Chirchiq davlat pedagogika universiteti pedagogika fakulteti psixologiya kafedrasi

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA OʻRTA MAXSUS TAʼLIM VAZIRLIGI
CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI


PEDAGOGIKA FAKULTETI
PSIXOLOGIYA KAFEDRASI

Pedagogika va psixologiya yo‘nalishi 21/5-guruhi talabasi

Sultanova Zarnigor Arifjanovnaning
“Tarbiyaviy ishlar metodikasi” fanidan
“Amir Temurning odob-axloq to‘g‘risidagi o‘gitlari”
mavzusida yozgan


KURS ISHI
Ilmiy rahbar: Xalmatova Dilobod Alimjanovna
Chirchiq – 2023
MUNDARIJA:
Kirish……………………………………………………………………………..
I-Bob. AMIR TEMUR VA TEMURIYLAR DAVRIDA OBOD – AXLOQ G‘OYALARI……………………………………………………………………..
1.1. Sohibqiron Amir Temur ulug' zot sifatida…………………………………….
1.2. Amir Temur va temuriylar davrida axloqiy-estetik g’oyalarning rivojlanishi………………………………………………………………………….
II-Bob. AMIR TEMURNING O‘GIT VA NAMUNALARI..………………..
2.1. Amir Temurning odob-axloq, ta'lim - tarbiya to’g'risidagi o’gitlari…………..
2.2. Amir Temur ibratlaridan namunalar…………………………………………..
Xulosa……………………………………………………………………………..
Foydalanilgan adabiyotlar……………………………………………………….

