Ózbekstan mámleketlik kórkem óner hám mádeniyat instituti nókis filiali

KÓRKEM ONER TEORIYASI
Kórkem ónershunasliq - keń mániste kórkem ónerdi úyrenetuǵın sociallıq pánler kompleksi; ulıwma alǵanda jámiettiiń kórkem mádeniyatın tolıq halda hám kórkem ónerdiń bólek túrleri, olardıń payda bolıwı hám rawajlanıw nizamlıqları, ayriqshalıǵı hám haqıyqatlıqqa munasábeti, social sananıń tariyxdagi roli, socialliq ómir hám mádeniyat basqa processler menen baylanısı, shıǵarmanıń mazmun hám forma menen baylanıslı barlıq máseleleri jıyındısın úyrenedi. kórkem ónershunasliq páni ádebiyattanıw ilimi, muyeshashunoslik, teatrshunoslik, kinoshunoslik, sonıń menen birge, tar hám eń kóp qollanılatuǵın mánistegi kórkem ónershunasliq , yaǵnıy elegant (plastik) yamasa keńislikdegi kórkem ónerler esaplanǵan arxitektorlıq, reń-suwret, músinshilik, grafika, ámeliy kórkem óner, bezew kórkem óneri sıyaqlılardı da óz ishine aladı. Atap aytqanda, suwretleytuǵın kórkem óner, arxitektorlıq, ámeliy bezew kórkem óneriniń kóp tárepleri hám dizaynni arnawlı úyrenedi. Plastik kórkem ónerler sheńberinde Sning kórkem óner teoriyası, kórkem óner tariyxı hám kórkem sın pikir sıyaqlı túrleri bar. Olar óz-ara ajıralmas baylanısda bolıp, hár biri óziniń arnawlı wazıypasına iye. Kórkem óner teoriyasi elegant kórkem ónerge salıstırǵanda ideologik mazmun, kórkem forma, usıl, ańlatpa quralları, kórkem ónerdiń tur hám janrlariga tán arnawlı qásiyetleri hám basqa máselelerdi olardıń óz-ara baylanısında úyrenedi; sonıń menen birge, ulıwma nizamlıqlardı, kórkem óner rawajlanıwınıń ob'yektiv logikası, onıń jámiyet menen munasábeti, jámáát hám shaxsqa salıstırǵanda tásirin kórip shıǵadı. Kórkem óner tariyxı bolsa kórkem ónerdiń ulıwma rawajlanıwı (" umumsan'at tariyxı") ni qandayda bir mámleket yamasa bólek dáwirde úyrenedi hám izertlew etedi, kórkem ónerdiń qandayda bir tur yamasa janri, aǵımı, baǵdarı rawajlanıwın, ayırım súwretshiniń dóretiwshilik usılın analiz etedi. Kórkem sın pikir zamanagóy kórkem turmıstı analiz etedi, onıń baǵdarı, tur hám janrlarini, ayırım kórkem óner ustalarınıń ijodi hám olardıń bólek shıǵarmaların tekseredi hám bahalaydı ; kórkem óner hádiyselerin turmıs jáne social dáwir idealı menen salıstırıwlaydı. Usılar tiykarında kórkem oner teoriyaning tiykarǵı tarawları hám kórkem ádebiyatqa baylanıslı janrlari belgilenedi: teoriyalıq qollanba, súwretshiler ushın qóllanba, teoriyalıq hám tariyxıy, ulıwma hám arnawlı (monografiya ) izertlewler, maqala hám sóylewler, sın kózqarastan ulıwmalasqanlar usılar gápinen. kórkem ónershunasliq jámiyetshunoslik hám qatar anıq pánler usılınan paydalanadı ; sonıń menen birge, kórkem dóretiwshilik izertlew ob'yekti bolǵanlıǵı sebepli onı estetik bahalaw, muayayn dáwir usılı yamasa kórkem ónershunosning sol processler menen baylanıslı individual diydi haqqında oy-pikir júrgizedi. Sning ilimiy jumısı keń hám xilmaxil: úyrenilip atırǵan tarawdıń boyınsha anıq dálillerdi toplaw, olardı hár tárepleme úyreniw hám ulıwmalastırıw ; kórkem óner esteliklerin ekspediciyalar járdeminde ashıw, remontlaw túrleri; esteliklerdi aniklash, dizimge alıw hám tártipke salıw ; súwretshi jáne onıń dóretpeleri haqqında maǵlıwmat toplaw, ilimiy muzeyler katalogın dúziw, ómirbayanshiik hám basqa málimlemeler jaratıw, súwretshiler kórkem ádebiyatqa baylanıslı miyrasları (estelik, xat, makrlalar hám basqalar ) ni jarıyalaw sıyaqlılar kiredi. Sning social áhmiyeti onıń juwmaq hám juwmaqlarınıń ilimiy áhmiyeti menen birge kórkem ónerdi ǵalabalastırıw hám tashviq qılıw (ilimiy kópshilikke arnalǵan ádebiyatlar, lekciya, ekskursiyalar uyushtirish), keń kıtapxanlardı kórkem óner shıǵarmasına tartıw jáne onı túsindiriwi menen belgilenedi. kórkem ónershunasliq zamanagóy estetik principler kóleminde hám kórkem miyraslar salasında ol yamasa bul bahalaw sistemasın belgilewi menen óz dáwiriniń dóretiwshilik procesine tereń tásir kórsetedi.
