11
10
Handbuch | Vernetzt für Nachhaltigkeit
Handbuch |
Vernetzt für Nachhaltigkeit
einem großen Kulturraum mit einer reichen Geschichte an
Ideen und Perspektiven, zu denen Deutsch der Schlüssel ist.
„Vernetzt für Nachhaltigkeit“ soll Deutsch als Fremdspra-
che mit dem breiten Horizont an Chancen und Möglichkei-
ten sichtbar und erfahrbar machen und den wichtigsten
Akteuren in der Vermittlung - den Lehrerinnen und
Lehrern - Gestaltungsspielraum öffnen.
Wir hoffen, dass die konkrete Ausgestaltung des Sonderpro-
jektes „Vernetzt für Nachhaltigkeit“ diese Wünsche sicht- und
vor allem erfahrbar gemacht hat.
Programmatisch lässt sich das Sonderprojekt in drei sich
zeitlich überschneidende Phasen gliedern:
Die erste Phase fokussierte auf die Aus- und Weiterbildung
von Deutschlehrenden. Während des
einwöchigen Lehrer-
sommercamps in Kvariati am Schwarzen Meer erarbeite-
ten 25 Multiplikator/innen Strategien zur Implementierung
nachhaltiger Bildung im Deutschunterricht. Dabei betreute
Pati Ramishvili Seminareinheiten zum Thema „Handlungsori-
entierung und Projektunterricht“, während Wilhelm Linder für
die verschiedenen Dimensionen des Begriffs „Nachhaltigkeit“
sensibilisierte und die Gruppe dazu mehr als einmal an den
Strand, in die Berge oder den botanischen Garten führte.
Von sechs darauf folgenden Seminaren baute eine in allen
drei Ländern stattfi ndende Fortbildung zum Thema „CLIL und
Umweltbildung“, geleitet von Bernadett Veress, direkt da-
rauf auf. Ganz konkret wurden Anknüpfungspunkte aus dem
alltäglichen Deutschunterricht mit Fragen der Umweltbildung
verbunden, und eine stärkere Ausrichtung des Deutschunter-
richts auf CLIL syste-
matisiert.
Henning Jacobsen
leitete in Baku ein
praktisch orientiertes
Seminar zum The-
ma „Angewandte
Umweltpädagogik“,
das auf die Transfor-
mation klassischer
Lern- und Lehrsettings
zu kreativen Gestal-
tungsRÄUMEN abzielte.
Lehrende erkundeten
außerschulische Lern-
orte in Verbindung mit
konkreten Projektideen
und führten diese nach intensiver und betreuter Planung mit
ihren Schülerinnen und Schüler durch.
Dr. Hildegard Kurt beleuchtete im Seminar
„Die wandelnden
Gärten“ in Tbilissi die Bedeutung der bildenden Kunst für
eine auf Nachhaltigkeit ausgerichtete Bildung und ermutigte
Bevor Sie nun in die Dynamik und den Ideenreichtum eines
Sonderprojektes im Rahmen der Östlichen Partnerschaften
im Jahr 2015 einsteigen, möchten wir Ihnen noch ein paar
grundsätzliche Überlegungen mit auf den Weg geben.
„Vernetzt für Nachhaltigkeit“ lagen drei Ziele – oder nennen
wir es besser Wünsche – zu Grunde, die die Mitarbeiterin-
nen und Mitarbeiter des Goethe-Instituts Georgien für sich
festgelegt hatten:
1. ÜBER DIE FACETTEN, HERAUSFORDERUNGEN UND
CHANCEN EINER NACHHALTIGEN ENTWICKLUNG
AUFKLÄREN UND DISKUTIEREN
Georgien, Armenien und Aserbaidschan sind Länder, die sich
in den letzten Jahren stark und vielfältig entwickelt haben.
Gerade junge Menschen fragen sich jeden Tag aufs Neue,
welche Ziele diese Entwicklung verfolgt und vor allem auf
welche Art und Weise sie fortgesetzt werden kann und soll.
Dabei ist die Rede nicht nur von wirtschaftlicher Entwicklung
und der Suche nach dem eigenen Platz in der Gesellschaft,
sondern auch vom politischen System, von kulturellen Ein-
richtungen, der sozialen Vorsorge, der Nutzung der Natur als
Ressource und Vielem mehr. Junge Menschen fragen sich: Wie
will ich leben? Wie sieht (m)ein gutes Leben aus?
„Vernetzt für Nachhaltigkeit“ soll den Austausch junger
Menschen über eine lebenswerte Zukunft im Südkaukasus
fördern und zu kreativen Prozessen der Problemlösung
anregen.
