134
Kral II Juan Kastiliya ilə olan müqavilədən razı idi. Ona
görə ki, Portuqaliyaya Amerika qitəsində yerləışən
Braziliya ərazisi məlum idi və onu da əldə edə bilirlər.
Braziliyadan o tərəfdə olan ərazilər portuqallara bəlli
deyildi, ümumiyyətlə onlar elə zənn edirdilər ki, Braziliya
Madeyra, Azör, Yaşıl Burun adaları kimi, lakin böyük bir
adada yerləşir.
Bu məsələdə portuqallar Kabraldan çox Pireyraya
minnətdar olmalıdırlar. Məhz onun səyahətindən sonra
Braziliya sahillərinin hansı uzunluqda yerləşdiyi bəlli olur
və Portuqal krallığı Braziliya kimi böyük bir tikəni
ispanların əlindən almağa müvəffəq olurlar.
Sonrakı illərdə Pireyra hərbi komandir kimi də
məşhurlaşır. Kral I Manuelin xüsusi tapşırığı ilə o, 1503-cü
ildə Hindistanın Koçin şəhərinə gəlir və qarnizonda olan 8
minlik əsgərlə beş ay ərzində Kalikut
şəhərinin müttəfiqinin
60 minlik ordusuna müqavimət göstərir. Yerli hökmdar
portuqalları birdəfəlik Hindistandan qovmaq istəyirdi, lakin
buna nail ola bilmədi.
Göstərdiyi çoxsaylı xidmətlərinə görə Pireyra Afrikanın
“Qızıl sahil”ində yerləşən El-Mina fortunun komendantı
təyin olunur. Lakin çox keçməmiş o, intriqaların qurbanına
çevrilir və məhkəmə qarşısına çıxarılır. Məhkəmədə onu
qondarma ittihamla - oğurluqda və korrupsiyada günahlan-
138
keçirmədən yolunu davam etdirir. Ekspedisiya 6 gəmi ilə
portuqalların Afrikanın cənub-şərqində yerləşən platsdarm
rolunu oynayan Malindi limanına gəlir, oradan isə Kalikut
(indiki Kojikod) şəhərinə yollanır.
Nəzərdə tutulan plana əsasən, itkilərlə Hindistana çatan
Kabral, Kalikut şəhərində faktoriya yarada bilir. Lakin
müsəlman tacirlərinin təsiri və nüfuzu portuqalların sərbəst
fəaliyyətinə maneəçilik törədir və onlarla müsəlmanlar
arasında silahlı toqquşma baş verir. Həmin toqquşmada 50
nəfərə yaxın portuqal, o cümlədən, istedadlı yazıçı Peru
Vaş Kaminya öldürülür. Cavabında Kabralın əmri ilə şəhər
toplardan bombardımana məruz qalır və müsəlmanların
limanda olan bütün gəmiləri yandırılır. Sonra isə onlar
Koçində alternativ ticarət əlaqəsi yaradırlar.
1
1501-ci ilin əvvəlində geriyə qayıdan portuqallar yolda,
Mozambik yaxınlığında daha bir gəmi itirir və xilasetmə
əməliyyatından sonra, onlar 4 gəmidə Yaşıl Burun adala-
rına üz tuturlar. Təsadüf nəticəsində Madaqaskar adasını
tərk edən Dioqu Diaş eskpedisiya iştirakçıları ilə həmin
adalarda görüşür və onlarla birlikdə vətənə yola düşür.
Xüsusilə qeyd etmək istəyirəm ki, həmin ekspedisiyaya
daxil
olan gəmilərdən biri, Hindistan səfərindən qayıdandan
1
История средних веков. Абрамсон М. Л., Кириллова А. А.,
Колесницкий Н. Ф. и другие. Под редакцией Колесницкого Н. Ф. – 2-
е изд. исп. и доп. – М., «Просвещение», 1986. стр. 394.