Maktabda boshlang’ich sinf o’quvchilarni tejamkorlik ruhida tarbiyalash har bir darsning nazariy asosi hisoblanadi

10 nafar boshlang’ich sinf o’qituvchilari bilan o’tkazgan suhbatlarimiz va olib borgan ilmiy kuzatuvlar natijasi shuni ko’rsatdiki, bola birinchi sinfga qabul bo’lgan kundan e`tiboran yuqorida ko’rib chiqilgan itoatkorlik elementlari u yoki bu mazmunda o’quvchi ongiga singdirilib borilar ekan.Bundan keyingi tajribalarmiz dars va darsdan tashqari ishlarmiz haqida.

2001 yilda Q.Abdullaeva, M.YUusupova, M.Maxmudova, M.Mavlonovalar hammuallifligida chop etilgan 2- sinflar uchun “O’qish” darsligida tejamkorlik tarbiyasi shakllantirilgan bir qancha mavzular keltirilgan. Misol qilib “Tejamli bo’ling” matni, “Vaqt qadri” hikoyasi, Kitob deydi” sherlarini keltirshmiz mumkin. Bu mavzular o’quvchilarga kitobni yirtmay, asrab-avaylab, o’zidan keyingi o’quvchilariga yaaxshi axvolda etkazish, isrofgarchilikka yo’l qo’ymaslik, vaqtni befoyda sarflamaslik lozimligni uqtiradi.

Tarixdan ma`lumki, bolalarga odob-axloq ilmini berish bilan birga iqtisodiy masalalarning oddiy tarbiyaviy shakllaridan, shunigdek tejamkorlik sirlaridan ham saboq berilgan. Ajdodlarmizning ana shu a`nanalari, tajribalarni hozirgi kunda maktabda dars jarayonida qo’llash foydadan xoli bo’lmaydi.

Maktabda boshlang’ich sinf o’quvchilarni tejamkorlik ruhida tarbiyalash har bir darsning nazariy asosi hisoblanadi.

Mehnat, tabiatshunoslik, o’qish, ona-tili,matematika va umuman boshqa darslarda bolaning tejamkorlik xislatlari shakillantiriladi. Bu darslarda o’yinchoqdan yoki o’quv qurrolarini toza saqlashdan tortib, mamlakatimiz resurislaridan oqilona foydalanishgacha bo’lgan malakalar oshirib boriladi.

O’quvchilar mehnat darslarida biron-bir narsa yoki o’yinchoqni yasash davomida har bir o’quv qurolini asrab avaylashga, qog’o, qalam,elim va yaana boshqa ish qurollarni tejab ishlatishga, isrof qilmaslikka o’rgatilib boriladi. SHuniingdek chiqindi materiallar (mato qoldig’i mevalarning urug’i va boshqalar) dan turli narsalar yaasashni o’rganib, o’quvchilar tejamkorlik ruhida tarbiyalanadilar.

Tabiatshunoslik darslari ham tejamkorlik tarbiyasini o’quvchilar ongiga singdirishda muhim ahamiyatga ega bu darsda otilgan suv, tuproq havo tabiat boyliklari, o’simliklar, hayvonlar to’g’risida ma`lumotga ega bo’lishi bilan bir qatoda mana shu tabiat boyliklarni tejab ishlatishga, isrof qilmaslikka, asrab- avaylashga undaladi.

Boshlang’ich siniflarda ona-tili darslarida ham o’quvchilarga tejamkorlik tarbiyasi singdiriladi.

Bu dars orqali tejamkorlik tarbiyasini berish, diktant,bayon,insho, hikoya yozdirish mobaynida shakillantiriladi. Bunda ma`na shu insho, diktant, bayoon matnlari tejamkorlik mavzusida tanlanadi va yozdiriladi.

Kichik maktab yoshidagi o’quvchilarni tejamkorlik ruxida tarbiyalashda o’qish, matematika darslarida o’quvchilar vaqtini tejashga, o’quv qurollarni tejashga, asrashga o’rgatib boriladi. Umuman aytganda maktabda har dars jarayonida o’quvchilar tejakorlik ruhida tarbiyalanadi.