  1 Ramiz Dəniz

                                                     
 
  
                                                                            
                                                    
13 
1467-ci ildə Belmonte  qəsrində, çox güman ki, zadəgan 
nəslində anadan olan gələcək komandor ailə ənənəsinə görə 
kralın  sarayında  xidmətə  daxil  olur.  Onun  atası  Beyranın 
qubernatoru Fernao Kabral, anası isə İzabell Huveya idi. 11 
yaşında Pedru Huveya (yalnız böyük qardaşının ölümündən 
sonra  o,  atasının  soyadını  götürür)  Lissabona  köçür  və 
orada  ədəbiyyatı,  tarixi,  kosmoqrafiyanı,  hərbi  intizamı 
öyrənir. I Manuel  (1469-1521) Portuqaliyanın  kralı (1495-
1521) olan kimi Kabralı kral şurasına üzv seçir və həmin il 
Xaç  Ordeninə  daxil  edirlər.  Həmin  dövrdə  elə  nailiyyətlər 
hər  zadəgana  nəsib  olmurdu.  İş  ondadır  ki,  böyük  nüfuza 
malik olan Vasko da Qama I Manuelə onu enerjili, çevik və 
bacarıqlı inzibatçı kimi təqdim edir. 
Bəzi  sənədlərə  əsasən,  Kabral  zadəganların  əhatəsində 
yalnız Şimali Afrikada  olmuş və demək olar ki, dənizçilik 
işində  heç  bir  təcrübəsi  yox  idi.  Lakin  buna  baxmayaraq 
həmin  dövrdə  13  gəmidən  ibarət  olan  ən  böyük 
ekspedisiyalardan  biri  məhz  ona  həvalə  olunur.  Hamının 
təəccübünə  səbəb  olsa  da  onun  başçılıq  etdiyi  ekspedi-
siyanın  tərkibinə  Bartolomeu  Diaş,  Nikolau  Koelyo  kimi 
tanınmış  səyyahlar  daxil  olur  və  şəxsi  tabeliyində  olan  D. 
Manuelə himayədarlıq edir. Kabralın valideynlərinin sosial 
mənsubiyyəti  və  gələcək  həyat  yoldaşı  İzabell  Kaştrunun 
(onların  toyu  komandorun  Hindistan  səfərindən  sonra 

---

                                                     
 
  
                                                                            
                                                    
14 
nəzərdə  tutulmuşdu)  atası  Fernando  de  Noronyanın 
təqdimatlarına  əsasən,  ona  belə  bir  mühüm  vəzifə  həvalə 
olunmuşdu.  
                                           
                 
 
                       Portuqal kralı I Manuel (1469-1521) 
 
Bu  missiyadan  böyük  ümidlər  gözləyən  kral  I  Manuel 
limana  gəlmiş  və  şəxsən  özü  ekspedisiyanın  və  Xaç 
bayraqlarını  Kabrala  verir.  Əlbəttə  ki,  komandor  üçün 
bundan  böyük  şöhrət  ola  bilməzdi.  Kralın  gəlişindən 

---

                                                     
 
  
                                                                            
                                                    
15 
xəbərdar  olan  şəhər  sakinlərin  müəyyən  hissəsi  limana 
toplaşmışdı. Son zamanlar Lissabondan yeni torpaqlar kəşf 
etmək  üçün  bir  neçə  ekspedisiya  səyahətə  yollanmışdı. 
Lakin I Manueli burada görmək mümkün olmamışdı. 
Bu  dəfə  portuqal  monarxının  bura  gəlişi  yola  düşən 
ekspedisiyanın  nə  dərəcə  əhəmiyyətli  olmasından  xəbər 
verirdi.  İstər-istəməz  Kabral  ona  yüksək  səviyyədə  bəslə-
nən etimadı doğrultmalıydı. 
Ekspedisiya iştirakçıları yola düşməmişdən şəhər yepis-
kopu  Dioqu  de  Ortis  dini  ayin  keçirərək,  hamının  xeyir-
duasını verir.   
Gəmilər  Lissabonu  tərk  edəndən  beş  gün  sonra  Kanar 
adalarının  yanından  ötür  və  martın  22-də  Yaşıl  Burun 
adalarına  çatır.  Martın  22-dən  23-nə  keçən  gecə  Vasko  de 
Ataidenin  gəmisi  yoxa  çıxır.  Məhz  Yaşıl  Burun  adalarını 
arxada  qoyandan  sonra  Kabral  Vasko  da  Qamanın 
instruksiyası  və  Bartolomeu  Diaşın  məsləhəti  ilə  birbaşa 
cənub istiqamətinə - Afrikanın Ümid burnuna kurs götürür. 
Lakin  onlardan  asılı  olmayaraq  donanma  cənub-qərb 
istiqamətində hərəkət etməyə başlayır.  
Səyahət  zamanı  portuqallar  qəribə  hadisə  ilə  üzləşirlər. 
Onlar Ümid burnu yerləşən enliklərinə xeyli məsafə qalmış, 
aprelin 22-də Atlantik okeanının qərb sahillərində yerləşən 

---

                                                     
 
  
                                                                            
                                                    
16 
torpaq ərazisi (Baiya ştatındakı indiki Portu-Sequru şəhəri-
nin ərazisi) ilə üzləşirlər.  
   Kabralın missiyası əsasən, Hindistanda olanların müqavi-
mətini  qırıb  orada  Portuqaliyanın  təsirini  möhkəmlətmək, 
mümkün olan dərəcədə ticarət əlaqələri yaratmaqdan ibarət 
idi.  Çalışıb  bütün  bunları  sülh  və  əminamanlıq  şəraitində 
qurmaq  lazım  idi.  Ona  görə  də  bu  səyahətə  1500-dən  çox 
adam  cəlb  edilmişdi.  Onlardan  1000  nəfərdən  çoxu  sırf 
döyüşçülər idi. 
Kabralın  başçılıq  etdiyi  ekspedisiyaya  diqqət  yetirsək 
görərik ki, onun heyətinə əvvəlki səyahətlərdə iştirak etmiş, 
zəmanəsinə  görə  həddindən  artıq  təcrübəli  və  bacarıqlı 
dənizçilər  daxil  olmuşdu.  Losmanlar  Afrikanın  cənubunu 
kəşf  etmiş  Bartolomeu  Diaş  və  Hindistana  təşkil  olunan 
birinci  ekspedisiyanın  iştirakçısı  Nikolau  Koelyo,  səl-
naməçisi  Duarti  Paşeku  Pireyra  idi.  Hindistanla  ticarət 
əlaqələrinin qurulması üçün ayrıca heyət vardı.   
Səyahətdə  iştirak  edənlərin  heyətinə  nəzər  yetirəndə 
görərik  ki,  ekspedisiyanın  missiyası  tədqiqat  işləri  üçün 
yox,  siyasi-diplomatik  və  kommersiya  xarakterlidir.  Buna 
bariz  nümunə  heyətə  daxil  olan  gəmilərin  növləri  (onların 
əksəriyyəti  ticarət  gəmiləri  idi),  xüsusən  də  kralın  ticarət 
nümayəndəliyinin  gəmisi  idi  ki,  onlar  Hindistanla  yalnız 
ticarət əlaqələri qurmalıydılar. Onlara rəhbərlik edən Ayreş 

---