Yusupova Z. X

 
V
ou
 
= V
o 
· sin (θ
o
) ga teng bo‗lgan 
tekis o‘zgaruvchan
harakat hisoblanadi. SHunday qilib, gorizontga nisbatan biror burchak ostida otilan jism bir 
vaqtni o‗zida bir-biriga bog‗liq bo‗lmagan ikkita harakatda: gorizontal tekislik bo‗yicha 
tekis harakatda va vertikal tekislik bo‗yicha tekis o‗zgaruvchan harakatda ishtirok etadi. 1-
jadvalda gorizontga (OX o‗qiga) nisbatan 
0

burchak ostida otilgan jismni ikki o‗q bo‗yicha 
harakatiga taalluqli xarakteristikalar keltirilgan.
Agar θ
o 
= 45° bo‗lsa, jismni uchish uzoqligi maksimal bo‗ladi.. 
Parabolaning simmetrik nuqtalaridagi tezliklar modul bo‗yicha bir xil, biroq vertikal 
proeksiyalarning yo‗nalishi qarama - qarshiligini inobatga olish kerak. 
Agar boshlang‗ich nuqta qo‗nish nuqtasiga nisbatan yuqorida olingan bo‗lsa, jism 
bunday ballistik harakat deb ataladigan harakatda OX o‗qini kesib pastga o‗tadi. 
Nazariy hisoblashga oddiy misol ko‗raylik. 
 
1
-
 jadval
Gorizontga (OX o‗qiga) nisbatan 
0

burchak ostida otilgan jism jismning ikki o‗q 
bo‗yicha (OY o‗q yuqoriga yo‗naltirilgan) harakat xarakteristikalari 
Xarakteristikalar
O
X o‘q
O
Y o‘q
boshlang‗ich tezlik
V 
o
x

= V
o
· cos (θ
o
)
V 
ou

= V
o 
· sin (θ
o
)
tezlanish
0
-g
uchish vaqti
t = 
 
g
V
0
0
sin
2


jismni uloqtirish va qo‗nish nuqtalari 
bir xil balandlikda bo‗lgan hol uchun 
uchish uzoqligi 
 
g
V
S
0
2
0
2
sin


Maksimal balandlik
g
V
H
y
2
2
0

vaqtning t momentidagi tezlik 
V 
x
= V 
ox
V 
y
= V 
oy
– g t
Vaqtni t momentida koordinatalari
x = V 
x 
· t
2
2
0
gt
t
V
Y
y




---

313