Z nishanova, G. Alimova

yo‘nalganlik harxil —egoistik yo‘nalganlikdan tortib, individualistik, ijtimoiy yo‘nalganlikkacha bo‘lishi mumkin (albatta, ushbu yoshning imkonyatlari doirasida).


Bog‘cha yoshidayoq ba’zi bolalar xulq-atvorida yaratuvchanlik, ayrim bolalarda esa buzg‘unchilikka, iste’molchilikka bo‘lgan mayllar yorqin namoyon bo‘ladi. Tarbiyachi va ota-onalar bunday mayllami tez payqab olishi lozim. Chunki bu salbiy xususiyatlami o‘z vaqtida korrektsiya qilish, ijtimoiy jihatdan qadrlanadigan ehtiyoj va motivlami shakllantirish, har bir bola uchun o‘z-o‘zini namoyon etishga sharoit yaratish imkoniyatini beradi.

13.2. O ntogenezda em otsiyalar va hissiyotlar rivojlanishining umumiy qonuniyatlari

Bola faoliyati atrof olamni va o‘zini bilishi, kattalar va tengdoshlar bilan bo‘lgan munosabat jaiayonida xilma-xil emotsiya hamda hissiyotlami o‘zidan o‘tkazadi. U atrofda my berayotgan hamda o’zi qilayotgan naisalaiga muayyan munosabatda bo’ladi. Ana shu munosabat bolada ma’lum bir emotsiya va hissiyotlami tug‘diradi. Emotsiya va hissiyotlar ham voqelikni aks ettirishning o‘ziga xos shakli. U bolaning atrof olamga bo‘lgan munosabati, biror-bir ehtiyojning qondirilishi yoki qondirilmasligi tufayli vujudga keluvchi ichki kechinmalarida namoyon bo‘ladi.


Emotsiya va hissiyotlar rivojlanishining quyidagi umumiy yo‘nalishlarini ajiatib ko‘rsatish mumkin: bola hayotiy vaziyatining o‘zgarb.liiga bog‘liq ravishda emotsional holatlaming shakllanishi; emotsiyalar asosida oliy hissiyotlaming shaldlanishi; emotsiya va hissiyotlaming shaxsiy tuzilmalar orasida yangi tuzilma sifatida shakllanib borishi.


Emotsiya va hissiyotlaming ontogenezdagi rivoji muayyan o‘z qonunlariga ega:

1. 
   Dastlab, ontogenezda oddiy kechinmalarni ifodalovchi emotsiyalar paydo bo‘ladi. Bu kechinmalar tabiiy ehtiyojlaming qondirilishiga bog‘liq ravishda vujudga keladi (qondirilsa - ijobiy, qondirilmasa - salbiy emotsiyalar vujudga keladi). Bunday emotsiyalar hayvonlarda ham mavjud. Biroq boladagi eng oddiy emotsiyalami hayvonlardagi eng oddiy emotsiyalardan farqlash kerak. Chunki
   

www.ziyouz.com kutubxonasi