131
- Gedib, ağıldan kəm olan o biri nənəni dolayarsan.
- O, ağıldan kəm olsa da, min dəfə səndən ağıllıdır. – deyə
Janna ara vermədən cavab verdi.
- Utanmırsınız, evdə qonaq ola-ola bir-birinizi sancırsınız?
– deyə Eduard qızları sakitləşdirməyə çalışdı. – Tez olun,
səsinizi kəsin.
Araya sükut çökən kimi birdən Marqo - “Edik, qulaq as,
gör nə deyirlər”, deyərək səsini ucaltdı. Bu məqamda hamının
diqqəti mavi ekrana yönəldi. Hazırda televizorda gedən
xəbərlər verilişində Xocalı soyqırımı ilə bağlı məlumat gedir-
di. Orada Meksika parlamentinın rəsmi olaraq, ermənilərin
cinayətini sübut edən Xocalı soyqırımının tanınması nümayiş
olunurdu.
Türk soyna qarşı nifrət bəsləyən Eduardın ailəsi həmin
görüntüləri mavi ekranlarda seyr edəndə, ailə başçısı qışqır-
bağır salmağa başladı:
- Meksikalılar da özlərini xristian adlandırırlar? Onlar da
türklər kimi ölümə layiqdirlər.
- Edik, - deyə Marqo nəzərini oğluna tərəf yönəldərək
səbirsizliklə soruşdu. - mən yaxşı başa düşmədim, Meksika
Xocalı soyqırımını tanıyıbdır?
- Qulaqların kardır, eşitmirsən? – deyə vəcdə gələn Eduard
anasının üstünə elə qışqırdı ki, qoca arvad qorxudan kresloya
qısıldı. - Əlbəttə tanıyıbdır.
Əsəbləri tarıma çəkilən Eduard heç kimə əhəmiyyət
vermədən cəld televizoru əlinə alıb ikinci mərtəbədən aşağı
132
tulladı. Həmin evdə onlardan başqa daha iki erməni ailəsi
yaşayırdı və onlar da səs-küyü eşidib, nə baş verdiyini öyrən-
mək üçün həmin otağa doluşdular. Qəzəbdən Eduardın əlləri
tir-tir əsirdi və o, xəbəri soydaşlarına çatdıran kimi meksikalı-
ları söyməyə, lənətləməyə başladı. Hətta Eduardın yaşlı anası
Marqo Meksika parlamentinin çıxardığı ədalətli qərara tab
gətirməyib, ürəyi infarkt oldu. Daim kin-küdurət içərisində
yaşamış həmin eybəcərləşmiş qarı “ola bilməz” deyərək, yerə
sərildi və heç bir dəqiqə keçməmiş ürək çatışmamazlığından
dünyasını dəyişdi.
- Türklər mənim nənəmi öldürdülər. – Elizabet hay-gurufla
qışqıraraq, ölən qarını qucaqladı.
Həmin an Karmenin halı pisləşdi və o, başını tutub, öz
dilində türklərin ünvanına qarğış yağdıra-yağdıra yerə sərildi.
Eduard kin-küdurət içərisində yaşayan qarının ölən cəsədini
yerdən götürüb divana uzatdı və dərhal kiçik qızına tərəf
getdi.
Bütün bu hadisə Aleksandrın gözləri önündə baş verirdi. O,
ətrafındakı adamların hiddətləndiyini görüb qorxusundan
otağın bir küncünə sıxıldı. Janna da həmin ağlasığmaz
səhnənin iştirakçısına çevirilmişdi. Hazırda gözləri bərələ
qalan və dili tutulan Aleksandr ruhi xəstələrin hərəkətlərini
xatırladan həmin anormal hərəkətlərin şahidi sayılırdı.
Həmişə özlərini mədəni göstərməyə çalışan həmin
sakinlərin, bu dəfə əyani surətdə iç üzü açlmışdı. Onlarda
demək olar ki, insanlıqdan heç bir əsər-əlamət qalmamışdı.