2. SPRACHERWERB MIT SINNVOLLEN INHALTEN VERBINDEN
Unserer Überzeugung nach ist Sprache etwas zutiefst Leben-
diges, das man nicht ausschließlich „im stillen Kämmerlein bei
Wasser und Brot“ pauken darf, sondern in regem Austausch
mit anderen Menschen erproben und festigen sollte. Es ist nur
naheliegend, den Sprachunterricht mit Themen und Heraus-
forderungen aus unserem Alltag Schritt für Schritt aufzuwer-
ten und so für die Schülerinnen und Schüler interessanter zu
gestalten.
„Vernetzt für Nachhaltigkeit“ soll den Rahmen für ein
modernes, problem- und handlungsorientiertes Sprachen-
lernen schaffen, in dem Schülerinnen und Schüler Lust und
Interesse verspüren, eigenständig zu denken und mitzuge-
stalten und dabei die Sprache Deutsch zu verwenden.
3. DIE POSITION DER FREMDSPRACHE DEUTSCH IM SÜD-
KAUKASUS STÄRKEN
Deutsch als Fremdsprache neu zu lernen, ist leider auch im
Südkaukasus kein Selbstläufer mehr. Wirtschaftliches Nutzen-
kalkül führt dazu, dass sich insbesondere junge Sprachler-
nende und ganze Bildungssysteme für Sprachen entscheiden,
die auf den ersten Blick mehr Erfolgschancen versprechen.
Dennoch sind wir der Ansicht, dass das Erlernen von Deutsch
zahlreiche Türen öffnen kann. Sowohl in Hinblick auf zukünf-
tige Studien- oder Berufsmöglichkeiten, und - was vielleicht
viel wichtiger ist - im Hinblick auf unser Denken und Han-
deln: Denn Deutsch als Fremdsprache öffnet den Zugang zu
alman dili xarici bir dil kimi fi kir və perspektivlərlə zəngin
tarixli böyük bir mədəniyyət sahəsi aça bilər, bütün bunlar
üçün alman dili açar hesab edilir.
“Davamlı və daha yaxşı inkişaf üçün birləşək” proyektinin
məqsədi alman dilinin gətirə biləcəyi geniş şans və imkan-
lar dairəsini daha da görünən və bilinən etmək, həmçinin
bu prosesin ən önəmli iştirakçılarından olan müəllimlərə
yaradıcı fəaliyyətlə məşğul olmaq üçün azadlıq verməkdir.
Biz ümid edirik ki, “Davamlı və daha yaxşı inkişaf üçün
birləşək” proyektinin konkret inkişafı bu arzuları diqqətçəkən
edəcəkdir və insanlar bu inkişafdan bəhrələnə biləcəklər.
Proqram baxımından xüsusi proyekt bir-biri ilə kəsişən 3
zaman aralığına bölünür:
Birinci mərhələ alman dili müəllimlərinin təhsili və ixtisas
artırmasına yönəlmişdir. Qara dəniz sahillərində yer-
ləşən Kvariatidə keçirilmiş 1 həftəlik müəllimlər üçün yay
düşərgəsində 25 multiplikator alman dili dərsində davamlı
maarifl əndirmənin həyata keçirilməsi üçün strategiyalar
hazırlamışdılar. Bununla yanaşı Pati Ramişvili “Fəaliyyətə
əsaslanan orientasiya və proyekt dərsi” mövzusunda semina-
ra rəhbərlik edirdi, bu müddətdə Vilhelm Linder “Davamlılıq”
başlığını müxtəlif aspektlərdən göstərirdi və bir neçə dəfə
- dəniz sahilində, dağlarda və botanika bağında bu başlığa
toxunmuşdur.
Beləliklə ardıcıl olaraq keçirilmiş 6 Seminardan sonra hər üç
ölkədə baş tutmuş “CLİL və ekoloji maarifl əndirmə” mövzu-
sunda, Bernadet Veresin rəhbərliyi altında ixtisas artırma
proqramı yarandı. Daha dəqiq desək, gündəlik alman dili
dərsləri ilə ekoloji maarifl əndirmənin kəsişdiyi nöqtələr qurul-
du və alman dilinin tədrisində əsaslı surətdə CLİL sisteminə
istinad edildi.
