Zamonaviy dasturlash texnologiyalari. Ob’yektga yo’naltirilgan dasturlash tillari. Borland C++ Builder 6 integrallashgan sohasi

, 
f
 (
float
)
va 
L
, 
l
 (
long
) 
sufikslariniko’rsatish mumkin.Masalan,3.14F,2E+6L(
long 
double
toifasiga tegishli). 
Mantiqiy toifa. 
Mantiqiy toifadagi kattaliklar 
true
va 
false
qiymatlarini qabul 
qiladilar. Ular arifmetik amallarda ishtrok etishi mumkin. Bu kattaliklarni butun toifaga o’girganda 
mos ravishda 
true-
1 ga 
false-
0 ga tenglashtiriladi.
Belgili (simvolli) toifa. 
C++ tilida3 ta simvolli toifa belgilangan: 
char
, 
signed char
и 
unsigned char
. Har bir simvolga xotirada faqat 1 bayt joy ajratiladi: 
sizeof(char) = sizeof(signed char) = sizeof(unsigned char) = 1 
Quyidagi jadvalda C++ da ishlatiladigan toifalar ro’yxati va ularning qiymat diapazonlari 
keltirilgan(3-jadval).
3-jadval. 
Toifa
Qiymatlar diapazoni
O’lchami 
(bayt)
bool
true
va 
false
1
signed char
-128 … 127
1
unsigned char
0 … 255
1
signed short 
int
-32 768 … 32 767
2
unsigned 
short int
0 … 65 535
2

---

signed int
-2 147 483 648 … 2 147 483 
647
4
unsigned int
0 … 4 294 967 295
4
signed long 
int
-2 147 483 648 … 2 147 483 
647
4
unsigned long 
int
0 … 4 294 967 295
4
float
3.4e-38 … 3.4e+38
4
double
1.7e-308 … 1.7e+308
8
long double
3.4e-4932 … 3.4e+4932
10
 
Standart matematik funksiyalar 
 
Dasturlarda buyruqlar tarkibida turli ko’rinishdagi standart funksiyalardan foydalanish 
mumkin. Matematik funksiyalar arifmetik amallarda ishlatiladi. Quyidagi jadvalda standart 
matematik funktsiyalar keltitrilgan (4-jadval)
4-jadval 
Funktsiya 
Ifodalanishi 
Funktsiya 
Ifodalanishi 
Sin x 
sin(x) 
x
sqrt(x); pow(x,1/2.) 
Cos x 
cos(x) 
x
abs(x) ёки fabs(x) 
Tg x 
tan(x) 
Arctan x 
atan(x)
e
x
exp(x) 
Arcsin x 
asin(x) ? 
Ln x 
log(x) 
Arccos x 
acos(x) ? 
Lg x 
log10(x) 
3
2
x
pow(x,2/3.) 
x
a
pow(x,a) 
Log
2
x 
log(x)/log(2) 
Masalan,
a
ac
b
b
2
4
2



→ (-b+sqrt(b*b-4*a*c)/(2*a); 
yoki 
(-b+pow(b*b-4*a*c,1/2.)/(2*a); 
e 
sin x
+ tg
2
(x+3) → exp(sin(x)) + pow(tan(x+3),2);
k=(m*5)+((7 % n) / (9+x)); 
Quyida keltirilgan funktsiyalar ma’lumotlar toifasini o’zgartirish(o’girish) vazifasini 
bajaradi (5-jadval): 5-jadval 
Funktsiyaning C++dagi ifodasi 
Funktsiyaning vazifasi 
CHR(N)
INTTOSTR(K)
FLOATTOSTR (N)
FLOATTOSTR(N, F, K,M) 
STRTOINT (S)
STRTOFLOAT (S) 
ROUND (N) 
TRUNC (N) 
FRAC(N) 
INT (N)
Kodi n(butun son) ga teng simvolni aniqlash
Butun k sonini satrga o’tkazish
Haqiqiy n sonini satrga o’tkazish Haqiqiy n 
sonini satrga
o’tkazish,bunda:f - format;k - aniqlik; m - kasr 
qismidagi raqamlar soni 
S Satrni butun songa o’tkazish 
S Satrni haqiqiy songa o’tkazish 
Haqiqiy sonni yaxlitlash 
Haqiqiy son kasr qismini olib tashlash 
Kasrli sonning kasr qismi
Kasr sonning butun qismi 

---