Yüce Varlık Konusunda Raffaele Pettazzoni ile Wilhelm Schmidt Arasındaki Tartışma
Yüklə 448,08 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- I. Wilhelm Schmidt (1868–1954)
Monoteizm Hakkında Schmidt ile Pettazzoni Arasındaki Tartışma 123
derlemelerini salık vermiş ve böylece seçici ve taraflı bir yaklaşımla kendi düşüncelerini, incelenen halkların kültürel yaşamları üzerine yansıtmıştır. Sonuç itibariyle objektiflikten uzak bir yaklaşım sergileyen Schmidt‟i, Fahrenfort “gerçek bir bilim adamı” olarak görmemektedir. 42 Haydon ise Schmidt‟in Propaganda Topluluğunun Arkeoloji Çalışması Özel Komitesinin başkanı olduğuna dikkat çekerek, insanlığın başlangıcında Yüce Tanrı‟nın var olduğu sonucuna varması onun böyle bir neticeyi elde etme umudunun bir ürünü olmaktan öteye geçmemektedir. 43 Magli ile Sethre‟ye göre Schmidt, Tanrı‟nın ilk insana doğrudan vahiy gönderdiği yönündeki Kitabı Mukaddes öğretisinden etkilenmiştir. 44 Mattingly ise bu düşünceyi daha açık biçimde formüle ederek Schmidt‟in bu ilkel halklarda bir “Yüce Tanrı” inancının bulunuşunun Kitabı Mukaddes‟teki özgün monoteizmi yansıttığını göstermeye çalıştığına dikkat çekmektedir. 45 Schmidt‟in çalışmalarında hiçbir zaman Kitabı Mukaddes‟e atıfta bulunmayıp ilkel halklar arasında yaşayan araştırmacıların topladığı bilgilere dayandığı argümanını ileri süren Amerikalı misyoner Samuel Marinus Zwemer‟e (1867-1952) göre onu Roma Katolik Kilisesinin adeta bir sözcüsü olarak değerlendirmek yanlış olacaktır. 46
Bu farklı görüşler arasında doğruluk payının hangisinde daha yüksek olduğu, Schmidt‟in biyografisi ve görüşleri incelenince ortaya çıkacaktır.
Bir fabrika işçisinin çocuğu olarak 1868 yılında Almanya‟da dünyaya gelen Schmidt, on beş yaşındayken Hollanda‟da bulunan İlahi Kelam Cemiyetinin (Societas Verbi Divini) misyonerlik okuluna kaydını yaptırarak Felsefe ve Teoloji alanında eğitim görmüş ve bu cemiyet tarafından 1892 yılında papaz olarak tayin edilmiştir. Schmidt, 1893-1895 yılları arasında
42
Jan Platvoet, “Pillars, Pluralism and Secularisation: A Social History of Dutch Sciences of Religions,” Modern Societies and the Science of Religions: Studies in Honour of Lammert Leertouwer, (ed.) Gerard A. Wiegers (Leiden: Brill, 2002), s.105. 43
A. Eustace Haydon, “Origin and Growth of Religion by Wilhelm Schmidt,” International Journal of Ethics, 42:3 (1932), s.380. 44
Ida Magli, Cultural Anthropology: An Introduction, (Jefferson: McFarland, 2001), s.121. 45
Gerald L. Mattingly, “Schmidt, Wilhelm,” Encyclopedia of Anthropology, H. James Birx (ed.), (California: Sage Publications, 2006), s.2060. Kees Bolle de aynı görüşe sahiptir. Bkz. Kees Bolle, “Myths and Religious Texts,” Contemporary Approaches to the Study of Religion in 2 Volumes, (ed.) Frank Whaling (Berlin: Mouton, 1984), s.337. 46
Brothers, 1945), s.36. 124
Ramazan Adıbelli
