506
mala ölkələrini işğal etmək üçün cənub-şərq istiqamətində
yürüşə yollanır. O, bu işin öhdəsindən ustalıqla gəlir və
1524-cü ilin iyulun 25-də “Santyaqo de Qvatemala” şəhəri-
nin (indiki Qvatemala) əsasını qoyur. Alvaradonun dəstəsi
Teuantepek körfəzindən Fonseka körfəzinə kimi 1000 km-lik
sahil zolağını tədqiq edərək Mərkəzi Amerikanın Sakit okean
zolağının 4000 km-lik sahəsinin tədqiqatını başa çatdırır.
7. Ambroziy Alfinger - 1529-cu ildə böyük bir dəstə ilə
Venesuellaya çıxır və Marakaybo gölünə gələrək, həmin
gölün xəritəsini tərtib etmişdir. Eldoradonun axtarışına
başlayan Alfinker Şimali And dağlarını tədqiq edir və yerli
hindular tərəfindən “zalımların zalımı” ləqəbini alır. 1533-cü
ildə o, hindular tərəfindən öldürülür.
8. Ambato şəhəri - Ekvadorun düz mərkəzində Kotopaxi,
Çimboraso və Tunquraua vulkanları arasında yerləşir.
9. Anauak - indiki Meksikanın ərazisində böyük bir əyalət
idi.
10. Paskual de Andaqoya - P.Avilada xidmət edib. 1522-
ci ildə Panama körfəzindən cənuba doğru 400 km-lik sahil
zolağını tədqiq edərək San-Xuan çayının (4°ş.en dairəsi)
deltasından geri qayıdır. 1539-cu ildə o, Boqotadan Sakit
okeana Mərkəzi Kordilyerdən Kauke vadisi ilə yuxarı və
Qərbi Kordilyerdən Buenaventura körfəzinə keçməklə rahat
ticarət yolu kəşf edir.
507
11. Atakames məntəqəsi - Esmeraldas çayının mənsəbində
yerləşmiş hindu yaşayış məntəqəsi. Fransisko Pisarro Sakit
okean zolağında hindulardan ilk dəfə çoxlu qiymətli sərvəti
məhz Atakamesdə ələ keçirmişdi.
12. “Ataualpanın qızılı” - Ataualpanın əsirlikdən azad
olunması üçün hinduların topladıqları qızılın böyük bir
hissəsi, imperator edam ediləndən sonra kasiklər tərəfindən
gizlədilir. İspanlar həmin xəzinənin axtarılıb tapılması üçün
xüsusi dəstələr təşkil edir, lakin öz istədiklərinə nail ola
bilmirlər.
13. Ati nəsli - vaxtı ilə «Kitu krallığını» idarə edən hindu
sülaləsi.
14. Attila (453-cü ildə ölüb)-hunnların rəhbəri. Onun
hakimiyyəti dövründə hunnların tayfa ittifaqı Pannoniyadakı
mərkəzlə xeyli güclənir. Şərqi Roma imperiyasının və İranın
ərazilərinə təşkil edilən viranedici yürüşlərdən sonra Attila
qərbə tərəf üz tutaraq Şimali Qalliyanın bir çox şəhərlərini
darmadağın edir. Katalaun çölündəki döyüşdə (451 il) o,
romalıların, frankların, vestqotların və burqundların birləş-
miş qoşununa məğlub olur. Özünün axırınçı böyük yürüşün-
də (452 il) Romaya yaxınlaşır, lakin vergi alandan sonra geri
çəkilir. Onun ölümündən sonra yaratdığı hərbi ittifaq dağılır.
15. Babaoyo çayı - indiki Ekvadorda bu çayın mənbəyi
Kotopaxi vulkanının cənub-qərb ətəyi yaxınlığından başlayır
508
və Quayakil şəhərində Daule çayı ilə birləşərək Quayas çayı
altında Quayakil körfəzinə tökülür.
16. Zəhirrəddin Məhəmməd Babur şah (1483-1530) -
Hindistanın padşahı (1526-1530), Böyük Moğol dövlətinin
banisi. Əmir Teymurun nəslindəndir. Daxili çəkişmələr
zamanı ölkədən (Fərqanədən) qovulur və 1504-cü ildə Kabil
şəhərində məskunlaşır. Oradan, Səmərqəndi və Fərqanəni ələ
keçirmək üçün uğursuz yürüşlər təşkil edir. 1525-ci ildə
döyüşkən və bacarıqlı 25 minlik ordusu ilə hindistana hücum
edir və 1526-cı ildə bir neçə dəfə çox olan Dehli sultanı
İbrahim Lodinin ordusunu darmadağın edir və Dehli ilə Aqra
şəhərlərini ələ keçirərək Moğol dövləti yaradır.
17. Barrankilya - Maqdalena çayı mənsəbində yerləşən
(dənizdən 18 km. aralı) Kolumbiyanın Qəraib dənizi sahilin-
də mühüm limanı.
18. İzabella Barreto - A.Mendanyanın həyat yoldaşı. Sakit
okeana nəzərdə tutulmuş 2-ci ekspedisiya zamanı (1595-
1598) iştirak etmişdir. Mendanya vəfat edəndən sonra
ekspedisiya üzərində komandanlığı öz üzərinə götürmüşdür.
Beləliklə İzabella Barreto ilk qadın kimi okean keçidi zamanı
müstəqil şəkildə ekspedisiyaya rəhbərlik etmişdir.
19. Antonio Berrio-i-Orunya - Q. X. Kesada ölməmişdən
əvvəl (1579) Eldoradonun qubernatoru «vəzifəsinə» varisi
A.Berrionu təyin edir. Eldoradonun axtarılması üçün 1584-
509
1585, 1587-1589, 1590-1591, 1592-1595, 1596-1597-ci
illərdə iri ekspedisiyalar təşkil etmişdi və sonuncu ekspedisi-
ya zamanı (1597) ölür. 1595-ci ildə Koroni çayının mənbə-
sinə yaxın bir yerdə San-Tome-de-Quayana şəhərinin əsasını
saldırır. Oqau Fernando Evdoradonun yeni qubernatoru təyin
edilir.
20. Batı xan (1255-ci ildə vəfat edib) - atasının ölümün-
dən (1227) sonra Monqolustandan qərb tərəfdə ulus alır.
Çingiz xanın böyük oğlu. Rəzil və amansız olan Batı xan
məşhur və istedadlı sərkərdə idi. 1236-cı ildə Rus dövlətinə
hücum edir və Volqaboyunda yerləşən bolqarların və başqa
xalqların torpaqlarını, 1237-ci ildə Ryazan şəhərini, 1238-ci
ildə Moskva, Suzdal, Vladimir, 1239-cu ildə Pereyaslavl,
Çerniqov, 1240-cı ildə Kiyev şəhərlərini ələ keçirərək,
Kamenes, Vladimir-Volın və Qaliç torpaqlarından keçərək
Macar düzənliyinə çıxır. Macar kralı Adriatik dənizindəki
adaların birinə qaçır. O, nəhəng Qızıl Orda ölkəsini yaradır
və paytaxtı Saray şəhəri elan olunur.
21. I Bəyazid (1360-1403) - Türkiyənin sultanı (1389-
1402), hakimiyyət dövründə Avropada və Asiyada yeni
əraziləri istila edir. Nikopol yaxınlığında 1396-cı ildə
polyak-macar-fransız ordusunu darmadağın edir. 1402-ci ildə
Ankara döyüşündə Əmir Teymurun ordusu tərəfindən
darmadağın edilir və əsir düşür.
Dostları ilə paylaş: |