“Kórkem óner teoriyası hám tariyxı” kafedrasında 2005 jıldan baslap, “Kórkem ónershunoslik” (xoreografiya boyınsha ) bakalavriat baǵdarı tashkil etilgen.
Dáslepki bar kafedranı joqarı oqıw orınları daǵı kóp jıllıq stajǵa iye bolǵan maman pedagog, sonıń menen birge, úlken shólkemlestiriwshilik ilmiy tájriybesine iye, kórkem ónershunoslik kandidati, dotsent - etakchi muzıkashunos, Ózbekstan kompozitorlar awqamı aǵzası Nurımova Naila Perdeevna basqargan.
Kafedra oqıtıwshılar quramı ilimiy jumısda joqarı dárejeli qánigeleri, tikkeley, teatr, xoreografiya kórkem óneri menen tuwrıdan-tuwrı baylanıslı bolǵan kórkem ónershunoslik pánleri kandidati, dotsent Oqilov N. A., kórkem ónershunoslik pánleri kandidati, dotsent Xamraeva G. R., kórkem ónershunoslik pánleri doktorı, professor Tolıqxo'jaeva M. T., kórkem ónershunoslik pánleri kandidati, dotsent Musaeva D. A., kórkem ónershunos Levina E. I. sıyaqlılar atı menen baylanıslı.
Kafedranıń oqıw iskerligi eki jónelisti - kórkem ónershunoslik hám xoreografiyani qamtıp alǵan.
Milliy oyın hám balet kórkem óneri tariyxı hám teoriyası salasında izertlewler aparıw kafedra ilimiy izertlewleriniń ulıwma teması dep esaplanadı. Xoreografik Joqarı Tálim Sarayları ushın “Ózbek xoreografiya tariyxı” oqıw qóllanba baspadan shıǵarılıp atır, “Muzıka tariyxı” qollanbası islenip atır, “Muzıka teoriyası hám muzıkalıq dóretpeler analizi” páninen metodikalıq usınıs hám metodikalıq qóllanba islep shigılıp atır.
Hár jılı kafedra oqıtıwshıları óz lekciyaları menen Xalıq aralıq hám Respublika ilimiy - teoriyalıq konferensiyalarında, sonıń menen birge, Respublikada baspadan shıǵarılatuǵın ilimiy jurnallar hám jıynaqlarda ózleriniń ilimiy jumısları menen aktiv qatnasmoqdalar.
Kafedranıń etakchi ilimpazları ministrler Mákemesiniń Pán hám texnika Mámleket komiteti tárepinen daǵaza qılınıp atırǵan grantlar tańlawında da qatnasmoqdalar. Bular “Ózbek teatrida Batıs evropa klassikasi máseleleri integraciyasi” dep atalǵan 3 jıllıq fundamental joybar. Joybardıń ilimiy basshısı kórkem ónershunoslik pánleri doktorı I. A. Muxtarov; “Ózbekstan balalar teatri” dep atalǵan 2 jıllıq ámeliy joybar. Joybardıń ilimiy basshısı kórkem ónershunoslik pánleri kandidati T. I. Yuldashev; “Ózbek raqsi: keshe hám búgin Házirgi kúnde X. X. Xamrayeva baslıqlıǵında “Ózbek milliy oyın kórkem ónerin targ'ib etiwge bagishlangan veb-sayt hám multimediya ónimleri kompleksin jaratıw” dep atalǵan 2 jıllıq ámeliy joybar doyirasida ilimiy-izertlew jumısları alıp barılmaqta.
