514
və Quayakil şəhərində Babaoyo çayı ilə birləşərək Quayas
çayı altında Quayakil körfəzinə tökülür.
45. Frensis Dreyk (1540-1596) - məşhur admiral və
tanınmış korsar. İlk dəfə ispan müsəmləkələrinə Çon
Xoukinsin başçılığı altında reyd edib və silahdaşları arasında
böyük müvəffəqiyyət qazanmışdı. Magellandan sonra ikinci
adamdır ki, dünya ətrafında (1577-1580) səyahət edib.
Səyahət zamanı Amerika sahillərində bir çox ispan şəhərləri,
limanları və gəmiləri korsarlar tərəfindən qarət edilmişdir.
1588-ci ildə La-Manşda İspaniyanın “Məğlubedilməz
armada”sına qarşı döyüşdə ingilis donanmasına başçılıq
edənlərdən biri idi. 1596-cı ildə Panamaya növbəti reyd
zamanı ölür.
46. Pedro Eredya - 1533-cü ildə 150 nəfərlik dəstə ilə
aşaqı Maqdalena çayının sol sahilboyunu ələ keçirməkdən
otrü yürüşə başlayır və Santa-Marta qalasından 200 km.
cənub-qərbdə Kartahena şəhərinin əsasını qoyur. Eldoradonu
axtarmaqdan ötrü Kartahenadan 150 km. cənubda çibça
hindularının məskunlaşdıqı Sina çayının vadisini kəşf edir.
Bu torpaqda Eredya o qədər zümrüd və qızıl əşyaları tapır ki,
onun hər bir əsgəri xeyli varlanır.
47. Alanso Erera - Diyeqo Ordasdan sonra 2-ci dəfə Meta
çayı ilə Eldoradonu axtaran ispan səyyahı. 1535-ci ilin
əvvəlində 130 əsgərlə 120 km. çay ilə yuxarı qalxır,
515
sonradan isə asan yol əldə etmək üçün 100 km. savanna ilə
gedir və hindular tərəfindən döyüşdə həlak olur. Sağ qalan
90 nəfər əsgər 1535-ci ilin ortasında Atlantik okeanına gedib
çıxırlar.
48. Eskorial - ispan krallarının keçmiş iqamətgahı. San-
Lorenso del Eskorial saray-monastr ansamblı ilə (1563-1584,
memar X. B. de Errera; X. B. de Toledonun layihəsi üzrə)
bağlıdır. Mavi-boz qranitdən tikilmiş ansambl 16 daxili
həyəti əhatə edən kilsə, saray, seminariya, kitabxana,
monastr, mavzoley (“Krallar panteonu”) və s. binalardan
ibarətdir. Kompleksin mərkəzində müqəddəs Lavrenti
kilsəsinin əzəmətli günbəzi ucalır.
49. Qaspar de Espinosa - Pedro Avilanın yaxın silahdaşı,
Balboanın edam olunması üçün baş hakim kimi qərar (1517)
çıxarmışdır. Balboa edam olunandan sonra Avialadan
“Cənub dənizində yeni kəşfləri həyata keçirmək üçün”
Panama körfəzindəki bütün donanmanı alır. 1518-ci ildə iki
gəmidə Panama körfəzində şimal istiqamətində yerləşən
əraziləri tədqiq etmək üçün səyahətə çıxır və Asuero
yarımadası ilə Sebako və Koyba adalarını, sonra isə Nikoya
körfəzini kəşf edir. 1000 km-lik sahil zolaqını tədqiq etmək
üçün ekspedisiya iki il vaxt sərf edir.
50. Əbdülməlik - Mərakeşin hakimi. Əlkəsərkivir döyü-
şündə (1578-ci il avqustun 4-ü) Portuqaliyanın qoşununu
516
darmadağın edir, lakin özü elə həmin günü daxili düşmənləri
tərəfindən zəhərlənib öldürülür.
51. Əməvilər Xilafəti (661-750) - Əməvilər feodal dövləti
(paytaxtı Dəməşq şəhəri). İlk xəlifə I Muaviyyə xəlifə Əliyə
qarşı çıxmış, 660-cı ildə özünü xəlifə elan etmiş (Qüdsdə),
661-ci ildə Əli öldürüldükdən sonra isə Xilafətin başçısı
olmuşdur. Əməvilər Xilafətinin xəlifləri Şimali Afrikanı,
Piriney yarımadasının çox hissəsini, orta Asiyanı və başqa
əraziləri işqal etmişlər. Onlar Bizansla müharibə etmiş,
dəfələrlə Konstantinopolu mühasirəyə almışdı (668-669,
673-678 və s.).
52. Antoniu Corci - portuqal mənşəli konkistador Antonio
Berrionun üç ekspedisiyasının iştirakçısı idi. Sonuncu
ekspedisiya (1596-1597) zamanı o, 400 nəfərlik dəstənin
başında durmuş və Koroni çayı boyunca dörd aylıq 120 km-
lik keçiddən sonra ölür.
53. Jaba - pencəklərin boynunda olan dairəvi krujevalı
varatnik.
54. İdalqo - orta əsrlərdə İspaniyada xırda və orta təbəqəli
döyüşkən zadəganlar. Amerikanın işğal edilməsində böyük
rol oynayıblar.
55. İmbaya - Ekvadorun dağlıq ərazisində yaşayan kiçik
hindu tayfası.
517
56. İran körfəzi - Hind okeanının şimal-qərbində, Asiya
sahillərində körfəz. Ərəbistan yarımadası ilə əhatə olunur.
Sahəsi 239 min.km.
2
. eni 180-320 km-dir. Şərqdə Hürmüz
boğazı vasitəsi ilə Ərəbistan dənizinin Oman körfəzinə
birləşir. Maksimum dərinliyi 102 m-dir.
57. I Yelizaveta Tüdor (7.9.1533-24.3.1603) - İngiltərə
kraliçası (1558-1603). Zadəganlara, onlarla bağlı olan
burjuaziyaya istinad edərək, mütləqiyyəti möhkəmləndirmək
siyasətini aparmışdı. İngiltərənin müstəmləkə talanında əsas
rəqibi olan İspaniyaya qarşı mübarizə aparırdı, dəniz
quldurluğu və qaçaqmalçılıq kimi vasitələrdən geniş istifadə
edirdi. II Filipp də, İngiltərəni öz siyasətinin məcrasına
qaytarmaq üçün, (Mariya Tüdor vaxtında olan kimi) sui-qəsd
vasitəsilə Yelizavetanı taxtdan kənar etmək istəyirdi.
58. Yeni Qvineya - Sakit okeanda, Avstraliyadan 150 km.
şimalda ada. Böyüklüyünə görə dünyada Qrenlandiyadan
sonra 2-cidir. Cənubdan Arafur və Mərcan dənizləri ilə
əhatələnir. Sahəsi 829 min km
2
.
59. İnka Tupak Yupanki - İnk imperiyasının tanınmış və
məşhur hakimi. Hakimiyyətə gələn kimi qonşu ölkələrə
işğalçı yürüşlər təşkil etmiş və öz ölkəsinin ərazisini xeyli
genişləndirmişdi. 1478-ci ildə «Kitu krallığına» hücum etmiş
və arda-arası kəsilmədən 16 il müharibə apararaq həmin
Dostları ilə paylaş: |