1 Ramiz Dəniz
Yüklə 2,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Vasko da Qama (1460 və ya 1469-1524)
- Həqiqi Xaçın Adası (Vera Kruz)
- “Santa-Kruz” (Müqəddəs Xaç)
17 Korreyya kralın şəxsi nümayəndəsi sayılırdı və o, bütün səy və bacarığından istifadə edərək, Hindistanda Portuqaliyanın daimi ticarət nümayəndəliyini açmalıydı. Bunun üçün hətta müvafiq şəhər də seçilmişdi – avropalılar orada faktoriya yaratmalı və Ayreş Korreyya katib kimi fəaliyyət göstərməli idi. Gəmilərin anbarlarına mis, məxmər, yun parçalar və başqa mallar yüklənmişdi. İl yarımlıq ərzaq ehtiyatı tədarük görülmüşdü. Hind knyazlıqları ilə əlaqə yaratmaq üçün kral katibinə Kalikut şəhərində Peru Vaş Kaminya, Vasko da Qamanın heyətində xidmət göstərmiş tərcüməçi ərəb Əl Məsud (Monsaydi), ekspedisiyanın həkimi, alim, bakalavr Juaniş, Enrike de Koimbranın (o, Kalikutda vikariy kimi fəaliyyət göstərəcəkdi) başçılığı altında səkkiz fransiskan rahibi və başqa dini işçilər təhkim olunurdu. Ekspedisiya martın 9-u 1500-cü ildə Lissabon limanın- dan yola düşür. Ümumiyyətlə, ekspedisiyanın tapşırığı nədən ibarət idi? Kabral Hindistana gedib, oradan qiymətli mallarla Portuqaliyaya qayıdacaq Vasko da Qamanın gəmilərinin təhlükəsizliyini təmin etməliydi. Plana əsasən, Kabral cənub kursu ilə 10 0 ş. en dərəcə- sinə kimi Afrikanın qərb sahil boyunca hərəkət etməli, ondan sonra isə açıq okeanda cənub-qərb istiqamətində yolunu davam etdirməliydi. 18 Ekspedisiyanın təhlükəsizliyini təmin etməkdən ötrü belə qərar verilmişdi ki, həm vaxta qənaət etmək, həm də Afrikanın Qvineya körfəzi sahilində fəaliyyət göstərən xoşagəlməz cərəyanlarla üzləşməmək üçün belə bir qəribə naviqasiya kursu seçilmişdi. Vasko da Qama (1460 və ya 1469-1524) Aprelin 22-i 1500-cü ildə katolik Pasxası günü portuqal- lar Braziliya sahilini görürlər və bununla da Braziliyanın kəşfi rəsmiləşdirilir. Tarixə isə həmin kəşf “təsadüfən baş 19 verən kəşf” kimi düşür. Maraqlıdır ki, Xristofor Kolumb da 1492-ci ildə dördüncü qitəni kəşf edən zaman, həmin ərazini Asiya qitəsi ilə səhv salmışdı. Həqiqətən də dünya əhəmiyyətli kəşfləri həyata keçirən zaman təsadüflər baş verirdi, ya yox? Uzun araşdırmalar- dan sonra belə qənaətə gəldim ki, xüsusi missiya ilə yola düşən ekspedisiyalar kəşf zamanı təsadüflərlə üzləşirlər. Deməli, həmin ekspedisiyanın rəhbərləri yola düşən zaman, hər hansı torpağın kəşf edilməsində onlara xüsusi tapşırıq- lar verilirdi ki, həmin ekspedisiyalar əsl missiyası məxfi sayılırdı. Peru Vaş Kaminya kral I Manuelə yazdığı məktubda göstərir ki, “aprelin 21-də Yaşıl Burun adalarının San- Nikolau adasından 660-670 liq aralıda olanda, sahilin yaxınlığını bildirən əlamətlərlə üzləşdik – sarqass, sedum və quşlar, aprelin 22-də isə biz torpaq gördük. Aprelin 23- də ekspedisiyanın bəzi iştirakçıları sahilə çıxır və həmin günü ilk dəfə yerli əhali ilə rastlaşırlar. Onların dərisi tünd rənglidir və tamamilə çılpaqdırlar: hətta eyib yerləri açıq qalmışdır. Əllərində oxla kaman vardı...” Kaminyanın verdiyi məlumatlara əsasən, onlarla yerli əhali arasında heç bir ciddi münaqişə baş verməmişdi. Halbuki həm Visente Pinson, həm də Diyeqo Lepe Braziliya sahillərinə çıxanda yerli əhali ilə silahlı münaqişələr yaranmışdı. Lakin Kabra- 20 lın ekspedisiyası belə çətinliklə üzləşməmişdi. Alınan məlumatlara əsasən, yerli əhali portuqallara ağac kəsməkdə köməklik göstərmişdilər. Buranın flora və faunası hamını heyrətə gətirir. Maraqlı cəhət odur ki, yalnız 9 gündən sonra mayın 1-i cümə günü Kabral qərar verir ki, “kəşf” etdiyi torpaqda, üstündə Portuqal kralının şüarı və gerbi olan, taxtadan düzəldilmiş böyük xaç qoysunlar. Bu münasibətlə rahib Enrike de Koimbra yerli əhalinin iştirakı ilə dini ayin oxuyaraq hamıya xeyir-dua dilədi. Elə həmin gün Kabral “kəşf” etdiyi torpaqlar barəsində məlumatı krala çatdırmaq üçün, Qaspar de Lemuşu gəmisi ilə birlikdə Lissabona göndərir. Məlumatda göstərilirdi ki, komandor həmin ərazini Həqiqi Xaçın Adası (Vera Kruz) adlandırır. Tarixi qaynaqlarda qeyd olunur ki, həmin xəbər I Maneli heyrətləndirmir, halbuki həmin “ada” Hindistana qərb istiqaməti ilə gedən yolda dayanacaq rolunu oynaya bilərdi. Bir müddətdən sonra kral həmin ərazinin adını dəyişib “Santa-Kruz” (Müqəddəs Xaç) adlandırır və bu haqda Avropanın digər monarxlarına xəbər göndərir. Pinsonun və Lepenin ekspedisiyalarından fərqli olaraq, Kabral heyətinə daxil olan adamlardan bir neçəsini sahildə qoymağı məsləhət bilir. Onun əmrinə əsasən, iki sürgün Yüklə 2,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|