Ziyonet doc

XIX ASR OXIRI - XX ASR TARIX FALSAFASI 
REJA 
1.
O.Shpengler “Yevropaning botishi (tugashi)”. 
2.
Tarixning ekzistentsional falsafasi. M.Xaydegger va X.G.Gadamerning 
ekzistentsional germenevtikasi. 
Osvald Shpengler 1880 yilning 29 mayida Gori yaqinidagi mo’jazgina 
Blankerburg shahrida tug’iladi. 1887 yilda Shpingler oilasi zost shahriga ko’chib 
o’tishadi. Shpengler bu erda gimnaziyaga o’qishga kiradi. U yillar o’tgach yana 
Goriga ko’chib o’tishadi. Shpengler Latinadagi o’quv bilim yurtida o’qiydi. Bu 
o’quv bilim yurti o’z asoschisi ilohiyotchi, pedagog Avgust German Farnke 
nomida edi. Bu erda qadimiy tillar chuqur o’rgatilar edi. O. Shpengler nemis 
faylasufi va XX asr tarix falsafasi kontseptsiyasining namoyandasi hisoblanadi. 
1904 yilda Shpengler Garida “Geraklit falsafasining metafizik g’oyasi” mavzusida 
imtixon topshirib, gimnaziyada tabbiy fanlardan, matematika, tarix va nemis 
tilidan dars berish huquqiga ega bo’ldi. 1908 yildan 1911 yilgacha Gamburgdagi 
Genrix Gerts gimnaziyasida dars beradi keyinchalik u bu ishni tashlab yozuvchilik 
bilan shug’illanadi. 
Shpengler keyinchalik Myunxenga ko’chib borib, u erda hech kim bilan 
muloqotga kirishmay “Evrpoaning so’nishi nomli mashxur asarining qoralama 
variantini yozadi.nihoyat bu kitobning birinchi jildi 1918 yilda nashr qilindi va u 
muallifga shon – shuhrat keltiradi. 1919 yilda “Prusschilikva sotsializm” nomli 
uncha katta bo’lmagan asarini yozadi. 1922 yilda esa, “Yevropaning so’nishi 
asarining ikkinchi jildinashrdan chiqadi. 
1925 yilda Shpengler siyosatdan qatiy ravishda uzoqlashadi. U o’z diqqatini 
ilmiy faoliyatga qaratadi. Shpengler falsafaning metafizik masalalari to’g’risida 
yakunlanmagan qisqa asarlar yozadi. Shu bilan bir qatorda Shpengler etnologiya, 
masalalari bilan ham shug’illandi. Bu faoliyat uni dunyoning yangi tarixini ishlab 
chiqishga olib keladi. Uning bu g’oyasi bir necha maqolalarida o’z aksini topadi: 
“Amerika madaniyati”, “Falak gardishi va uning dunyo tarixidagi axamiyati”, 
“Xristianlikning ikkinchi ming yilligida dunyo tarixi masalalariga oid lavxalarda 
bu maqolalar birlamchi savollarda nomli to’plamda nashr qilinadi.