YüZÜNCÜ yil üNİversitesi fen biLİmleri enstiTÜSÜ

 Jelatin: 
Besiyerlerini katılaştırmak için kullanılan jelleştirici madde.  
 
Jeomorfolojik: Yer şekillerinin engebe biçimlerine yönelik. 
 Jeotermal: Yer ısı enerjisi. Yer kabuğunun iç kısımlarında ısınan sıcak su yada 
bunlarda elde edilen enerji. 
 Jeotropizma: Yere yönelim. Yere doğru ya da yerden zıt yöndeki bir büyüme 
tepkisidir. Büyüme üzerine yerçekiminin etkisi. 
 
 Juvenil 
Hormonu: Böcek gençlik hormonu. Deri değiştirme esnasında gençlik 
morfolojisini koruyan bir artropod hormonudur. Yokluğunda ergine doğru bir 
metamorfoz başlar. Juvenil hormon larval dönemde ektizon hormonuna göre çok 
salgılanır.  
 Kadavra: Ölü canlı vücudu. Tıp öğreniminde üzerinde çalışmak için 
hazırlanmış ölü insan yada hayvan vücudu.  
 Kafein: Kahve taneleri ve çay yapraklarında bulunan, merkezi sinir sistemi 
üzerinde uyarıcı etkisi olan, fosfodiesteraz aktivitesini engelleyen bir pürin alkaloit.
 
Kala-azar: Leishmania donovani parazitinin sebep olduğu, tatarcıkların ısırması 
ile insan vücuduna geçen, yüksek ateş, anemi,  dalak ve karaciğer lezyonları ile belirgin 
ağır enfeksiyoz hastalık.  
Kalaza: Kuş yumurtalarında vitellusu (yumurta sarısı) karşılıklı iki taraftan zara 
bağlayan iki sarmal banttan her biri.  
 Kaliks: Fincan biçiminde organ ya da boşluktur. Bir tam çiçekte en dış halkayı 
oluşturan yapraklardır.(sepaller).Bitkilerin sistematik sınıflandırılmasında kalikslerin 
durumu önemli bir faktördür. 
 Kalikulus:  İkinci halka.  Çiçek çanak yapraklarında ikinci halka oluşumu.
 
Kaliptra: Kök ucu dokusu. Kökün ucunu yüksük gibi saran ve koruyan doku. 
 
 
Kalitatif: Kimyada maddenin bileşen analizinin miktar değil tür bazında 
yapılması yöntemi.  
 Kalkerat: Mahmuzlu. Korollasında mahmuz şeklinde uzantısı olan. 
 
Kalori: Enerji miktarı. Hem besinlerden alınan hem de vücudun çalışmak için 
kullandığı enerji.  
 Kalorimetri: Kalori ölçme tayini.    
 
 
 
 
Kalsitonin: Ca hormonu, kemik-kalsiyum hormonu. Tiroit bezi tarafından 
salgılanan, kemiklerde kalsiyum depolanmasını hızlandıran bir hormon.   

---

 Kambiyum: 1. İletim demet dokusu, enine büyüme dokusu. Bitkilerin iletim 
demetlerinde, bir ya da birkaç sıra meristematik hücre tabakasından oluşan, ikincil 
kalınlaşmayı ve enine büyümeyi sağlayan doku. 2. Kök ve gövdenin enine büyümesini 
sağlayan dokulardır.  
 Kampanulat: Çan şeklinde. Korollanın çan şeklinde olması.  
 
Kamplitrop: Kıvrık göbek bağı. Kıvrık tohum taslağı göbeği. Döllenme geçidi 
(mikrofil) ile yatakçık tabanını (kalaza) birbirine yaklaştıracak  şekilde kıvrılmış olan 
tohum taslağı. 
 Kanalikulat: Kanallı. Oyuklu.Boydan boya oyuklu. Genellikle petiol veya orta 
damar için kullanılır.   
 
 
 
 Kantitatif: Miktari sayım. Aranan maddenin miktarının bulunmasıyla ilgili 
 Kapiller: Birleştiren ince damar. Atar ve toplardamarı birleştiren ve dokuların 
içine yerleşmiş bulunan mikroskobik ve ince duvarlı damar. Hücrelerin çevresindeki 
interstisyel fibrozis erken kapiller hasar gelişimine bağlıdır.  
 
Kapitat: Başçıklı. Yoğun bir şekilde toplanarak başak meydana getirmiş yapı.  
Kapitulum: Kömeç, başçık. Sapsız çiçeklerin etlenmiş bir ana eksen üzerinde 
sık ve çok sayıda yerleşerek oluşturdukları salkımsı çiçek durumu. Bitkilerin birçoğunda 
çiçekler küçük silindir seklindeki kapitilum adı verilen başçıklarda toplanmıştır.  
 
