0 ‘zbek isto n respublikasi oliy va q ‘rta m axsus t a ’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Sug'urta summasi 
— sug'urta manfaati va sug'urta riskiga mos keluvchi pul 
mablag'i. Xalqaro amalivotda sug'urta summasi sug'urta qoplamasi deyiladi. Sug'urta 
summasiga nisbatan sug'urta mukofoti aniqlanadi va sug'urta qoplamasi to'lanadi. 
Sug'urta summasi iborasi. ko'proq, shaxsiv sug'urtada - fuqarolaming hayoti. 
sog'lig'ini sug'urtalashda ishlatiladi.
Sug'urta summasining zararliligi 
- sug'urta summasi va sug'urta qoplamasi 
to'lovi o'rtasidagi nisbatni xarakterlovchi iqtisodiy ko'rsatkich. Bu ko'rsatkich zarar 
miqdori ehtimolligini ko'rsatadi va undan riskni o'zgarishi ustidan nazorat o'm atishda 
foydalaniladi. Sug'urta summasining zararlilik ko'rsatkichi quyidagi omillar ta’siri 
ostida shakllanadi: sug'urtalangan obyektlar soni va ulaming sug'urta summasi, 
sug'urta hodisalarining soni. zarar ko'rgan obyektlar soni va sug'urta qoplamasi. 
Sug'urta summasining zararlilik ko'rsatkichi netto-stavka tuzilishiga qarab har bir 
sug'urta turi yoki javobgarlik turi bo'yicha aniqlanadi. Agar zararlilik ko'rsatkichi 
netto-stavkaga yaqinlashsa yoki undan oshib ketsa. bu holda sug'urta summasining 
zararlilik ko'rsatkichi vuqori darajada ekanliligidan dalolat beradi.
4.3. Xalqaro sug'urta amaliyotida ishlatiladigan atama va tushunchalar
Abandon 
- to'liq miqdordagi sug'urta summasini olish uchun sug'urta- 
lanuvchining sug'urtalangan mol-mulkdan sug'urtalovchining foydasiga voz kechishi 
(sug'urtalangan kema nobud bo'lganda, u xabarsiz yo'qolganda, kema yoki yuk 
qaroqchilar tomonidan bosib olinganda). Abandon to'g'risidagi ariza voqea-hodisa 
ro'y bergandan keyin olti oy mobaynida berilishi kerak. Ayrim chet mamlakatlar 
qonunchiligida abandon sug'urtalanuvchining bir tomonlama akti hisoblanadi. Faqat, 
Angliya qonunchiligida abandon uchun sug'urtalovchining roziligi talab etiladi.
35

---