• Основные стратегические варианты

11.2-rasm. Marketingni rejalashtirish jarayonining tuzilishi 
Strategik marketingning vazifasi firmaning barcha faoliyat turlarini uning 
taraqqiyoti va rentabelligini ta’minlaydigan yo‘nalishlarga har doim yo‘naltirish va 

---

196 
qayta yo‘naltirib turishdan iborat. Uning impulslari faqat marketingga emas, balki 
barcha funksiyalarga ta’sir ko‘rsatadi. SHuning uchun uning roli an’anaviy marketing 
boshqaruvining 
roliga 
qaraganda 
anchagina 
kengdir: 
u 
funksiyalararo 
muvofiqlashtirishni ham o‘z ichiga oladi. 
Hozirgi davrning asosiy talabi bu ilmiy izlanish va tajriba tadqiqot ishlarini 
(ITTKI) firmalar strategiyasida hal etuvchi sohaga aylanishi bilan belgilanadi. 
Shu bilan birga biznes strategiyasini belgilashda va IITTIni amalga oshirishda 
uning istiqboldagi natijalarini dastavval to‘liq baholash imkonining yo‘qligi (turli 
loyihalar ehtimoliy jihatlarining mavjudligi, barcha ixtiro va yangiliklar tijorat 
ahamiyatiga molik emasligi va boshqalar), strategiya albatta tasodifiy va yuqori 
tavakkalchilik evaziga amalga oshirilishi lozimligini nazarda tutishi kerak. 
Amerikalik olimlarning fikricha, hozirgi paytdagi barcha ilmiy izlanishlarning faqat 
10 foizigina katta tijorat g’alabasini keltiradi. Demak, firmaning umumiy va IITTI 
strategiyasi o‘zaro bog‘liq holdagi bir-birlarini to‘ldiruvchi siyosatlarning mushtarak 
ko‘lami ekan. 
Strategik rejaning ahamiyati.
Har qanday firmaning rahbari, hatto u 
rejalashtirish g‘oyasiga qarshi bo‘lsa ham, hech bo‘lmaganda uch yo‘nalishdagi 
istiqbollarni belgilab olishga majburdir: 
-bozor evolutsiyasiga tegishlicha moslashish yoki yangi tovar bozorlariga 
kirib borish uchun kerak bo‘lgan investitsiyalar; 
-ko‘zda tutilayotgan buyurtmalar hajmi bilan moslashtirilishi kerak bo‘lgan 
ishlab chiqarish dasturi, buyurtmalar hajmi o‘z navbatida talabning mavsumiyligi, 
tovarlarni ilgari surish va hokazolarga bog‘liq bo‘ladi; 
-moliyaviy majburiyatlarni bajarish uchun zarur bo‘lgan aylanma 
mablag‘lar, ular daromadlar va xarajatlarning mo‘ljallari asosida hisoblanadi. 
Savdo korxonasi va marketing strategiyasi darajasidagi rejalashtirish jarayoni 
quyidagi chizmasida berilgan. 
Ko‘rinib turibdiki, sanab o‘tilgan boshqaruv vazifalarini hal qilish uchun 
ishonchli savdo istiqbollariga ega bo‘lish lozim. 
Marketing strategiyasini ishlab chiqish metodologiyasi quyidagi chizmada 

---

197 
berilgan.
Korxonani 
maqsadlari 

situasiya 
(holat, 
vaziyat) 
tahlil 
(tashqi) 

swot-tahlil 
Korxonaning marketing 
maqsadlari 

Marketing 
strategiyasi 

Marketing rejalari va 
dasturlari