Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

Kooperativning uyushma shaklidagi a‟zosi 
-
dividend olish uchun pay badallari kiritadigan, lekin qonunda ko‗zda tutilgan 
holatlardan tashqari ovoz berish huquqiga ega bo‗lmagan jismoniy va yuridik 
shaxs.
Kooperativning asosiy a‘zolari yoshi bo‗yicha yoki salomatligi tufayli 
pensiyaga chiqishi, kooperativdan tashqarida saylanadigan lavozimga o‗tganda 
harbiy xizmatda bo‗lishi va boshqa kooperativ nizomida ko‗zda tutilgan 
holatlarga ko‗ra, o‗z a‘zoliklarini uyushma asosiga qayta rasmiylashtirishi 
mumkin.
Pay badallarining uchta turi mavjud: kooperativning asosiy a‘zolari uchun 
majburiy va qo‗shimcha hamda kooperatsiyaning uyushma a‘zolari uchun pay 
badallari. Majburiy pay badali kooperativ a‘zolar tomonidan majburiy to‗lanadi. 
Uyushma a‘zolarining pay badali o‗lchami uyushma a‘zo bilan tuzilgan 
shartnomaning kuzatuv kengashi tomonidan tasdiqlangan nizomga mos ravishda 
aniqlanadi.
Kooperativ faoliyatida ishtirok etgani uchun, uning a‘zolari daromadlarning 
turli xilini oladilar: kooperativ to‗lovlar, dividendlar va ish haqi.
Kooperativ to„lovlar 
- kooperativning asosiy a‘zolari orasida ularning 
kooperativdagi shaxsiy mehnat qatnashuvi va uning faoliyatida ishtirokiga ko‗ra 
taqsimlanadigan daromadning bir qismi. 
Dividendlar 
- asosiy a‘zolarning qo‗shimcha paylari va kooperativning 
uyushma a‘zolari paylari bo‗yicha to‗lanadigan kooperativ daromadining bir 
qismi.
Faoliyatlarini amalga oshirish uchun kooperativ ishchilar kooperativning 
a‘zosi bo‗lmagan va ma‘lum mutaxassislik, kasb yoki lavozimga mehnat 
shartnomasi (kontrakt) bo‗yicha shaxslarni yollash huquqiga ega. Iste‘molchilar 
kooperativlari o‗z a‘zolari orasidan ham ishchilar yollashi mumkin.
Qishloq xo‗jaligi kooperativlari ishlab chiqarish va iste‘molchilik shaklida 
tuzilishi mumkin. 

---

47