 
 
Kapneik: Yükseltilmiş (yaklaşık %3) karbondioksit atmosferinde optimum 
gelişme gösteren. Kapnofilik.   
 
 
 
 
Kapneik inkübasyon: Yaklaşık %3 karbondioksit atmosferinde yapılan 
inkübasyon. Ayrıca bakınız; mum kavanozu.  
 
 
 
Kapsit: Virüs protein kılıfı. Virüslerin çekirdek asitlerinin dışında bulunan, tek 
tip yada birkaç tip proteinden oluşan kılıf.   
 
 
 
 
Kapsomer: Kılıf oluşturan. Virüslerde nükleik asidi saran, proteinden oluşmuş 
kapsidi meydana getiren ve tek bir gen ile kontrol edilen protein birimler. 
Karboksil grubu: -COOH. Bir karbon, iki oksijen ve bir molekül hidrojenden 
oluşan yapı. 
Karbonhidrat: Şekerler. Kimyasal bileşimi sadece  karbon (C), oksijen (O), ve 
hidrojen (H) olan ve genellikle hidrojen atom sayısı oksijen atom sayısının iki misli olan 
şekerler, nişasta, selüloz gibi bileşiklerin genel adı.  
 Karina: Omurgalı, sıtlı. Petal veya sepalin alt yada eksenden uzak yüzünde 
(abaksial) boydan boya bulunan çıkıntı. 

---

 Karnivor: Etobur. Et yiyen hayvan.etçil.   
 
 
 Karoten: Havuç renk maddesi. Tatlı patates ve yaprak sebzelerde bulunan 
sarı,turuncu veya kırmızı renk maddesi. Hayvan vücudunda A vitaminine dönüştürülür. 
Sebzelerinin renk maddelerini oluşturur. Yenildiğinde A vitamine dönüşür.  
 Karotenoid: Havuçsu.  Sarı, turuncu, kırmızı veya kahverengi olan; yağda 
çözünebilen, çoğunlukla fotosentez tepkimelerinde de görev alan, bitkilerin çiçek ve 
meyve kısımlarında bulunan pigment grubu. 
 
 Karpel: Tohum zarfları. Tohum taslaklarını ve özellikle tohumları örtmek için 
birkaç makrosporofilin kendi üzerlerine katlanarak ya da bir araya gelerek 
oluşturdukları tek ya da çok gözlü olabilen tohum zarfları.   
 
 Karpofor: Merikarp sapçığı. 
 Karyokinez:Çekirdek bölünmesi. Mitoz bölünmede çekirdek bölünmesidir. 
Örnek: Mitoz bölünmede çekirdeğin ikiye bölünmesi. 
 Karyopsis: Buğdaysı meyva, tohumsu meyve. Üst durumlu bir ovaryumdan 
gelişen ve tohum kabuğunun (testa) meyve kabuğundan (perikarp) ayrılmayacak bir 
şekilde birleştiği tek tohumlu açılmayan kuru bir meyve.   
 Karyotip: Kromozom tip. Bir bireydeki kromozom takımının sayı ve büyüklük 
bakımından özelliği. Örnek: Bir birey oluştuğunda eşit kromozomların anne ve babadan 
aktarılması 
 
 Kas 
tonusu: Kas kasılması. İskelet kaslarının, dinlenme durumundaki kasılı hali.
 
 
Katabolizma:  Yıkım olayları. Canlı hücre içinde karmaşık moleküllerin basit 
moleküllere parçalanmasına ve enerjinin açığa çıkmasına neden olan kimyasal 
reaksiyonlar. Örnek: Nişastanın glikozun parçalanması yada glikozun karbondioksit ve 
suya parçalanması.  
 Katalaz: Hidrojen peroksidin su ve oksijene ayrılmasını sağlayan enzim. 
 
Katalizör:  Dış  hızlandırıcı. Kimyasal tepkimeye katılmadan tepkimenin hızını 
artıran madde. 
 Katyon: + iyon. Pozitif yüklü iyon   
 
 
 Kaudat: Kuyruksu yapı. Yaprak ucunda uzunca, yumuşak ve kuyruğa benzer bir 
yapının bulunması.  
 Kaulesent: Gövdeli. Toprak yüzeyinin üstünde belirgin bir gövdesi bulunan. 
 
 
Kazein: Süt proteini. Sütte bulunan bir çeşit 
protein.    

---