbrizli tacirlə rastlaşan- dan bəri gözlərim limana yan alan gəmilər arasında «Səadət astanası»ndan – İstanbuldan gələnləri, dənizə çıxanlar arasındasa İstanbula gedənləri arayırdı. Liman yaxınlığındakı karvansaranın dar hücrəsində yerləşəndə hər şeyin bu cür bitməsinə sevinsəm də Violettaya yazığım gəldi: mənim kimi o da taleyin yolla- rında özgə bir şey ummamışdı, üç il ərzində bütün sevgisini mənə qızırğalanmadan, bol-bol vermişdi, yəqin ki, yollarımızın nə vaxtsa ayrılacağını da bilirdi. Taleyi onu kimə rast gətirəcək, yanımda olduğu günləri nisgillə xatırlayacaqmı, haqq eləmədiyi cəzadan canını qurtaracaqmı – bunu tək Allah bilir. Mənimsə ən azı yaxın taleyim bəllidi – səadətimi Səadət Astanasında araya- caqdım. Fikrimcə, keçmişdən yapışıb qalmaq düzgün olmazdı, nikbin olmaq, yaxşı şeylər barədə düşünmək, İlahinin bütün göndərdiklərini, sorğu-sualsız qəbul eləmək lazım idi; nə qədər ağlasığmaz olsa da, baş verənlərin hamısı yaxşılığa doğruydu... 55 IX YEDDİ TƏPƏ ÜZƏRİNDƏKİ XƏYAL «Onlar Konstantiniyyəni fəth eləyəcəklər! Bunu bacaracaq əmir də, qoşunu da şöhrət içində üzəcəklər…» Muhamməd Peyğəmbər (ə) 57. Tarixi dəqiq yadımdadı: miladi 1706-cı il may ayının 19-da Veneziayla vidalaşıb Səadət Astanasına doğru yola çıxan «Müqəddəs Marko» gəmisinin göyərtəsinə ayaq basanda Jozef Qrenyö öldü, yəni mən köhnə həyatımla vidalaşdım (əsl Jozef
mancı olan, şərqlilər sayaq saqqal saxlayıb, alimanə görkəm alan Jozef Tiflisi simasında təzədən doğuldum. Allah bir tərəfdən bağlayanda o biri tərəfdən açır, Leon Lemezyöyə – gəmi sahibinə razılaşıb, olan-qalan bütün pulumu verib, cəmi altı dukatla qa- landan sonra rast gəlmişdim. İstanbulda qalacağı müddətdə – təxminən iki ay çəkərdi – dilmanclığım əvəzində qırx beş dukat alacaqdım, üstəlik, müsyö Lemezyönün hesabına yeyib- yatacaqdım. Bir hami (madam Qrenyö), bir dost (Xose Karvalyo), bir məşuq (Violetta Kabrini) itirəndən (Tiflisdəkilərlə görüşəcəyimə əmindim), üstəlik, Violettanı gözləyən təhlükəyə qarışmaqdan qurtulub bursalı Turxan ağayla görüşəndən bəri arzuladığım Səadət Astanasına gedirdim. Bu məmləkət barədə Turxan ağadan eşitdiklərimdən, bir də təbrizli tacirin danışdıqlarından başqa çox şey bilmirdim, o vaxt heç Konstansadan German hüdudlarınacan uzanan torpaqların Osmanlı padşahlarının fəth elədiklərindən belə xəbərim yox idi. Mən Parisdən Veneziaya gələn il Osman- lı quzey hüdudlarındakı savaş təzəcə bitib Avstriyayla razılıq əldə olunmuşdu, üstəlik, Sultan İkinci Mustafanı taxtdan salıb yerinə Üçüncü Əhmədi oturtmuşdular. Maraqlısı buydu ki, olub- keçənlər doğulduğum məmləkətlə – Gürcüstanla bağlıydı: o yay
Yüklə 2,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|