133
Başqasının ədlətli qərarına bu dərəcə sərt reaksiya vermək və
özünü dağa-daşa çırpmaq, ümumiyyətlə bu cür anormal
hərəkət heç bir məntiqə sığmırdı. Aleksandr onların belə bir
təşviş keçirməsini görüb özünə nifrət edərək tələsik halda
oradan uzaqlaşdı.
O, evinə gələndə atası ilə qonaq zalında üzləşdi. Tarixçi
pedaqoq evdə bərk səslə televizora baxdığı üçün qonşu
həyətdəki səs-küyü eşitməmişdi. Sergey oğlunun həyəcanlı
olduğunu görüb, israrla soruşdu:
- Saşa, sənə nə olubdur? Kimsə xətrinə dəyibdir?
- Mənim xətrimə kim dəyə bilər? – deyə oğlan özünü ələ
almağa çalışsa da, daxilindəki gərginliyi dəf edə bilmədi. –
Sadəcə olaraq, bu gün mən elə bir səhnənin şahidi oldum ki,
az qala özümü dəlixanada olduğumu zənn edəm. Ağlıma
gəlməzdi ki, insanlar hər hansı bir vizual görüntüdən kəskin
şəkildə dəyişə bilər.
- Oğlum, sənə nə olub axı? – deyə ata həyəcanla soruşdu.
Bundan sonra o, Eduardgildə baş verən hadisəni atasına ərz
etdi. Əvvəlcə Sergey oğlunun sözlərinə inanmaq istəmədi,
lakin son anda bunun həqiqət olduğunu anladı. Bu bir növ
onun üçün həyəcan təbili sayılırdı. Axı, hərtərəfli Eduarda
etibar edən Sergey Elizabeti almaqla, onunla qohum olmağı
planlaşdırmışdı. Bundan əlavə Eduard dəfələrlə vurğulamışdı
ki, Aleksandr Janna ilə ailə həyatı qursa, onlar daim xoşbəxt
olacaqlar. Qaçqın ermənilərin evində baş verən qəribə olay
rus pedaqoqunu çaş-baş saldı.
134
Əgər, Aleksandrın dedikləri düzdürsə, onda həmin o iki
millətin arasındakı düşmənçılik həddindən artıq ifrat dərəcə-
dədir. – deyə elmlər namizədi öz-özünə düşündü. – Hansısa
bir parlamentin nümayəndələrinin kiminsə xeyrinə qərar
çıxardığına görə, fatal sonluqla nəticələnən belə bir emosional
reaksiya bildirmək, normal şəxsə xas olan bir hərəkət
sayılmır. Belə çıxır ki, onların hamısı ruhi xəstədirlər. Qara-
bağda başa çatan müharibənin üstündən təxminən 18 il keçir,
Eduard isə ailəsi ilə birlikdə həmin münaqişənin ağrı-acısını
indiyənə kimi hələ də yaddan çıxarmayıbdır.
Belə bir ifrat düşmənçilik yalnız qanı nifrətlə yoğrulmuş
sivilizasiyadan kənar insanlarda olur. Beləsinə qalanda, onda
İkinci Dünya müharibəsində törədilən vəhşiliklərə, qətllərə,
soyqırımlara görə Avropada yaşayan millətlərin əksəriyyəti, o
cümlədən, ən ağır itkilərə məruz qalmış biz ruslar almanlarla
illərlə düşmənçilik aparmalıyıq? Almanlar isə başqa dağıntı-
ları demirəm, yalnız Drezdenin bombardıman edilib, darma-
dağın edilməsinə görə ingilislərə və amerikanlara qarşı
qisasçılıq hissi ilə yaşamalıdırlar. Fransızlar 1812-ci ildə
Moskvanı talan edib külünü göyə sovuran zaman, biz ruslar
da Parisə daxil olanda, həmin gözəl şəhəri darmadağın edib
yandırmalıydıq?
Mənə elə gəlir, Qarabağ müharibəsi zamanı həmin ailə
həddindən artıq fiziki məhrumiyyətlərə məruz qaldığından
onlar uzun müddət keçsə belə, hələ də həmin iztirabları
yaddan çıxarda bilmirlər. İnsan bu dərəcədə kinli ola bilməz.
Dostları ilə paylaş: |