O ’zbekiston respublikasi oliy va o ’rta maxsus ta'lim vazirligi nizomiy nomli toshkent davlat pedagogika universiteti

---

O ’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY VA O ’RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI
NIZOMIY NOMLI TOSHKENT DAVLAT 
PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
Nargiza KAYUMOVA
MAKTABGACHA PEDAGOGIKA
o ’quv qo’llanma
5 1 1 0 8 0 1 - M aktabgacha ta'lim bakalavriat ta'lim y o ’nalishi
talabalari uchun
I
N'l^'orrly nomll
T D P U
Toshkent-2013

---

SO 'Z BOSHI
Muslaqillik sharofali tul'ayli barcha sohalarda bo'lgani kabi xalq talimi 
sohasida xam katta o'zgarishlar, buyuk biirilishlar sodir bc>'ldi.
Наг qanday mamlakatning kiichi uning intcllektual salohiyati bilan bcigilanadi. 
Salohiyatga turli yo'llar bilan erishish mumkin. «Kadriar tayyorlash milliy dasturi»ni 
tayyorlash jarayonida mamlakatimiz Prezidenli I.Л.Karimov mutaxassislar bilan 
uchrashgan paytlarida kadriar sifalini va salohiyatini yuksaltirish haqida: «Biz 
kadriarni tayyorlashda o'zimizga xos va o'zimizga mos yo’ldan boramiz» deb 
ta'kidlagan edilar. I.A.Karimov tashabbqsi va rahbarligida ishlab ehiqilgan Kadriar 
tayyorlash milliy modeli qator noyob, lakrorlanmas va o'ziga xos xususiyallarga ega. 
U O'zbekistonning xalqaro andozalardagi zamonaviy laraqqiyotini. ta'Iim oladigan 
dadil. mustaqil tafakkurli mutaxassis kadriarni tayyorlash maqsadini ko'zlaydi.
Kadriar tayyorlash milliy modelida Oliy ta'Iim maxsus o'rinni egallaydi. Oliy 
ta'limning asosiy vazifalari Davlat talablari asosida raqobatbardosh, yuqori malakali 
kadriarni tayyorlashdir.
«Maktabgacha pedagogika» kursi bo'yicha tayyorlangan mazkur o ’quv 
qo'llanmada ajdodlarimizdan meros bo'lib qolgan tarbiya annalari va aqidalari. 
metod va yo'l-yo'riqlari nazariy jihatdan tahlil qilingan. 
Mazkur o'quv
qo'lbnmadagi mavzular«Ta'lim to'g'risidagi Qonun » «Kadriar tayyorlash milliy 
da^turi», «O’zbekiston Respublikasida maktabgacha ta'Iim to’g’risida Nizom», 
«Maktabgacha 
yoshdagi 
bolalaming 
ta'Iim tarbiyasiga qo’yiladigan davlat 
talablari», 
O’zbekiston 
Respublikasining 
«Maktabgacha 
ta'Iim 
Kontseptsiyasi»,«Bolajon » tayanch dasturi asosida yoritilgan.
O ’quv qo'llanmada maktabgacha pedagogikaning barkamol inson tarbiyasidagi 
o'm i, maktabgacha yoshdagi bolalami rivojianishi va tarbiyasi. yosh avlodga 
jismoniy, aqliy, axloqiy, estetik, mehnateevarlik, ekologik tarbiya berish, bolalaming 
o'yin faoliyatlari, maktabgacha ta'Iim muassasasining maktab bilan hamkorligi, 
maktabgacha ta'Iim muassasasining oila bilan ishlash shakllari. maktabgacha ta'Iim 
muassasalarida pedagogik jarayonni tashkil etish. maktabgacha ta' lim muassasasida 
ta'lim-tarbiya ishlarini rejalashtirishga oid malumotlar berilgan. Talabalar bilimlarni 
o'zlashtirib olinganligini tekshirish, ularni mustaqil ishlarini t'aollashtirish uchun 
qo’llanmaning har bir bo'limida test savollari berilgan.
Bir so’z bilan aytganda maktabgacha pedagogika fani haqii ravishda barkamol 
aviodni komil inson bo'lib etishishi yo’lidagi qonuniyatlarni o'rganuvchi fan sifatida 
jamiyatda o 'z o 'm in i topishi lozim.

---

KIRISH
Barkamol inson tarbiyasi avlod-ajdodlarimizning azaliy orzusi bo'lib, bola 
olamga kelishidanoq unga odob-axloq, jismoniy va ma'naviy rivojianish qonun- 
qoidalarini mutassil o'rgatganlar. Pedagogika fani tarkibida maktabgacha yoshdagi 
bolalar tarbiyasi muammolari bilan shug'ullanuvchi Maktabgacha pedagogika fani 
yaratilgan.
Maktabgacha yoshdagi bolalarni ta'Iim-tarbiyasidagi sifat o'zgarishlar va 
samaradorlik ko'proq milliy pedagogika tariximizning ildizlari va zamonaviy ta'lim- 
tarbiya sohasidagi yutuqlari bilan uyg'unlashtirish bilan yuksakdir.
Maktabgacha pedagogika fanining rivojida Respublikamizda olib borilgan bir 
qator islohotlar. talablar. «Ta'lim to’g’risida»gi Qonun, «Kadrlar tayyorlash milliy 
dasturi», shuningdek, «O'zbekiston Respublikasida maktabgacha ta'lim to'g'risida 
Nizom»,«Maktabgacha yoshdagi bolalarning ta'lim tarbiyasiga qo’yiladigan davlat 
talablari», O ’zbekiston Respublikasining «Maktabgacha ta'lim Kontseptsiyasi» kabi 
davlat hujjatlari qabul qilindi.
Maktabgacha pedagogikaning nazariy asoslari insonning aqliy kamolotini 
yuksaltirishga qaratilgan. Maktabgacha pedagogikaning milliy asoslari xalq merosi 
va umuminsoniy qadriyatlarga asoslanadi.
«Maktabgacha pedagogika» fanining o’rganish orqali talabalar tug’ilgandan 
etti yoshggacha bo’lgan bolalarni oilada va MTMda ta'lim-tarbiya ishlari mazmuni 
va 
metodlarini, uni tashkil etish shakllarini, bolalarni maktabga tayyorlashning 
samarali metodlarini bilib oladilar.
Mazkur o’quv qo’llanma «Maktabgacha pedagogika» fanining dasturi asosida 
yaratildi. 
*
«Maktabgacha pedagogika» o’quv qo’llanmasini bayonida quyidagilarga e'tibor 
berildi: mavzu, mavzu rejasi, mavzu bo’yicha tayanch tushunchalar, mavzu matni, 
mavzu yuzasidan adabiyotlar va nazorat topshiriqlari berildi.
«Maktabgacha pedagogika» o'quv qo’llanmasini yaratishda O.Hasanboeva, 
X.Sariboev, 
J.Hasanboev, 
T.Niyazov, 
M.Usmonboevalarning 
«Pedagogika» 
(-T.: Fan, 2006), P.YUsupovaning «Maktabgacha pedagogika» (-T.: O’qituvchi, 
1996), 
V.I.Loginova 
va 
P.G.Samorukovalaming 
«Maktabgacha 
tarbiya
pedagogikasi» (-T.: O ’qituvchi, 
1991), SH.SHodmonovaning «Maktabgacha
pedagogika» (-T.: Fan va texnologiya, 200?) kabi darslik va o ’quv qo’llanmalaridan 
ijodiy foydalanildi.

---