Berlin Üniversitesinde Sami dilleri alanında eğitim aldıktan sonra Avusturya‟daki bir misyoner okulunda eğitmen olarak görevlendirilmiştir. Misyonerlerin Hıristiyanlaştırmaya çalıştıkları halklar içerisinde gözlem yaparak elde ettikleri bulguları yayımlayabilmeleri için 1906 yılında Etnoloji ve Dil Bilimi alanında uluslararası niteliğe sahip olan Anthropos: International Review of Anthropology and Linguistics dergisini kuran Schmidt, 1931‟de yine Anthropos adında bir enstitü kurmuştur. 47 1921-1938 yılları arasında Viyana Üniversitesinde hocalık yapan Schmidt, 1938 yılında Avusturya‟nın Almanya tarafından ilhak edilmesi üzerine Anthropos Enstitüsünü İsviçre‟ye taşımış ve 1951 yılına kadar Fribourg Üniversitesinde ders vermiştir. 48
de Brosses, Auguste Comte, John Lubock), atalar kültü (Herbert Spencer), animizm (Edward B. Tylor), totemizm (W. Robertson Smith, Sigmund Freud, Emile Durkheim), büyücülük (J. G. Frazer, J. H. King) vs. gibi din alanında hâkim olan teorileri reddetmiş ve bunların dinin başlangıcını ve en eski dinî tecrübeyi yansıtmadığını savunmuştur. 49 Andrew Lang‟ın en ilkel kabilelerde bile Yüce Tanrılar keşfetmesinden oldukça etkilenen Schmidt, Lang‟ın metodolojik açıdan eksikliklerini de fark ederek ilkel denilen topluluklardaki kültürel katmanları belirleyen sağlam bir tarihsel metot olmadan tanrı kavramının kökeni gibi hassas bir konuda söz söylemenin mümkün olmayacağını düşünmüştür. Bundan dolayı Schmidt, Tylor, Frazer, Durkheim ve antropologların çoğunun benimsediği tarih dışı yaklaşımlara şiddetle karşı çıkmış ve Alman Etnolog Robert F. Graebner‟in (1877-1934) tarihsel etnolojisi ve özellikle de etnolog Friedrich Ratzel‟in (1844-1904) başlatıp öğrencisi Leo Frobenius‟un (1873-1938) geliştirdiği kültürel devre
47
Onlarca yıl boyunca Anthropos için ne yaptımsa, bizim misyonerleri muvaffak kılmak için, onların hazinelerini bilimsel pazara taşımak için yaptım ve bütün bunlar çok sayıda araştırmacıyla temas kurmam sayesinde olmuştur.” (Ali Rafet Özkan, “P. Wilhelm Schmidt (1868–1954) Üzerine Biyografik Bir Deneme,” Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14 (1999), s.125‟den aynen alıntılanmıştır). 48
Joseph Heninger & Alessandra Ciattini, “Schmidt, Wilhelm,” Encyclopedia of Religion, c.12, s.8168; Gérald Gaillard, The Routledge Dictionary of Anthropologists, (London: Routledge, 2004), ss.45-46; Julien Ries, “Schmidt, Wilhelm,” Dictionnaire des religions, Paul Poupard (ed.), 2 e édition corrigée, (Paris: Presses Universitaires de France, 1985), ss.1547-1548; M. Gusinde, “Schmidt, Wilhelm,” The New Catholic Encyclopedia, c.12 (2003), s.744; Jean Comby, Diffusion et acculturation du christianisme (XIX e -XX e siècle), (Paris: Éditions Karthala, 2005), s.123. 49
Schmidt, Origine et évolution de la religion, s.351. Ayrıca bkz. Eliade, La nostalgie des origines, s.37. Schmidt‟in bu teorileri hangi yönlerden eleştirdiği konusunda daha fazla bilgi için bkz. Schmidt, Origine et évolution de la religion, ss.59-212.
Yüklə 448,08 Kb. Dostları ilə paylaş:
|