Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
29-chizma. 
Investitsion faoliyat. 
 [131]. 
Investor investitsion faoliyatni amalga oshirishda 
sarflanayotgan mablag‘larni qaytishi va unga nisbatan olinadigan 
daromad muhim hisoblanadi. Bu esa investor uchun yaratilgan 
Investitsion siyosat – 
investitsiya subyektlari huquqlari va 
imtiyozlarini kafolatlash 
Investitsion faoliyat
Investitsion faoli-
yat subyekt-lari 
Investitsion 
faoliyat obyekt-
lari 
Investitsiya re-
surslari
Investitsiya qo‘yiladigan 
sohalar 
davlat; 
huquqiy va jis-
moniy shaxslar; 
chet el huquqiy 
va jismoniy shaxs-
lari; 
boshqa subyek-
t
лар
naqd pullar 
hisobvaraqdagi omonat qim-
matli qog‘ozlar 
harakatdagi va ko’chmas mulk 
bilim va tajribalar 
erga va boshqa tabiiy re-
surslarga egalik qilish va 
foydalanish 
chet el kredit va investi-tsiya 
mablag’lari 
budjet mablag’lari 
budjetdan tashqari fond mab-
lag‘lari 
ishlab chiqarish 
sohasi (sanoat, 
qishloq xo‘jaligi, 
uy-joy qurilish)
noishlab chiqar-
ish (savdo, vosi-
tachilik, xizmat 
ko‘rsatish) 
ijtimoiy soha 
(fan, maorif, ta’lim 
va h.k.) 
boshqa sohalar 
(nou-xau va 
boshqa) 
Investitsion iqlim-inves-
titsiyalash uchun qulay
shart-sharoitlar 
Investitsion jarayon – investitsion faoliyat subyektlari
ta’sirida investitsiya resurslarini investitsiya qo‘yiladigan so-
halarda o‘zgarishi 
jamg‘armalar 
qo
‘
yilmalar 
kapital mulk 
iqtisodiy samara 
I bosqich 
II bosqich 
III bosqich 
IV bosqich 

---

221
sharoitlarga bog‘liq. Ushbu sharoitlarning umumlashgan majmuyini 
investitsion iqlim deb yuritiladi. 
Investitsion iqlim
juda keng tushuncha bo‘lib, u xususiy 
investorlarga nisbatan, mahalliy xo‘jalik subyekti sifatida faoliyat 
yuritayotgan investorlarga nisbatan (mikrodarajada) yoki chet el 
investorlariga (makrodarajada) nisbatan farqlab qo‘llaniladi. Investitsion 
iqlim investorning samarali faoliyat yuritishi uchun ma’lum omillarning 
umumlashgan yig‘indisidan tashkil topadi. Investitsion iqlimga ta’sir 
etuvchi omillarni ijobiy va salbiy ta’siriga ko‘ra guruhlash mumkin (30 - 
chizma). 
Chet el investitsiyasini jalb qilishda investitsion iqlimning ijobiy 
bo‘lishi juda ham muhim. Shu bois: 
mamlakatning hududiy va tarmoq tizimini takomillashtirish 
nuqtayi nazardan investitsiyalashga ta’sir etuvchi omillarni muvofiq-
lashtirgan holda qulay investitsion muhitni yaratish; 
chet el investitsiyasini jalb etuvchi xo‘jalik subyektlarida mulk 
qiymatidan to‘lanadigan imtiyozli soliq stavkasini o‘rnatish orqali 
ularning mol-mulkini qisqa muddatda qayta baholashga qiziqtirish; 
chet el investitsiyasini jalb etuvchi hamda shu asosda tovar 
eksporti qilishni ko‘paytiruvchi korxonalar uchun imtiyozlarni 
kengaytirish; 
investitsion loyihalarni iqtisodiyotni makro va mikro darajasidagi 
ehtiyoj va imkoniyatlarni hisobga olib ishlab chiqish asosida xalqaro 
moliya muassasalarini Respublikamizda ochgan kredit liniyalarini to‘la-
to‘kis foydalanishni ta’minlash; 
mahalliy «mas’ul» muassasalarning chet el investitsiyalarini 
hududlarga jalb qilishdagi faolligini oshirish; 
chet el investitsiyalarini tez qaror qabul qilishlari uchun hisob va 
hisobot tizimi samaradorligini oshirish kabi qo‘shimcha tadbirlarni 
amalga oshirish zarur. 
Bugungi bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonalarning investitsion 
faoliyatini amalga oshirish uchun sarflanayotgan mablag‘larni 
moliyalashtirish manbalari muhim hisoblangani uchun ushbu manbalar 
hisobidan erishiladigan moliyaviy natijalarga nisbatan samaradorlikni 
baholash maqsadga muvofiq. Ya’ni korxona xususiy sarmoyasi va tashqi 
sarmoya hisobidan erishiladigan samaradorlikni hisoblash zarur. Ushbu 
samaradorlikning o‘zgarishiga (o‘sishi yoki kamayishiga) uchta omil: 
moddiy, moliyaviy va mehnat resurslari (xarajatlar) ta’siri muhim 

---

222
hisoblanadi.