• Основные стратегические варианты

bozor salohiyati
yalpi talab miqdorini aks ettiradigan ko‘rsatkich 
bo‘lib hisoblanadi. Bozor salohiyati ayrim adabiyotlarda bozor sig‘imi tushunchasi 
bilan tenglashtiriladi. Lekin, ko‘pgina xorijiy adabiyotlarda salohiyat tushunchasi 
yalpi talabni miqdoriy ko‘rsatkichi sifatidagina qaraladi. 
Bozorda doimiy faoliyat ko‘rsatayotgan firmalar o‘zlariga mos keluvchi talab 
miqdoriga ega. Firma mahsulotiga bo‘lgan talab miqdori yalpi talabning funksiyasi 
sifatida bozorda muayyan firmaning mumkin bo‘lgan va amaldagi ulushini 
ifodalaydi. U holda firma o‘z mahsulotlariga talab funksiyasi va firmaning 
ishtiyoqlari funksiyasi sifatida yalpi talab ham o‘zgarib turadi. 
Mutlaq va joriy bozor salohiyati.
Iqtisodiy omillardan qat’i nazar, potensial 
bozor vaqt mobaynida iste’mol xarakteriga ta’sir ko‘rsatadigan madaniy va ijtimoiy 
omillar ta’siri ostida rivojlanib borishi mumkin. Bundan tashqari, atrof-muhitni 
muhofaza qilish haqidagi g‘amxo‘rlikning kuchayishi ekologik jihatdan toza 
asbob-uskunalarga bo‘lgan talabni rivojlantiradi. Hozirgi paytda kichik va o‘rta 
firmalarda axborot tizimlaridan foydalanish tarqatish, nusxa ko‘chirish va o‘qitish 
jarayonlari natijasida, ya’ni ishlab chiqaruvchi firmalar tomonidan marketing 

---

79 
bosimidan qat’iy nazar, kengayib bormoqda.
SHu munosabat bilan ikki tushunchani: bozorning «mutlaq» salohiyati bilan 
bozorning «joriy» salohiyatini bir-biridan farqlash lozim. 
-
Bozorning joriy salohiyati
tushunchasiga yuqorida ta’rif berildi, u 4.2 - 
rasmda tasvirlangan, uni amalga oshirish raqobatchilar tomonidan ko‘rsatilayotgan 
marketing bosimi darajasiga bog‘liqdir.
-
Bozorning mutlaq salohiyati
maksimal talabga mos keladi, ya’ni bunda 
potensial iste’molchilar tovarni har safar optimal miqdorda iste’mol qiladilar. 
Shunday qilib,