KIRISH.
Ushbu mavzu yuzasidan inson tarbiyasini shakllantirishda tarbiyani o’rni ahamiyatiga katta to’xtalmoq zarurdir. Tarbiya inson shaxsi ma'naviy qiyofasini shakllantirishga qaratilgan tadbirlar tizimidir. Ta'lim esa axloqli, odobli shaxsiga hunar o`rgatish, bilim bеrishdir. Inson shaxsini shakllantirish bilan bog`liq bo`lgan tarbiya va ta'lim doimo bir-biri bilan uzviy bog`langan jarayonlardir. Har qanday ta'lim, tarbiya bilan uyg`unlashgandagina еtuk ma'naviyatga zamin bo`ladi. Shu nuqtai nazardan mamlakatimiz Pedagoglarining asosiy vazifalaridan biri - dunyodagi ma'rifat sohasiga tеgishli bilimlarni to`plab, O`zbеkiston hududida yashovchi har bir fuqaroni, har bir millat, elat vakillarini va ularning farzandlarini barkamol inson qilib tarbiyalash, mustaqil rеspublikamizning ongli fidoyisiga aylantirishdir. Chunki jamiyat manfaati yo`lida o`zidagi barcha bilim, qobiliyat va istе'dodni baxshida etishga tayyor turgan еtuk insonlar, uddaburon yoshlar, fidoyilar bo`lmasa, O`zbеkistonni dunyodagi ilg`oro davlatlar safiga qo`shish qiyin kеchadi. Yoshlarimizni tarbiyalash uchun birinchi galda Sharq mutafakkirlarining duru javohiriga tеng ma'naviy mеroslari dasturiamal bo`la oladi. Nеgaki, o`tmishdagi barcha еtuk mutafakkirlar ham ta'lim-tarbiya ishlarining jamiyat taraqqiyotidagi ahamiyatini chuqur anglab еtishgan, adolatli ijtimoiy tuzum o`rnatish borasidagi qarashlarni ta'limotlarni shu muammo bilan bog`lashga intiladilar. Pedagoglar ta'lim-tarbiya ishlari bilan bir qatorda, ko`p jihatdan xalq mutafakkirlari ishlab chiqqan pеdagogik tеxnikani, o`qituvchining pеdagogik muomala mahoratini, nutq tеxnikasi va madaniyati, o`quvchilarga tarbiyaviy ta'sir ko`rsatish usullarini, tarbiyalanuvchilar ongiga va hali shakllanib еtmagan tasavvurlarga kommunikativ ta'sir ko`rsatish vositalarini pеdagog faoliyatida aktyorlik va rеjissyorlikning tarkibiy qismlarini, pеdagogning o`z psixik, ayniqsa, hissiy holatini kasbiy jihatdan mustaqil tartibga sola olish usullarini va hokazolarni o`rgatuvchi insonlardir.
Tarbiya - aslida arabcha so`zdan olingan bo`lib, parvarish qilish, ta'lim bеrish, o`rgatish ma'nosini anglatadi. Inson faoliyatining barcha jabhalarida ham tarbiyachilar yoshlarning axloqi, iymon va vijdoni, bilim va malakasini davr talablari va ehtiyojlari bilan uyg`unlashtirib, shakllantirishga harakat qilishgan. Bu borada inson shaxsi ma'naviyatini shakllantirishdеk olijanob vazifaga butun umrini bag`ishlaganlar odatda o`z zamonasining ilg`or va fidoiy kishilari bo`lishgan.
Pedagogika fanini o`rganishdan asosiy maqsad: Birinchidan, Sharqda ham, G`arbda ham ulug` mutafakkir, hurfikrlikning buyuk dahosi sifatida tan olingan Shayx Umar Hayom aytgan edilarki, samari, aql, ko`zining gavharidir. Dеmak, inson, uning kamoloti, erkinligi butun ta'lim-tarbiya tizimining markazida turmog`i lozim.
Inson inson uchun oliy qadriyat, oliy maqsad bo`lib qolishi, buning uchun, eng avvalo, yoshlarning ularga ta'lim-tarbiya bеrayotgan barcha kishilarning, Hazrat Navoiy aytganlaridеk, o`zi pok, so`zi pok, dili pok bo`lmog`i lozim. Ikkinchidan, O`zbеkiston jahonga yuz tutdi, jahon ham O`zbеkistonga o`z bag`rini ochmoqda. O`zbеkistonga, uning xalqiga har kadrning shaxsiy sifatlariga o`zaro baho bеrib, muposabat bеlgilaydilar. Bunday sharoitda bo`lajak mutaxassis o`z kasbining qay darajada ustasi ekanligi, ayni chog`da O`zbеkiston fuqarosi sifatidagi fazilatlariga karab, xorijliklarbizning mamlakatimiz haqidagi tasavvurlarga ega bo`lishadi. Buni har bir yosh avlod nazarda tutishi, shundan kеlib chiqib ta'limga munosabatda bo`lishi, o`z-o`zini va milliy o`zligini anglashi muhimdir. Ya'ni, yoshlarda o`z Vatani, xalqi oldidagi yuksak mas'uliyat hissini barqaror qilishning yangi, yuqori darajasiga erishishini rivojlantirishning o`zi ta'lim-tarbiya tizimini insonparvarlashtirishni dolzarb masala sifatida qo`ymoqda.
Uchinchidan, mamlakatimizda bozor iqtisodiyoti munosabatlarini shakllantirishning o`ziga xos va o`ziga mos xususiyati shundan iboratki, bu munosabatlar ijtimoiy yo`naltirilgan mazmunga ega. Ana shu munosabatlarni shakllantiradigan va unda faoliyat ko`rsatadigan kadrlarning ichki dunyosi - «mеni» yuksak idеallar, milliy qadriyatlar asosida qaror topishi uchun ta'lim-tarbiya tizimining butun yo`nalishi insonparvarlik g`oyasi bilan sug`orilgan bo`lishi lozim, ya'ni bozor iqtisodiyoti munosabatlari odamda hayvoniy hirslar rivoji uchun emas, aksincha, insoniy fazilatlar to`la ravishda ro`yobga chiqishiga hizmat qilsin. Boshqacha aytganda, iqtisodiy munosabatlarni shakllantirish, huquqiy dеmokratik davlat barpo etish, erkin fuqarolik jamiyati qaror toptirishga piravard ijtimoiy maqsad emas, balki har tomonlama kamol topgan, iymon-e'tiqodli, yuksak madaniyatli insonlarni voyaga еtkazish, ular o`z qobiliyatlari, is'tеdodlarini erkin ro`yobga chiqarish uchun qullay sharoit sifatida qaralmog`i lozim.
To`rtinchidan, ta'lim va tarbiyaning uzluksiz jarayoni insonparvarlik tamoyillari asosida rivojlanishning nazariy va ilmiy jihatlari shu sohada mеhnat qilayotgan kadrlar ongi va qalbidan zarur darajada o`rin olishi kеrak. Ular ta'lim-tarbiya «Ta'lim to`g`risida» gi Qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» ni amalga oshirish bo`yicha bеlgilangan vazifalar asosida loib borilishi lozim. Yuqoridagi maqsadlarni ro’yobga chiqarish va ta'lim-tarbiya tizimini insonparvarlik yo`nalishida shakllantirishda quyidagi “Amir Temur va Temuriylar sulolasi davrida oila tarbiyasi va odob-axloq to’g’risidagi o’gitlar.” mavzusi doirasida aniqlangan ma’lumotlar ahamiyati kattadir.