Z. Shamsiyeva Respublika ta’lim markazi bo‘lim boshlig‘i

1. Qog‘ozdan turli usullarda narsalar yasalgan. Ulardan
mosini toping hamda raqamlang.
2. Andazani qog‘ozga qanday joylashtirasiz?
A. Varaqning o‘rtasiga.
B. Chetiga va bir-biriga yaqinroq.
C. Kesish qulay bo‘lgan joyga.
D. Chetiga.
3. Yasamoqchi bo‘lgan buyumingizni tayyorlash uchun ba-
jariladigan ish tartibini yozing:
A. ____ chizma tuzish.
B. ____ qismlarni birlashtirish, yig‘ish.
C. ____ g‘oya.
D. ____ loyiha.
A. Ko‘rinadigan shaklning asosiy chizig‘ini.
B. Buklanadigan chiziqni.
C. Yelim bilan yopishtiriladigan joy.
D. Qirqiladigan joy.
5. Binolarni kim loyihalashtiradi?
A. Me’mor.
B. Dizayner.
C. Dasturchi.
D. Quruvchi.
6. Ota-onangizning kasblariga ta’rif yozing.
________________________________
Applikatsiya usulida 
yasalgan tasvir
Geometrik shakldan 
yasalgan tasvir
Qog‘ozni buklash orqali 
yasalgan tasvir
Mozaika usulida
yasalgan tasvir

---

44
Konstruktorning ko‘p turlari bor. Suratga diqqat bilan
qarang. Qaysi konstruktor sizga tanish? Konstruktor
qanday materialdan tayyorlanadi? Ulardan nima yasash 
mumkinligini ayting. 
“
Konstruktor
” so‘zi model yaratish, qu-
rish, muayyan tartibga solish va turli qism, ele-
mentlarni o‘zaro biriktirishni bildiradi
.
Siz sevib narsalar yasaydigan “
Lego
” kon-
struktori birinchi marta Daniyada 1932- yil-
da duradgor Ole Kirk Kristiansen o‘g‘li uchun
od diy yog‘och o‘yinchoq yasaganidan boshlan-
gan. LEGO nomi Daniya tilida “hayajonli o‘yin” 
degan ma’noni anglatadi. Keyinchalik Lego 
kompaniyasi tashkil etilib, har xil konstruktor 
o‘yinlari chiqarila boshlandi.
Konstruktor metall, plastmassa va yog‘och-
dan yasaladi. 

---

45
Uning qismlaridan turli xil modellar ya-
ratish mumkin. Barcha metall va plast - 
mas sa qismlari yassi, burchakli, yumaloq,
plitali halqalarga bo‘linadi.
Har qanday konstruktorda qism detallari-
ni bir-biriga mahkamlash uchun bolt, gayka
va vintlardan foydalaniladi.
Metall konstruktorlarda bolt olti qir-
rali yoki kvadrat boshchali o‘zak bo‘lib,
uning bir qismi gaykani burab qo‘yish uchun
rezbalangan bo‘ladi.
Gayka rezba ochilgan teshikli detallarni 
biriktirishga xizmat qiladi.
Rasmdagi har bir mahkamlagichning no-
mini ayting. Vint soat mili yo‘nalishi bo‘yicha 
buralib mahkamlanadi. Soat miliga qarama- 
qarshi tomonga buraganda bo‘shaydi.
Otvyortka va gaykali kalit burama mixlarni 
burab oladigan yoki mahkamlaydigan asbob 
hisoblanadi.

---

46
Ishni bajarish uchun o‘qituvchi ko‘rsatmasi bo‘yicha 
guruhlarga bo‘lining.
Ijodiy jarayon 
Mahsulotning konstruktiv tuzilishini ko‘rib chiqing. 
Ularning o‘ziga xos tomonlarini aniqlang. Takomil - 
lash tirish yo‘llarini muhokama qiling. O‘zingiz tayyorla-
moqchi bo‘lgan mahsulotingizni belgilab oling. Unga kerakli
qism larni tanlang.