Oqıw processinde studentlerimizni óz ústinde ózbetinshe isley alıwı hám olardıń ilimiy pikirlewin qáliplestiriw itibar qaratılıp atır. Hár jılı ótkeriletuǵın Joqarı oqıw jurtı hám joqarı oqıw jurtlararo hám de Respublika miqiyosida ótkerilip atırǵan ilimiy konferensiyalarda óz ilimiy maqalaları menen de qatnasmoqdalar. Bunnan tısqarı Ózbekstan pánler akademiyası ıqtıyarındaǵı Kórkem ónershunoslik institutı menen sheriklikte bolıp ótken ilimiy seminarda ózleriniń ilimiy jumısları menen qatnasuvni shólkemlestiriwdi. SHu jóneliste studentlerimizning ilimiy maqalaları ulıwma kolemi 150 ge jaqın jumıslar.
Intalı studentlerimizni xoshametlew, olardı izertlewlerinde maman járdem beriw, óz fiklarini erkin kórsetip beriw, ilimiy ánjumanlarda, davra sáwbetlerinde ózlerin izertlewleri balan biymálel pikir almasınıw hám baylanısde bolıw maqsetinde kafedramızda Intalı studentler ilimiy to'garagi islengen
“Kórkem óner teoriyası hám tariyxı” kafedrasınıń ilimiy-teoriyalıq hám ilimiy-ámeliy xamkorlik xızmetleri
Kórkem ónershunoslik ilimiy izertlew institute Ózbekstan mámleket kórkem óner hám mádeniyat institutı Tashkent mámleket milliy oyın hám xoreografiya joqarı mektep qasındaǵı “Xoreografiya koledji”
Respublika Estrada - cirk kolledji
Tashkent Mádeniyat kolledji
A. Navaiy atındaǵı Mámleket Akademikalıq Úlken Teatri
Ornıqlıiy atındaǵı Tashkent mámleket muzıkalı drama teatri
M. Turaqlıboeva atındaǵı “Ózbek raqs” Milliy oyın birlespesi. Búgingi kúnde bakalavr dárejesinde xoreografiya sistemasında bilim alıwdı rawajlandırıw kompleks wazıypasına kiredi, xoreografiya kórkem óneri hám kórkem ónershunoslik (raqsshunoslik) baǵdarlarında OTM dıń keyingi tuzulishi (magistratura ) ga ilimiy tiykarlanǵan miyrasxorlıq tayarlaw islep shıǵıldı. Házirgi kúnde kafedrada filologiya pánleri kandidati, professor N. Q. Kasimov, kórkem ónershunoslik pánleri kandidatleri - dotsentler T. I. Yuldashev, P. I. Tashkenbaev, filologiya pánleri kandidati X. X. Hamrayeva, dotsent SH. KÓRKEM ÓNERSHUNASLIQ Hamidova, Ózbekstanda xızmet kórsetken artist F. Sawaplıova, dotsentler N. A. Alimdjanova hám SH. v. Umarov, oqıtıwshılar M. A. Muhamedova, I. M. Imankulova, L. I. Násipulina, v. E. Ablyaeva, Ye. A. Kari-Yakubova, D. Dosjanovalar iskerlik aparıwıp atır. Orındoshlik tiykarında kafedrada kórkem ónershunoslik pánleri doktorlari, professorleri M. T. Tolıqxo'jaeva, E. A. Muxtarov, kórkem ónershunoslik pánleri kandidati M. v. Axmetjanova, iskerlik kórsetip kelisip atır. Sońǵı jıllarda kafedranıń jetekshi professor -oqıtıwshıları kórkem óner teoriyası, teatr tariyxı, muzıka teoriyası hám tariyxı, xoreografiya boyınsha kórkem ónershunoslik qánigeligi, baletshunoslik pánlerine tiyisli orıs tilindegi dereklerdi ózbek tiline awdarmalawǵan. Olar tiykarında oqıw ádebiyatlardıń jańa áwladın jaratıw ústinde jumıs alıp barılmaqta.