Henning Yakobsen Bakıda praktik istiqamətdə “Tətbiqi
ekoloji maarifl əndirmə” mövzusunda seminara rəhbərlik
etdi. Seminarın məqsədi klassik tədris və öyrənmə mühitinin
yaradıcı mühitlə əvəz edilməsi idi. Müəllimlər konkret proyekt
fi kirləri ilə əlaqədar məktəbdən kənarda tədris yerləri tapır
və intensiv, həmçinin nəzarət edilmiş planlamadan sonra bu
proyektləri həyata keçirirdilər.
Dr.Hildegard Kurt Tifl isdə “Dəyişən bağlar” mövzusunda
keçirilən seminarda təsviri incəsənətin davamlı maarfi lən-
dirmə istiqamətində önəmini aydınlatdı və müəllimləri həm
öz aralarından, həm də məktəblilər arasından rəssamlar kəşf
etməyə cəsarətləndirdi və ətrafdakı insanlarla birlikdə daha
yaxşı bir dünya qurmağa təşvik etdi.
Şərq Əməkdaşlığı sayəsində təşəkkül tapmış bu xüsusi proy-
ektin dinamikası və fi kir zənginliyinə daxil olmadan öncə sizə
bu yolda bir neçə fi kir vermək istərdik.
Gürcüstanın Höte İnstitutunun əməkdaşları tərəfi ndən
“Davamlı və daha yaxşı inkişaf üçün birləşək” proyekti
qarşısında 3 məqsəd daha doğrusu 3 arzu müəyyənləşdiril-
mişdir .
1. DAVAMLI İNKİŞAFIN ASPEKT, PROBLEM VƏ İMKANLARI-
NI AYDINLAŞDIRMAQ VƏ MÜZAKİRƏ ETMƏK
Gürcüstan, Ermənistan və Azərbaycan son illərdə güclü və
müxtəlif istiqamətlərdə inkişaf etmiş ölkələrdir. Hər gün gənc
insanlar yeniliklərlə bağlı suallar qarşısında qalırlar, bu inkişaf
hansı məqsədi izləyir, inkişaf hansı yol və vasitə ilə davam
etdirilməlidir. Söhbət yalnız iqtisadi inkişaf və cəmiyyətdə öz
yerini axtarmaqdan getmir, həm də siyasi sistem, mədəniyyət
ocaqları, sosial təminat, təbiətin resurslarından istifadə və bir
çox başqa nüanslardan gedir. Gənclər özlərinə belə bir sual
verirlər: mən necə yaşamaq istəyirəm? Xoşbəxt həyat necə
görünür?
“Davamlı və daha yaxşı inkişaf üçün birləşək” proyekti
Cənubi Qafqazda yaşamağa dəyər gələcək üçün gəncləri
dəyişikliklərə təşvik edir və problemlərinin həllinin kreativ
yollarını mümkün edir.
2. DİL ÖYRƏNMƏ PROSESİNİ VACİB MÖVZULARLA ƏLA-
QƏLƏNDİRMƏK
Biz inanırıq ki, dil canlı məhfumdur və onu qapalı qapılar
ardında öyrənmək mümkün deyil, əksinə digər insanlarla
ünsiyyətdə olaraq yoxlamaq və mükəmməlləşdirmək lazımdır.
Yaxşı olardı əgər dil tədrisi bizim gündəlik həyatımızdan olan
mövzu və problemlərlə addım-addım zənginləşdirilsin, beləli-
klə də məktəblilər üçün daha maraqlı şəkildə təşkil edilsin.
“Davamlı və daha yaxşı inkişaf üçün birləşək” proyekti
məktəblilərdə sərbəst düşüncə və fəaliyyətə maraq, həmçi-
nin həvəs oyadacaq müasir, problem və fəaliyyət yönümlü
dil öyrənmə prosesi üçün şərait yaratmalı və bütün bunları
edərkən alman dilinin tətbiqini əsas götürməlidir.
3. CƏNUBİ QAFQAZDA ALMAN DİLİNİN MÖVQEYİNİ MÖH-
KƏMLƏNDİRMƏK
Təəssüfl ər olsun ki, Cənubi Qafqazda alman dilinin öyrənilməsi
artıq avtomatik xarakter daşımır. İqtisadi hesabat ona gətirib
çıxarır ki, dil öyrənən gənclər və ümumilikdə təhsil sistemi ilk
baxışdan daha çox uğur imkanları yaradacaq dillər haqqında
qərar verir. Ancaq biz düşünürük ki, alman dilinin öyrənilmə-
si çoxsaylı qapıları aça bilər. İstər gələcəkdə ali təhsil və iş
imkanları baxımından, istərsə də daha vacib olan düşüncə və
fəaliyyət nöqteyi nəzərdən: